Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ @k&blik lk . jaina graMthamALA, p, dAdAsAheba, bhAvanagara, Tee the 22-2eo : PIke che 5422006 bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ! divya-jIvana lekhaka : panyAsa pUNunandavijayajI (kumAra zramaNa) [ anuo : girIzabhAI dhrAMgadhrAvAlA-kAMdIvalI) (2) NA GHOWK. (San YASHOVY JANONIMALA BHAV 'prakAzaka : ' ja rA jIva na dA sa ka tuM 2 cu' huM zA huM sA hai" bA ( sA ma ra kAM ThA) mUlya : rUA. 1-00 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvana lekhaka : nyAyavyAkaraNa, kAvyatIrtha { pUjaya paMnyAsazrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja | (kumArazramaNa) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM. 2034 caitra suda 13 prata 1,000 che te III Ng : dravyasahAyaka : sAdaDI nivAsI zeTha kula caMda pha te caMda pArasI galI-muMbaI mudraka : sAdhanA mudraNAlaya H dANI , bhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakIya nivedana ( hindI parathI anuvAdita) ? parama dayALu paramAtmA tathA parama pUjya gurudevenI phapAdaSTinuM e phaLa che ke prAraMbha karelAM kAryo nirvina samApta thaI zake che. che. AjathI 40 varSa pahelAM karAMcI (siMdha) nagaramAM parama pUjya, dayALu, gurudeva zAsana-dIpaka munirAjazrI 1008 zrI vidyAvijayajI mahArAja pAse dIkSita thaI mahAvIrasvAmInAM caraNamAM samarpita thavAnuM parama saubhAgya mane prApta thayuM. thaDe abhyAsa thaye tathA gurusevA, vyAkhyAna AdinA mAdhyamathI kAMIka manana-ciMtana paNa prApta thayuM ane mArA je sarvathA abudha InsAna paNa kAMIka banI gaye; A badhI parama puNyadayanI ja taka che. pUnA nagaramAM traNa cAturmAsa jJAna-dhyAnamAM pUrNa thayAM ane zAsanapati bhagavAna mahAvIrasvAmIne 2500me nirvANa mahotsava paNa jevAne avasara maLI gaye. AvA parama pavitra avasara para bhagavAnane yathAzakita zraddhAMjalI arpavI te paNa puNyakarma che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI daSTie bhagavAna mahAvIranuM jIvana lakhavuM ? A viSayamAM darekanA pitapatAnA daSTi keNa alaga alaga haI zake che. kAraNa ke mahAvIra bhagavAnanuM jIvana ja eTaluM spaSTa, suMdara, pavitratama tathA agAdha che, jenuM antastala pAmavuM saune mATe apUrNa kArya che. chatAM paNa pitAnI vicAradhArAne anusAra, pratyeka manuSya mahAvIra svAmIne samajavAne prayatna karate ja AvyuM che ane bhaviSyamAM paNa karatuM ja raheze. e te sarvathA niHzaMka satya che ke, bhagavAna mahAvIrasvAmI tIrthakara, sarvajJa, devAdhideva, yathArthavAdI, nissIma dayApUrNa hovA chatAM paNa jagatanA uddhAraka che. bhagavAna mahAvIrasvAmI jagaduddhAraka eTalA mATe hatA ke teonAM caraNAravindamAM asaMkhya dalita, patita, hiMsaka, kurakamI, satkamI, puNyavAna, puNyahIna, rupavAna, hIna, rAjA, mahArAjA, paMDita, mahApaMDita Adi puruSa tathA strI varga upasthita thaIne, vratadhArI, mahAvratadhArI banI zakyo che. bhagavAnanuM samavasaraNa, varga tathA jAtivihIna e ja kAraNe hatuM, jemAM- - zreNika mahArAjA jevA magadha nareza tathA ceTaka jevA rAjarSine je adhikAra hatuM, te ja adhikAra metAraja jevA harijana tathA harikezI jevA caMDALane paNa have zALIbhadra, dhannA jevA keTyAdhipatinuM tathA puNIyA zrAvaka jevA dIna, mahAdIna gRhasthanuM paNa te ja sthAna hatuM . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sulasA, revatI, mRgAvatI, jayaMtI jevI zrAvikAo tathA patitA, dalitA, patityaktA Adi strIonuM paNa te ja sthAna hatuM. sau pratye bhagavAna eka samAna ja rahyA che ane vrata, mahAvrata, niyama AdinuM dAna paNa pratyeka jIva pratye eka sarakhuM ja che. Indra-indrANuM, rAjA-rANInAM vaMdanathI bhagavAna harSita paNa thayA nathI, te saMgamadeva jevA surAdhama tathA caMDakauzika nAgarAjanI viSa-vedanAthI bhagavAna rujha paNa thayA nathI. khabhA para rAkhelA devadUSyathI bhagavAna tuSTa paNa thayA nahi, te mAgha mahinAnI bhayaMkara ThaMDImAM sarvathA asahya zIta upasarga karanArI vyaMtarI pratye nArAja paNa thayA nahi. pAraNAmAM khIra, miSTAnna vagere sarvazreSTha AhAra ApanAra pratye ane aDadanA bAphelA dANA denArI caMdanabALA pratye bhagavAna eka samAna ja rahyA che. uparyukta vRttAtethI bhagavAnanuM jIvana-kavana ApaNA badhAne mATe AdaraNIya, upAdeya tathA zraddheya che. tathApi e badhI vAte satyayugamAM thavA pAmI che ane ApaNe kaLiyugamAM jamyAM chIe, huMDA avasarpiNInA pAMcamA ArAnA ApaNe mAnava chIe, jyAM bhautikavAda, paugalikavAdanI jherI havA ApaNuM pratyeka remamAM praveza karI gaI che. bhAratadezanI AdhyAtmikatAne sarvathA nAza karanArA-sinemA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ TI.vI., zarAba-pAna, hoTala, resTorA vagere sthAna, dezanA dareka mahellAmAM pitAne prabhAva sthApita karI cUkyAM che. A badhI paristhitimAM bhagavAna mahAvIrasvAmInuM jIvana ApaNA mATe kaI rIte upayukta banI zake-A dareka manuSya vicAravAnuM che ane kaLiyugamAM janmelA ApaNAM jIvananAM pratyeka vyavahAra, bhASaNa, lekhana tathA vyApAramAM satyayuganI bhAvanA ApaNe kevI rIte pedA karIe e ja zeSa che ane zeSa kArya pUrNa karavA prayAsa e ja puruSArtha che. jethI mAnavatAne vikAsa, dayAdharmanI prApti, ahiMsAnI sAdhanA, kSamAdharmanI maryAdAnI sAthe sAthe samyakatvanI prApti paNa sulabha banaze ane prApta thayelA samyakatvanuM zuddhikaraNa paNa saraLa banaze. kAraNa ke dhArmika jIvananuM Adya kAraNa ja mAnavIya jIvananI pavitratA che. divAla je suMdara na hoya, te citrakArane parizrama kevaLa parizrama ja raheze. evI ja rIte mAnavajIvanane suMdara, saMskAramaya, ahiMsaka tathA satyapUrNa banAvyA sivAya dhArmika ADaMbara kevaLa ADaMbara ja rahevA pAmaze. yadyapi samyakatvanI prAptimAM arihaMta bhagavaMtenI pratimA tathA sAdhu-munirAjenAM darzana-vaMdananI mukhyatA svIkAravA chatAM paNa mArgAnusArInA 35 guNenI mukhyatA paNa svIkAravI sarvathA anivArya che. anaMtAnubaMdhI kaSAyathI utpanna denuM parimArjana (zamana, damana) karyA vinA Atmika jIvanamAM smRti, audayikabhAvanuM zamana, nimamatA, saraLatA kyAreya paNa prApta thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakatAM nathI, je samyaktvanuM mULa kAraNa che ane samyakatvanA abhAvamAM jaina zAsana, vrata, niyama, tapa, tyAga, dhyAna, praNidhAna tathA IzvarIya tatvanI ArAdhanA paNa sarvathA phaLahIna che. mATe sauthI pahelA ApaNuM kartavya che ke, ApaNe samyakatvasamyagdarzana prApta karIe ane je prApta thayuM hoya te ene zuddha karavA mATe, maryAdAtIta krodha-mAna-mAyA tathA lebhanuM zamana, damana karIe tathA yathAzakya ApaNA zarIranI sAteya dhAtuone zuddha banAvavAno prayatna karIe. zarIranI sAtviktA mATe AhAra-zuddhi sarvathA ani. vArya che. AhAra-zuddhine matalaba, vyApAra-nItinI zuddhatA para AdhArita che. mATe mArgAnusArIne prathama guNa "rAyasaMpanna vimaH" che. vaibhava mAtra nyAyapArjita hovuM joIe. khoTA tela, kheTA mApa, hisAbI garabaDa, vyAjamAM goTALA, cerI, nyAsApahAra, judA judA bhAvatAla, vizvAsaghAta, lUMTaphATa Adi kAryo anyAyasUcaka hovAthI enA mAdhyamathI upArjita dravya paNa anyAyapArjita kahevAze basa! AnuM ja nAma che AhAranI azuddhi. A azuddha AhAra ja eka divasa samyakatvane bagADa vAnuM kAraNa banI zake che. mahAna puNyodayathI prApta thayelI mAnavatA, samyaktva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagerenI ArAdhanA surakSita rahI zake, te mATe mAnava-jIvanane suMdaratama banAvavA mATe ja mahApuruSonAM jIvana ApaNuM mATe mArgadarzaka che. mahAvIrasvAmInuM jIvana gaMgAnadI jevuM sarala, zuddha, sAtvika tathA gaMbhIra che; je manuSya mAtranA pAponI azuddhiene zuddha karavAmAM pUrNa samartha che. A badhAM kAraNone najaramAM rAkhIne ja, A pustaka lakhavAmAM AvyuM che, je ApanI sAme rajU thaI rahyuM che. eka vAra Apa A pustaka sAdyanta vAMce, manana kare ane ApanA jIvanane suMdaratama banAvavAno prayAsa kare! aMtamAM, huM pUjya gurudevAno upakAra mAnuM chuM, jeonI ameya kRpAthI mAruM sAhasa pAra paDyuM che. dravya-sahAyake tathA prakAzakane paNa mArA dhanyavAda che, jeenA pratsAhananuM A phaLa che. A pustakamAM rahelI truTio mATe huM javAbadAra chuM. pAThakagaNane mArI vinaMtI che ke, bhUle mATe mane sUcanA Ape jethI bIjI AvRttimAM sudhArI levAya. nivedaka, nyAya-vyAkaraNa-kAvyatIrtha, paMnyAsa zrI pUrNAnaMdavijayajI mahArAja (kumArazramaNa) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtI AvRtti prasaMge pAvanakArI bhagavAna mahAvIrasvAmInuM jIvana temanAM 2500mA nirvANamahotsava samaye rASTrIya bhASAmAM lakhAyeluM Aje gujarAtI bhASAmAM prakAzita thatAM mane ghaNe ja AnaMda thAya che. khAsa bAbate lekhakIya nivedanamAM lakhAI gayelI hovAthI ahIM te kevaLa cheDI ja vAto lakhIza ke, "kevaLa mAnavIya ta jAgRta thAya tevAM dRSTibiMduthI ja A pustaka lakhAyeluM che. vAcakone ghaNA prasaMgo navA jevA lAgaze paraMtu utprekSita karIne lakhAyelA hovAthI sau koI mArA daSTibiMdune samajI leze evI mArI namra prArthanA che. koIne paNa carcAmAM utAravA mATe A prayatna nathI, kemake ghaNuM zatAbdIo sudhI mAra khAdhelA ane atyAre svataMtratAne bhagavatAM paNa bhArata dezamAM arthataMtranI jema mAnavIya tanuM paNa avamUlyana ja thayeluM che, aphasa kevaLa eTale ja che ke bhAratanI svataMtratAnA adhinAyake, puraskartAo ane saMcAlako ja Aje verajheranA vamaLamAMthI bahAra AvI zakyAM nathI, mATe ahiMsAnA jhaMDA nIce meLavelI svataMtratAmAM hiMsAdevInA tAMDavanRtye judA judA prakAre eTalA badhA vadhyA che ke pepare vAMcatAM ja haiyAne dhrujArI lAge che. eka bAju huMDIAmaNanI ane kamANInI lakhaluTa AmadAnI che, jyAre bIjI bAju mUka ane nirdoSa jAnavaronI nikAsa karIne temanI krUra hatyA che. A baMnemAMthI bhArata dezanA grejayueTa, Dabala grejyueTa rAjanaitikanA mastiSkamAM game teTalI hatyA karIne ke karAvIne paNa aDhaLaka paisAne meha ja rahele che. mATe ja paMcavarSIya yujanAothI zrImaMta ane sattAdhArI vadhArene vadhAre zrImaMta thate gaye, ane bhArata dezane garIba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA madhyama varga vadhAre garIba bana gaye. Aje je vastu bhAratane khAvA maLatI nathI te pAzcAtya dezanA bajhAramAM vecAtI thaI che. bhArata dezamAM DAmaranI saDake kadAca 50 varSa meDI thaI heta te vadhe na hatuM, paNa sauthI pahelAM te janAone lAbha garIbone maLavuM joIto hato ane dUdha, dahi, vastra, bhajana, bhAjIpAlA vagere khAvAnA padArtho sastA thavA joItA hatAM, paNa tema thayuM nathI je moTAmAM moTI karuNatA che. dezanI svataMtratAnI surakSA mATe nyAyataMtra, pilIsataMtra ane vidyAkSetranI pavitratA sarvathA anivArya che tema chatAM paNa Aje A traNe sthAne dayApAtra ane bhalabhalAone paNa vicAra karatAM mUkI de tevA banavA pAmyA che. bhAratanA gAmaDe gAmaDe paMcAyate ubhI karIne dezanA adhinAyakae bhAratanI svataMtratAnI ghera bedI che. kema ke sArA dhyeyathI sthApana thayelI te saMsthAomAM Aje rASTravAda, prAntavAda, kemavAda, jAtivAda, dharmavAda maryAdAtIta vaLe che. phaLa svarUpe dezanA lIDarene raNamedAna ramavA mATenA kSetre pUratA ja te maryAdita rahevA pAmyA che. A badhI vAtanuM dhyAna rAkhIne ja A pustaka lakhAyeluM che, tema chatAM paNa keInuM dila dubhAya te kSamAyAcanA pahelAMthI mAMgI lauM chuM. vAlakezvara-muMbaI saM. 2034 dhULeTI lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya nivedana I IIII) devAdhideva bhagavAna mahAvIrasvAmInA 2500mA nirvANa mahatsavane anulakSIne parama pUjya paMnyAsajI zrI pUrNAnaMdavijayajI (kumAra zramaNa) mahArAje mahAvIrasvAmInuM divya jIvana hindI bhASAmAM lakhyuM hatuM, tene gujarAtI anuvAda bhAI girIze bahu ja suvAcya zabdomAM karI Ape, te vAcakenA karakamaLamAM mUkatAM amane ghaNe ja AnaMda thAya che. AjanA bhautikavAdamAM jyAre "mAnavatA" paravArI rahI che tyAre te prasaMgane anulakSIne "mAnava kaMIka bodha pAme ane pitAnuM kartavya samaje" te AzayathI lakhAyeluM A pustaka saune mATe AdaraNIya banaze evI amane AzA che. ghaNI zatAbdIo sudhI parAdhInatA bhegAvyA pachI svataMtra thayele ApaNe bhArata deza Aje paNa Antara kalezamAM, vyaktigata verajheramAM, gaThabaMdhanamAM, pakSa palaTAmAM sarvathA bebhAna baneluM hovAthI dezanI ekeya Antara samasyAnuM samAdhAna thaI zakatuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaura upara meLavelA vijayathI bebhAna banelA yAdavee zarAbapAna'nuM zaraNa svIkAryuM ane dvArikAnagarIne nAza thaye. A itihAsane bhArata dezanA rAjanaitika, sattAdhArIo temaja zrImate barAbara samaje che, chatAM paNa bhArata dezamAM "dArUbaMdhI" karavA mATe TInepalathI dhoIne ujaLA kapaDA paheranArAo ja "dArUbaMdhInA virodhamAM che. A eka bhArata dezanI bhayaMkara karUNatA che. chevaTe paramAtmA mahAvIra svAmInuM paramapAvana jIvana sainuM kalyANa karAvanAra thAo evI AzAthI temaja dravya sahAyaka uparAMta pUjya paMnyAsajI mahArAjanA ame AbhArI chIe ane uttarottara amane AvI sundara take maLatI rahe te mATe zAsana mAtA padmAvatI devIne amArI prArthanA che. anuvAdaka bhAI girIza (dhrAMgadhrAvAlA)nA ame AbhArI chIe. prakAzaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstravizArada jainAcArya zrI vijayadharmasUrigurudeve namaH SHRE bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvana MAHAVIR samagra bhArata dezamAM vyApakarupe bhagavAna mahAvIrasvAmIne 2500 me nirvANa mahotsava A varSe ujavAI rahyo che. AvA pavitra avasare bhagavAna mahAvIrasvAmI koNa hatA? kevA hatA?" e jANavuM atyaMta jarUrI che, kAraNa ke jethI bhAratanI janatA mahAvIrasvAmIne-emanA divya jIvanane tathA sadupadezane jANune pitAnuM jIvana dhanya banAvI zake. devAdhidevenuM jIvana ja pavitratama hovAthI manuSya mAtra potAnA jIvananuM UrdhvIkaraNa karavAmAM samartha thaI zake che. bhautika tathA pidgalika sukhamAM caramasImA prApta karI che evA devayoninA java, bhegapradhAna hovAthI megI thaI zakatA nathI ane megI banyA vinA sarva karmone nAza azakya che, ethI mAnavani prApta karI che evA jIvAtmAe ja pitAnA advitIya puruSArthanA baLathI paramAtmatatva prApta karI zake che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 2 dIvya-jIvana anAdikALathI paribhramaNa karatA A jIvAtmAne jyArathI samyagadarzana( Atmadarzana)nI prApti thAya che, tyArathI mekSaprApti sudhI tenA bhavenI gaNanA thAya che. bhagavAna mahAvIrasvAmIe anaMta saMsAramAM jyArathI samyaktva prApta karyuM tyArathI moTA moTA bhanI apekSAe 26 bhave pachI ra7 mA bhavamAM teo bhagavAna thaI zakyA che. anaMta anaMta karmonA melathI AvRtta A AtmAmAM jyAre paNa abhUtapUrva utsAha Ave che, tyAre atyaMta duHkhadAyI, nikRSTa karmone kSApazama thayA pachI samyaktvanI prApti thAya che. pitAnA gAmanI nadImAM gaLAkAra, nayanaramya pattharone joIne pratyeka mANasane hajAre prakAranA prazno upasthita thAya che, jevA ke - A suMdara patthara mArA gAmanI nadImAM kyArathI AvyA? kaNa lAvyuM ? zA mATe lAvyA ? patthara goLa kevI rIte bane ? koNe banAvye? zA mATe banA? kayAre banAvyuM?" paraMtu e badhA prazno nirmULa eTalA mATe che ke pattharane goLAkAramAM lAvanAra kaI paNa vyakti vizeSa nathI, paranta seMkaDe, hajAre, lAkha tathA kareDA varSo pahelAM jyAre A patthara parvata parathI paDyo haze tyArathI dareka cemAsAmAM vahetAM, ghasAtAM te ApoApa svayaM gaLAkAra avasthAmAM AvI gaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvane 7 3 tevI ja rIte anaMta saMsAra samudramAM bhaTakta A AtmA pitAnA ja baLathI anaMta karmone kSaya karate meTAM bhAganAM karmonA bhArathI halake bane che ane samyagadarzana prApta karavAmAM samartha thAya che, je paramAtmapada prApta karavAnuM prathama sopAna che. tyAra pachI karelAM tathA karAtAM karmone kAraNe A jIvAtmA kyAreka upara jate, kyAreka nIce paDate aneka bhavanI ArAdhana (sAdhanA) pachI pUrNa zaktimAna banatA pitAnAM sarva karmone kSaya karavA kaTIbaddha thAya che ane sagI-sAkAra paramAta-pada prApta kare che. te viSe ahIM saMkSepamAM lakhavAne prayAsa karavAmAM Ave che. tA bhagavAna mahAvIra svAmIne pahele bhava sUryodaya pahelA ja aruNodaya jevI rIte pitAne prabhAva batAve che, tevI ja rIte mokSanI sanmukha AvavAnI yogyatAvALo jIva pAga samyagdarzana pahelA bhadrika pariNAmavALe banI ya che. - avI pratiSThAna nagaramAM nayasAra nAmane eka grAmINa hato, je bhAvathI ja bheLa, svAmI bhakta, satyadharma-pariNAmI, gugarA tathA bIjAnA doSa jovAmAM sarvathA parAbhUkha hate. :te potAnA rAjAnI AjJAthI majUrene sAthe laI - vA mATe vanamAM gaye. jyAre bapore bhejana karavA che tyAre pitAnA nekaronI sAthe bhejana karavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 4 7 dIvya-jIvana nayasAra paNa besI gaye. paraMtu "atithi paMcamahAvratadhArI munirAja tathA dIna-duHkhIne kAMI paNa ApyA sivAya huM bhejana kema karuM?" evI pavitra bhAvanAthI pharI UThIne vanamAM cAre tarapha munirAjane zodhavA lAge ane acAnaka bhUlA paDelA munirAja jovAmAM AvyA-nayasArane manamayUra nRtya karavA lAge. sAtvika bhAvane abhyadaya khUba ja jhaDapathI thaye ane hAdika vaMdanApUrvaka uMdhA raste jatA munirAjane sAcA mArga para lAvI pitAnA sthAne laI AvyuM ane bhejana tathA jaLa ApIne jeNe mokSamArga tarapha prasthAna karyuM che evA munirAjanA Atithya-satkArane abhUtapUrva lAbha lIdho. trIjA prahare nayasAra munirAjane sAthe laI gAma tarapha gaye. munirAje paNa AvA sarala-bhadrika pariNAmavALA jIvane upadeza ApatA kahyuM ke - jemAM viSaya-vAsanAnuM zamana thAya che, kApa-kaSAyanuM damana thAya che, duvRtti tathA duSpavRttinI samApti thAya che ane mAnasika jIvanamAM ahiMsAnI sAdhanA (upAsanA) vadhe chete ja dharma che, je kalyANakArI mArga che." jema aMka vinAnAM mIMDAM nakAmA che, tema yathAsthita Atmadarzana karyA vinA paramAtmAnA darzana paNa sarvathA asaMbhavita che." | nayasArane AvuM dharma rahasya khUba ja gamI gayuM. pachI te teNe potAnA jIvanamAMthI duSTa saMskArane tyAga karIne, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 1 dIvya-jIvana (c) 5 AtmAnA asalI svarupa "samyagadarzana rupI Atma jyoti" prApta karI, je jIvananuM utthAna che, mekSa tarapha AgaLa vadhavAnuM maulika kAraNa che. A ja nayasAra je bhagavAna mahAvIrasvAmIne AtmA che, teNe potAnA jIvananA chellA zvAsecchavAsa sudhI dhArmika bhAvanAmAM pUrNa masta banIne, manuSyanuM AyuSya pUrNa thaye zarIrane tyAga karI devaloka prApta karyo. trIje bhava devakanuM AyuSya pUruM karIne trIjA bhavamAM A ja nayasArano jIva, RSabhadeva bhagavAna(je A avasarpiNI kALanA prathama tIrthakara che)nA patra tathA prathama cakavatI zrI bharatarAjA(jenA nAmathI A dezanuM nAma "bharata" paDayuM che)nA putra rupe marIci nAmathI avatarita thaye. bhega sAmagrInA sAdhanonI maryAdA rahita vipulatA hevA chatAM paNa pUrvabhavanAM samyagadarzana tathA samyagajJAnanA susaMskAra ane samyakracAritra prApta karavAnI atyutkaTa bhAvanA hovAthI temaNe gRhasthAzrama svIkAryA vinA ja prathama tIrthakara zrI kaSabhadevanA caraNomAM mahAvratadharma svIkAryo, chatAM paNa kAyAnI mAyAe aMgIkAra karelA cAritramAM sthiratA AvavA na dIdhI ane ziSyanA lebhe Atma-jotine paNa TakavA na dIdhI, ethI pharI patita avasthA prApta thaI. AtmAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ va bhagavAna mahAvIra svAmInuM 6 - dIvya-jIvana advitIya prakAza naSTa thaye ane pharIthI meha-aMdhakAre AtmAne gherI lIdhuM. tyArabAda, meTA meTA bAra bha sudhI dhananA lebhamAM, viSaya-vAsanApUrvaka bhegavilAsamAM tathA hiMsA, asatya vagere pApakAryomAM pUrA karyA. A rIte bujhAyelI Atmatie mahAvIra svAmInA AtmAne ATalA lAMbA samaya sudhI ajJAna tathA mehanA aMdhakAramAM paribhramaNa karAvyuM. sAme bhava A bhavamAM pharI rAjakIya-kuTuMba prApta thayuM ane bhagavAnane AtmA vidhabhUtinA rUpamAM pharI janme. trIjA bhavamAM anubhaveluM tathA ArAdheluM samyagradarzananuM te ja vizvabhUtinA jIvanamAM pharI prakAzita thayuM, jethI prayatnapUrvaka saMsAravAsane tyAga karI dIkSita thayA. jo ke A vairAgyamAM vaDIle dvArA prApta thayeluM apamAna ja mukhya kAraNa hatuM, chatAM paNa jAtivAna azva pitAnA mAlikane cAbuka jetA ja camakI jAya che, tema vaDIlene pakSapAta dhyAnamAM AvatA ja apamAnita jevA vibhUti pharI potAnA AtmA tarapha vaLyA ane dIkSita thayA. pachI te tapazcaya, dhyAna, sAdhanAnA mAdhyamathI saMyama-sthAna uttarottara zuddha thatuM gayuM, paraMtu rAkhamAM chapAyele agni kyAreya paNa vizvAsaghAta karI zake che, te ja pramANe kaSAnI Aga paNa nimitta maLatAM ja prajvalita thatA vAra lAgatI nathI. vizvabhUti munirAja eka divasa mathurA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM che7 dIvya-jIvana @ 7 baja nagarImAM pAraNA nimitte gocarIe padhAryA che barAbara te ja samaye sAmethI AvatI hRSTa-puNa gAye tapathI kRza thayelA munirAjane pitAnAM zIMgaDAmAM phasAvI dIdhA ane munirAjanA kAkAnA dIkarA bhAI vizAkhAnaMdI je e samaye mathurAmAM hatA ane A dazya joI rahyA hatA temaNe apamAna karavAnI bhAvanAthI majAka karatAM munirAjane kahyuM ke, "he muni! muSTi prahArathI vRkSanAM phaLa pADanAruM tamAruM te baLa kyAM gayuM ? jethI raMka jevI gAyathI ja tame paDI gayA ?" mAnasika jIvanamAM samyagujJAnanI pakaDa jyAM sudhI majabUta thatI nathI, tyAM sudhI nimitta maLatAM jIvAtmAne kASAyika bhAve AvatAM vAra lAgatI nathI athavA AMtarajIvanamAM je kaMI zalya rahI jAya to te ja zalya eka divasa AtmAnA patananuM kAraNa banI jAya che. pitAnA kAkAnA dIkarA bhAIe karelA apamAnathI gusse thaIne munirAja pitAnuM Atmika bhAna bhUlI gayA. nidAnagrasta thaIne A pramANe nizcayAtmaka rupe belyA, "je mArI tapazcaryAnuM kAMI paNa phaLa hoya te AvatA bhavamAM huM khUba khUba baLavAna banIne A vizAkhAnaMdIne mAranAre thAuM." AMtarika jIvanamAM kaSAya rupI vAyu dvArA samagajJAnanI neti jyAre bujhAI jAya che, tyAre jIvamAtranuM AdhyAtmika adhaHpatana nizcita che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 bhagavAna mahAvIra svAmInuM 8 ke dIvya-jIvana A ja kAraNe ghaNAM varSo sudhI saMyamamAM rahevA chatAM paNa tathA dravya saMyamanI khUba sAvadhAnIthI ArAdhanA karavA chatAM paNa vizvabhUti munirAja bhAvasaMyamanA mAlika na thaI zakyA. tema chatAM paNa dravyasaMyama, tapazcaryA vagerene lIdhe sattaramA bhavamAM svarganA mAlika thaIne aDhAramA bhavamAM nidAnane kAraNe ardhacakavartInA rupe avatarita thayA. aDhArame bhava pitanapura nagaramAM ripupratizatru nAmane parAkramI rAjA hatuM. tene bhadrA nAme rANI hatI. teone acala nAmane putra hato, je AgaLa jatAM baLabhadra banyuM. bhavAntaramAM upArjita karelAM karmonI mAyAne A ja camatkAra che ke te mANasanA siddhAntaniSTha tathA kartavyaniSTha banavAnA mArgamAM meTAM bhAre vidane upasthita karI de che, jethI vyaktimAtra paristhitine vaza thaIne dharma-adharmane bheda bhUlI jAya che. A rAjAnI paNa e ja dazA thaI ane teNe potAnI mRgAvatI nAmanI rupavatI yauvanavatI putrInI sAthe vaivAhika saMbaMdha sthApita karI lIdho. pachI te mRgAvatInI kukSithI mahAvIra svAmIne AtmA putra rUpe avatarita thaye ane tripRSTha vAsudevanA nAme prasiddha thayo. acala tathA tripRSTha vAsudeva e baMne bhAIoe paraspara khUba pyArathI bIjanA caMdramAnI jema moTA thaIne viziSTa zaktio prApta karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM A 2 dIvya jIvana (c) 9 te samaye ratnapura nagaramAM azvagrIva nAmanA prativAsudeva rAjya karatA hatA. teo bhAratavarSanA traNa khaMDanA eka ja chatrapati rAjA hatA. dezanA badhA rAjA mahArAjAonAM mastake temanAM caraNomAM mUkelAM hatAM. prativAsudeva svabhAvathI ja kura, hiMsaka ane hada karatAM vadhAre viSaya-vAsanAnA mAlika hevAthI teonuM puruM jIvana duSkarmonA sevanamAM ane mArAmArImAM pUruM thAya che. e mahApuruSe raNamedAnamAM jhajhUmIne traNa khaMDa upara Adhipatya jamAve che ane rAjyAddhi ekatra kare che. paraMtu teo temanA pachI thanArA vAsudevanA hAthe mRtyu pAme che. tenuM saMpUrNa rAjya vAsudeva potAnA kaje karI le che. eka divasa prativAsudevanA pUchavAthI tiSIoe kahyuM ke, "he rAjA! tamArA kSetramAM pharatA siMhane je mAraze tenA hAthe ja tamAruM mRtyu che." gayA bhavanA vizAkhAnaMdIe maraNa samaye ArtadhyAna karIne mRtyu prApta karyuM hatuM. te marIne A bhavamAM A kSetranI AsapAsanA vanamAM siMhape janmyA hatA ane A kSetramAM AvyA karate hate. prativAsudeve pitAnA kSetranuM rakSaNa karavA mATe acala tathA tripRSThane niyukta karyA. rAtre jyAre siMha Avyo tyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ I bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 10 7 dIvya-jIvana tripRSTa jIrNa vastrane phADe tevI rIte tene cIrI nAkhyuM ane te vanane bhayamukta karyuM. maraNa pAmatA siMhane vAsudevanA sArathIe kahyuM ke, "he bhAgyavAn ! jema tuM vanane rAjA che, tema tripRSTha vAsudeva paNa manuSyamAM siMha samAna hovAthI rAjA che, AvA mahApuruSanA hAthe mAryA javA chatAM aphasesa kare te sArUM nathI." "A ja sArathI AgaLa jatAM bhagavAnanA sattAvIsamA bhavamAM IndrabhUti nAmanA gaNadhara thaze ane gautamasvAmInA nAmathI prasiddha thaze, tyAre siMhane jIva atyaMta garIba kheDUta thaze tathA gautamasvAmIne jotAM ja namra banIne dIkSA leze ane arihaMta bhagavatenA guNagAna karIne pitAnuM kalyANa sAdhaze." koI nimitta maLatAM ja tripRSTha vAsudeva sAthe yuddhamAM prativAsudeva mAryo gaye ane tripRSTha vAsudeva traNa khaMDanA rAjA banyA. nidAnagrasta jIva hovAne lIdhe jIvananAM 25 hajAra varSe kumArAvasthAmAM pUrAM karyA, 25 hajAra varSe mAMDalika rAjA tarIke pUrAM thayAM, eka hajAra varSe digvijayamAM pUrAM karyA-bAkInAM 83,49,000 varSe vAsudeva pada bhegavavAmAM samApta thayAM. A pramANe 84 lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI sAtamI narakabhUminA atithi banyA. jo ke A bhavamAM zreyAMsanAtha tIrthakara bhagavaMtanAM caraNomAM eka vAra pharI samyagdarzananI jyoti pragaTa thaI hatI, paraMtu rAjyanI khaTapaTa tathA viSaya-vAsanAnI tIvra lAlasAe jJAnatine kAyama rahevA na dIdhI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM . dIvya-jIvana 9 11 eka vakhata pitAnA raMgamahelamAM nAca-gAnane kAryakama suMdara rUpe cAluM hatuM, te samaye vAsudevane UMgha AvavA lAgI tyAre zavyApAlakane AjJA ApI ke "mane UMgha AvI jAya tyAre saMgItakArane rajA ApI deje." pachI rAjA jANe meharAjanI ghora nidrAne vazIbhUta thatA na hoya! tema sUI gayA. zayyApAlaka paNa rAjAnI AjJA bhUlI gaye ane savAra sudhI saMgIta cAlu rakhAvyuM. rAjA jagyA tyAre A vAta sahana karI na zakyA ane zayyApAlakanA baMne kAnamAM garamAgarama sIsuM reDAvI dIdhuM. pachI te AyuSyanA aMta sudhI raudradhyAnanA svAmI banelA vAsudevane adholeka( sAtamI naraka)nI prApti thaI narakathI nIkaLIne siMhanA rupe jamyA, ahIM paNa kUra tathA hiMsaka jIvana samApta karIne cethI narakabhUmi prApta karI. tyAMthI bahAra AvI ghaNuM bhava tiryaMca avatAramAM pUrA karyA. (A bhave nAnA nAnA hevAthI moTA bhAmAM gaNAvyA nathI.) bAvIsame bhava A bhavamAM vimaLa nAmanA rAjakumAra tarIke avatarita thayA. bhavAntaramAM bhaTakatAM akuzalAnubaMdhI ghaNAM karmone kSaya thaI javAne kAraNe tathA pharIthI atyaMta nikRSTa, ghorAtighara karmo bAMdhavAnI yogyatA paNa samApta thaI javAne kAraNe vimaLa rAjakumAra A bhavamAM janmatAM ja dayAvAna, kSamAvAna, ahiMsaka tathA atyaMta sarala hRdayI banyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIra svAmInuM 12 7 dIvya-jIvana prakAzita thayelI pitAnA AtmAnI timAM saMpUrNa saMsArane duHkhI, raudra pariNAmI tathA janma, jarA, mRtyunA cakamAM phasAyele joIne bhAvadayAnA sAgara vimaLakumAra saMsAranI saMpUrNa mAyAne choDIne dIkSita thayA ane tapazcaryAnI atyutkaTa sAdhanA, bhAvasaMyamamAM sthiratA, jIvamAtranI sAthe ahiMsAnI tIvra bhAvanAmAM khUba AgaLa vadhatA gayA ane karma mela dhovAte gaye, AtmAnI jyoti vadhArene vadhAre prakAzamAna thatI gaI jaDa ane cetananA anAdikAlIna yuddhamAM jyAM sudhI AtmA pitAnA caitanyane pragaTa karI zakatuM nathI tyAM sudhI jaDatatvanI bolabAlA avazyabhAvinI hovAthI bhavabhramaNA, kilaSTa kamitA, niMdanIya durdhAna thayA ja kare che. phaLasvarupa bhava-bhavAntaranI vRddhi karate A ja AtmA paugalika karmasattAnI AgaLa raMka je banI jAya che." paraMtu jyAre AtmAne potAnI sthitine khyAla Ave che, tyAre tenI anaMta zaktione vikAsa dhIme dhIme athavA jhaDapathI AgaLa vadhatA eka divasa karmasattAne parAsta karavAnI abhUtapUrva bhUmikA prApta karI le che. vimaLa munirAja pitAnI adhyAtmasAdhanAmAM evI ja rIte AgaLa vadhatA gayA ane karmone kalezenI bhayaMkaratAne samApta karatA meharAja tathA karmarAjane ja potAne AdhIna karavAnI taiyArI karavA lAgI gayA arthAt kharekhara AdhyAtmika banI gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM divya jIvana @ 13 "jaDa (karma) cetana(AtmA)nA bhedane jANIne jaDanA AkarSaNathI mukta thavuM e ja AdhyAtmika jIvana che." phakta carcAnuM sthAna prApta karela AdhyAtmika jJAnathI keIpaNa sthitimAM manuSya karmamukta banI zakatuM nathI. paraMtu puruSAtha, satyapratijJAvAna ane karmaTha banele AtmA saMsAranA paugalika bhAva pratye jyAre nirmohI, mAyArahita, niSkaSAyI tathA udAsIna bane che tyAre teja AdhyAtmika jIvana manuSyanA vyaktitva tathA vakatRtvane suMdaratama banAvavAnuM kAraNa bane che. vimaLa munirAjanI bhAva AdhyAtmikatA te sImA sudhI pahoMcI gaI hatI, jethI kSAyika samyakatva prApta karavAnI uccatara bhUmikA lagabhaga samIpa hatI. tethI AgaLanA bhAvamAM pharIthI temaNe manuSyabhava prApta karyo. trevIsamo bhava 22mA bhavamAM advitIya saMyamanI ArAdhanAnA pratApe zuddhatama banelI AtmAnI lezyAone kAraNe A bhavamAM mukA nagarInA mahArAjA dhanaMjayanI paTarANa dhAriNadevInI kukSimAM bhagavAna avatarita thayA ane mAtAe 14 svama joyAM. utkRSTatama puNyazALI sivAya kaI paNa jIvAtmAnI mAtAo 14 svapna joI zakatI nathI. phakta devAdhideva tIrtha kara tathA naradeva cakravatanI mAtAo e svapna jue che, je mahAprabhAvI tathA mekSaprAptinAM sUcaka che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 14 - dIvya-jIvana bavA jene abhayadAna ApanArI tathA dIna-duHkhI jI pratye maitrIbhAva rakhAvanArI saMyamanI ArAdhanAnA baLathI mahAvIrasvAmIno AtmA A bhavamAM cakavatIrUpe janma dhAraNa kare che chatAM paNa bacapaNathI ja saMyamI, zAnta, dAnta, udAra tathA paropakArI hatuM, tema ja vinayI hate, namra hatuM ane miSTabhASI hovA chatAM paNa mitabhASI hate. eka eka hajAra yAthI adhichita 14 ratna tathA navajivAna cakavatInAM caraNamAM kAyama rahe che. teo alaukika tathA acinya prabhAvazALI hoya che. pakhaMDanA svAmI, abhUtapUrva vaibhavazALI, advitIya mAnasika, vAcika tathA kAyika baLavALA, 12 hajAra moTAM moTAM nagaranA adhipati, 30 hajAra mukuTadhArI rAjAothI sevita, 64 hajAra rUpipradhAna (svarUpavAna) strIonA svAmI, 84 lAkha hAthI, 84 lAkha azva, 84 lAkha ratha tathA 96 kareDa gAmanA adhipati cakavatI rAjAo hoya che. demAM jema indrapada zreSTha hoya che, tema rAjAomAM cakravatI rAjA zreSTha mAnavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIra svAmInA AtmAe cakravartI tarIke advitIya bhautika vaibhava prApta karyo. autikavAdanA mULamAM pUrvabhavanuM puNyakarma kAma kare che, jyAre AdhyAtmika jIvananA mULamAM AtmAnI vikasita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ! dIvya jIvane 7 1 zaktio kAma kare che. ethI adhyAtmavAdathI saMyamita bhautikavAda manuSya mAtranuM kalyANa karAvavAnuM ja kAraNa bane che. priya mitra! cakravartInA jIvanamAM saMyamanI zakti che, samyagajJAnane udyota ( prakAza) che, mitrI bhAvanAnI sAdhanA che, samatAnI virATa ArAdhanA che, samyagadarzana rupI sahastra kiraNa-sUryanuM teja che tathA samyakracAritra prati prasthAna karavAnI utkaTa bhAvanA che. ethI ja teonuM gAIe jIvana paNuM pavitra, suMdara, svaccha tathA kalyANakArI thaI zakayuM che. cakavatI hovAne kAraNe SakhaMDa pRthvIne sAdhavAmAM yuddho paNa khelAyA che, paraMtu jIvanamAM A ja samyagadarzana (anAsaktabhAva)nuM teja che tethI bAhya nATaka khelavA chatA paNa maMtaraMga jIvanamAM rAga, dveSa, Asakti vagere doSa, dAmata tathA zamita hovAthI baMdhanarUpa thatA nathI. samyagajJAnanA bhAvamAM hajAro-lAkhe prakAranA puNya-vaibhavane bhegavatAM hovA chatAM paNa teonA AtmAmAM audAsInya kAyama rahe che. khAvA chatAM paNa khAvAne meha nahi, pIvA chatAM paNa pIvAne meha nahi, yAvat saMsAranAM badhAM kAryomAM AvA AtmAo .. nirlepa rahe che. - che visa eve samaya Avyo ke rAjapATa, putra5 2, kuTuMba-kabIlAne tRNa samAna samajIne cheDI paNa che ane saMyarAne laIne kAyAnI mAyA paNa choDI dIdhI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM - dIvya-jIvana saMyamamAM sthira thavAthI navAM pApakarmone mArga sarvathA baMdha karavA chatAM paNa bhavAntaramAM karelAM prArabdha karmone kAraNe AtmAmAM eTalI zakti AvI na zakI, jethI muktidhAma prApta thaI zake. kAraNa ke jaina zAsanamAM mukta avasthA prApta karavA mATe kSapakazreNInI bhUmikA atyaMta Avazyaka che. tene vinA kaI paNa AtmA kevaLajJAna prApta karavAmAM samartha thatuM nathI. ethI teo cAvIsamA bhavamAM sAtamA devalekanA svAmI banyA. pacIsamo bhava "kSIne guthe mitro vinita" A ukti pramANe paccIsamA bhAvamAM ApachatrA nAmanI nagarImAM jitazatru rAjAnI bhadrA nAmanI rANInI kukSithI "naMdana" nAmanA rAjaputra rUpe avatarita thayA. be-traNa bhAgamAM saMyamanI ArAdhanA niraticAra karelI hovAne lIdhe puNyanA samUha sAthe rAjakuLamAM janmelA naMdanakumAra atyaMta saumya, jitendriya, prazAMta tathA adbhuta parAkramI hatA. rAjyadhurAnuM nyAyanItipUrvaka pAlana karatA rAjakumAre pitAnI rAjyasattA pitAnA vArasadArane seMpIne pravajyA (tyAgadharma aMgIkAra karI ane saMyamAnuSThAnamAM dattacitta thaIne tapazcaryAne abhUtapUrva mArga svIkArI lIdhe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 1 dIvya-jIvane 7 17 kevaLajJAnanI ti prakAzita karavA mATe kSAyika samyakatvanI khUba ja AvazyakatA che ane AtmAnA anivRtta puruSArthanA baLe ja kSAyikabhAva utpanna thAya che, je kSAyika samyakatvanuM mULa kAraNa che athavA AvuM samyakatva ja kSAyikabhAva utpanna karanAruM che. A rIte kAryakAraNabhAvamAM pariNata A baMne to AtmAnA kevaLajJAnanuM mULa kAraNa che ane kevaLajJAna prApta thayA sivAya keIpaNa AtmA paramAtmapada prApta karI zaktA nathI. sa bhagavAna mahAvIrasvAmIne AtmA have paramAtmapada prApta karavAnI yogyatAmAM praveza karI cUkyo che. ethI aMtima lakSya prApta karavA mATe naMdana munirAja saMyamanI utkRSTa sAdhanAmAM lAgI gayA che. tethI eka lAkha varSanI saMyamArAdhanAmAM 11,80,645 arthAt agyAra lAkha, eMzI hajAra, cha se pistAlIza (mAsakSapaNa) tapazcaryA pUrNa karI che. dIkSA lIdhA pachI mAsakSapaNane pAraNe bIjuM, trIju ema niyamAnusAra ATalI lAMbI tathA AtmalakSI tapazcaryA teo karI zakyA che. saMyamanI ArAdhanA zuddha ane sAtvika anuSThAna che, jenA sadubhAvamAM ahiMsA tathA tapanI sAdhanA pUrNa rUpe saphaLa thAya che. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana saMyamane artha che : (1) nivRtta thavuM, (2) prayatna kare, (3) bAMdhavuM, (4) vrata-niyama karavAM, (5) kAbUmAM karavuM, (6) Indriyanigraha kare. saMyamane spaSTa karavA mATe A cha arthonuM spaSTIkaraNa A pramANe che - (1) nivRtta thavuM: pApanA mArgethI sarvathA nivRtta thavuM arthAt pApa AvavAnA mArgone sarvathA baMdha karavA te saMyama che. (1) mAnasika, vAcikI tathA kAyikI hiMsA pApa che. (2) pAMce ya indriyanA asaMyamita bhega-vilAsa pApa che. (3) krodha, mAna, mAyA tathA lezamaya jIvana pApa che. (4) azubha vRtti tathA pravRttine rokavA mATe kAMI paNa na karavuM e pApa che. dudhdhana karavuM, bIjAnA viSe hiMsaka ciMtana karavuM, keIne mAravAno vicAra kare, keIne lAbha thato hoya te joIne manamAM baLavuM, IrSA karavI, guNavaMtanA guNemAM doSa kADhavAmAnasika pApa che. pApamaya athavA pApatpAdaka vacana bolavuM, bIjAnI cADI-cugalI karavI e vAcika pApa che. hiMsAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM ! dIvya-jIvana 7 19 pravRtti karavI athavA hiMsAmaya pravRtti karavI, cerI karavI, mithuna sevavuM vagere kAyika pApa che. A badhAM pApothI nivRtta thavuM e ja saMyama che. (2) prayatna karavo : karmonA baMdhanathI sarvathA mukta thavA mATe je anuSThAna karavAmAM Ave che, te zuddha anuSThAna che ane puNyaprApti nimite je anuSThAna thAya che, te zubha anuSThAna che. AvAM zubha anuSThAne cheDIne mekSalakSI zuddha anuSThAnemAM prayatnazIla rahevuM e ja saMyama che. pAMca samiti, traNa gupti, pariSahene sahana karavA, dasa prakAranA sAdhudharmamAM sthira rahevuM tathA sthiratAprApti mATe maitrI, prameda, kAruNya, mAdhyastha tathA anitya Adi bhAvanAenuM pratisamaya anusmaraNa karavAthI ja zuddha anuSThAna thatuM rahe che. (3) bAMdhavuM : anAdikALathI kAma-krodha-mAna-mAyA tathA lebha vagere dUSaNamAM phasAyelA AtmAne samyajJAna tathA samyaphacAritranI maryAdAmAM bAMdhave e saMyama che. (4) vrata-niyama karavAM: hiMsAnA pApane rokavA mATe ahiMsAvrata. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 20 7 dIvya-jIvana jUTha(asatya)nA pApane choDIne satyavrata svIkAravuM. cauryakarmano tyAga karIne acauryavrata levuM. mAnasika maithuna karmane paNa choDIne pUrNa brahmacarya vrata grahaNa karavuM. bAhya tathA AtyaMtara parigrahathI mukta thavuM ja apari. grahavrata che. mekSaprApti mATe A mahAvratane grahaNa karavA tathA tene pALavA mATe alaga alaga niyame svIkAravA atyaMta jarUrI che. aniyamita (aniyaMtrita) abdha pitAnA mAlikane paNa pachADI de che. tevI ja rIte niyamanA abhAvamAM mahAvratanuM pAlana azakya bane che. tethI pUrNa ahiMsaka banavA mATemanagupti, eSaNasamiti, AdAnanikSepa samiti; Isamiti tathA daSTAnnapAnagrahaNa-e pAMca niyama svIkAravA ane pALavA e atyaMta Avazyaka che. evI ja rIte bAkInAM mahAvratanA pAlana mATe paNa alaga alaga niyama che. mATe vrata tathA niyamomAM jAgRta rahevuM e ja saMyama che. (5) kAbUmAM rAkhavuM ? ' arthAta anAdikAlIna pApavAsanAthI bekAbU banelA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM na dIvya-jIvana AtmAne yama tathA niyamanI rajUthI bAMdhIne kAbUmAM rAkhave e ja saMyama che. (6) indriyanigraha : jema rathamAM azvo joDavAmAM Ave che, temanA mukhamAM lagAma rAkhavAmAM Ave che, sArathI pitAnA hAthamAM lagAma pakaDI rAkhe che, musAphara aMdara bese che evI ja rIte ApaNuM zarIra ratha che, Indriya azvo che, jJAna lagAma che, mana sAthI che ane AtmA musAphara che. AvI sthitimAM je AtmA jJAnavAna hoya, te tenuM mana paNa saMyamita raheze ane indriyarUpI azvonuM saMcAlana potAnA mAlika AtmAnA IzAre karaze. je azvo tephAna kare te AtmA sAthe kendrita mana jJAnarUpI lagAmathI indriyone niyaMtrita karI le che. mATe AtmasAdhana karavA indriyane nigraha Avazyaka che. anyathA indriyAdhIna AtmA kaSAyavAna bane che ane kaSAyI AtmA pitAnuM utthAna keI paNa hAlatamAM karI zakato nathI. AvI rIte AtmasaMyamamAM sthira thayelA naMdana munirAje potAnA advitIya Atmika baLathI kSAyika samyakatva tathA tIrthakara nAmakarma paNa upArjita karI lIdhuM ane chavvIsamA bhavamAM prANata nAme devaleka prApta karyo, jyAM zArIrika tathA vAcika pravacAra paNa samApta thaI jAya che. AvA devakane prApta karIne, AvatA bhavamAM badhAM ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 22 7 dIvya-jIvana pApa tathA puNya karmone nAza karavA mATe je prabaLa puruSArtha karavAnuM che, te mATe jANe vizrAma laI rahyA na hoya! AvA bhagavAnanA jIvanamAM have bhavabhavAntaramAM upArjita karmone nAza karavA sivAya kAMI paNa bAkI rahyuM nathI. A rIte bhagavAna mahAvIrasvAmInA 26 bhavamAMthI, trIjA tathA seLamA bhavanI vAta ApaNe jANI. A badhA bhamAM AtmA eka ja che, karmavaza avatAra judA judA che, chatAM paNa AtmAnI zaktio pUrNa rupe vikasita thayelI nahi hovAthI, tapa, tyAga, dhAraNuM vagere jevuM joIe tevuM phaLa ApavAmAM asamartha rahyAM che. trIjA bhave cakavartI bharatanA putranA rupamAM vairAgyapUrvaka dIkSita thavA chatAM paNa kAyAnI sukamalatA AtmAne vairAgyamAM sthira thavA detI nathI. sazastra sipAIne joIne zastra vagarane puruSa bhaya pAmI jema raNamedAnamAMthI bhAgI jAya che, tema kAyAnA sukemalatAjanya mehathI marIci munirAjane paNa saMyamanuM raNakSetra cheDI devuM paDyuM hatuM. AtmAnA duzamane bahiraMga tathA aMtaraMga ema be prakAranA hoya che. temAMthI bahiraMga zatruo upara vijaya prApta kara sarala che, paraMtu aMtaraMga zatruone kanja karavA keI paNa sthitimAM badhA jIvo mATe saheluM nathI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM - dIvya-jIvana (c) 23 "bAhya bhAgya tathA upagya padArthone tyAga karanArI hajAro-lAkhe vyaktio ApaNI sAme che, paraMtu jIvanamAMthI mithyAtva, kaSAyabhAva, IndriyanI bhega-lAlasA tathA ajJAnane tyAga karanAra atyaMta durlabha che." - mirIci munirAja pAse bAhya tyAga te sahIsalAmata hato, paraMtu AMtara parigrahane tyAga na hovAthI saMyamAnuSThAnamAM calita thaI gayA, pachI te eka pApanI pAchaLa bIju pApa taiyAra rahe che, te pramANe ziSya-leje to bAkI rahelI Atmatine paNa bUjhAvI dIdhI. Atmika jIvanamAM jyAM sudhI apUrvakaraNa tathA anivRttakaraNanI adbhuta zakti prApta thaI zakatI nathI, tyAM sudhI mehakarmane gADha adhaMkAra nAza pAmate nathI; vaikArika bhAva nimitta maLatAM jAgRta thaI jAya che, lebha-rAkSasane tathA koI-bhUtano prabhAva paNa ocho thaI zakato nathI." e ja kAraNe marIci munirAja saMyamasthAnathI braNa thayA ane 12 bhava sudhI bhayaMkara mehAMdhakAramAM bhaTakatA rahyA. kemake AtmapariNatine TakAvI rAkhavI ghaNuM ja kaThIna che, bImArI pachI marIcine ziSyane lebha vadhate gaye ane vRddhi pAmelA lebhane jyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyano rasa lAge che tyAre zAsanane raMga dhIme dhIme ghaTatuM jAya che ane Antara jIvanamAM jyAre zAsanane rAga nathI rahetuM tyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 24 . dIvya-jIvana mAnava pitAnA svArthane mATe je samaye jevuM lAgyuM tevuM AcaraNa karI bese che. A badhI Antara prakriyAone svArthI mAnava bhale na paNa jANe te e jJAnI bhagavaMtethI A vAta chAnI rahetI nathI. samyaktvanI prAptimAM anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSepazama ke kSaya jema mULa kAraNa che, tema samyakatvathI bhraSTa thavAmAM anaMtAnubaMdhI kaSAya ja mukhya kAraNa che. marIcine udbhavelA ziSyalebhamAM kyo kaSAya haze? kemake pakhavADI AnI maryAdAvALe saMjavalana kaSAya kevaLajJAnanA cAra mAsanI maryAdAvALe pratyAkhyAna kaSAya mahAvratanA ane varSabharanI maryAdAvALe apratyAkhyAna kaSAya dezavirati (zrAvakadharmInA ghAta mATe ja niyata hevAthI A traNe kaSAye game teTalA tIvra hoya te paNa jIvane prApta thayelA samyakatvane ghAta karavA mATe samartha banatA nathI. prasannacaMdra rAjarSi cAritramehanIyanA udaye AMkhanA palakAre ja sAtamI narakabhUmi sudhI kyAM nathI pahoMcyA? saMjvalana, pratyAkhyAnI ke apratyAkhyAna kaSAye kaI kALe paNa naraka gati prApta karAvI zake tema nathI, tema chatAM paNa AMkhanA palakAre sAtamI naraka sudhI pahoMcI gayelA prasannacaMdra munirAjane saMjavalana kaSAyamAM amuka samaya pUratuM anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM mizraNa thatAM ja bhAvahiMsaka banelA munirAja sAtamI naraka sudhI jaI zakyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM . divya-jIvana hI 25 tevI rIte tIvrAnurAgapUrvakane zigelebha paNa marIcine anaMtAnubaMdhI hovAthI samyagadarzanathI bhraSTa karAvavAmA samartha banyuM che. paraMtu samyaktvanI haiyAtImAM ja AyuSyakama bAMdheluM hovAthI cothA bhave devakane meLave che. ziSyalebhanAM kAraNe jina vacana pratye azraddhALu banela marIci samAjanI mithyA pratiSThAnA kAraNe jIvananA chellA samaya sudhI paNa micchAmi dukakaDuM ApI zakyA nathI. phaLa svarUpe te pachInA lAMbA lAMbA AyuSyavALA bAra sudhI pharIthI samyaktva meLavavAne mATe bhAgyazALI banyuM nathI. A badhI vAtonuM dhyAna rAkhIne ja kevaLI paramAtmAoe pharamAvyuM che ke, he jIva! "tuM pratikSaNe, pratighaDie, pratidivase ane pratirAtrie sevelA, sevAyelA ke anudelA viSaye ane kaSAnuM pratikamaNa karaje" kemake pramAdavaza sevAI gayelA, smaraNamAM lAvelA, viSayonuM ane tenAM kAraNe karAyelA ke vadhArI dIdhelA kaSAyanuM ja pratikramaNa karavAnuM hoya che. marIci muninA jIvanamAM paNa lebha nAmane kaSAya hate paraMtu tenuM pratikamaNa jIvananA chellA zvAsa sudhI paNa karyuM nathI mATe anaMta saMsArI banavA pAmyuM che. saMjvalana kaSAyanuM paNa pratikramaNa na karI zakyA te saMbhava che ke Aje AchA pAtalA dekhAtA kapAye paNa eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 7 dIvya-jIvana divase sAdhakane anaMtAnubaMdhI tarapha laI javAmAM samartha banaze ane sAdhaka adhaHpatanane pAmaze. marIcinI paNa e ja dazA thaI che. seLamA bhavamAM krodhane vazIbhUta thaIne vizvabhuti munirAja pitAnI sAdhanAthI patita thaI gayA. mAnasika jIvanamAM jyAre krodhanI mAtrA rahe che tyAre keIpaNa sAdhaka AtmakalyANa karI zakto nathI, kAraNa ke Atma-kalyANanI sAthe bAhya sAdhakatA karatAM bhAva sAdhakatAnI khAsa AvazyakatA rahe che. bAvIsamA bhavamAM vimaLa munirAjanI zakti khUba ja AgaLa vadhI gaI hatI, chatAM paNa AtmajIvanamAM hajI sudhI te zaktio AvI zakI na hatI, jethI saMpUrNa karma-lezene nAza tha sulabha thaI zake. tathApi ajIrNane regI jema jema DuM thoDuM pANI pI jAya che, tema tema udaragata maLa AMtaraDAmAMthI chUTA paDavAnI taiyArI karavA lAge che, tevI ja rIte zuddha-sAtvika tapazcaryA, nirlobha jIvana, karma-kalezonA vAtAvaraNathI sarvathA dUra, brahmaniSTha sAdhaka paNa pitAnAM karmonA bhArathI pratikSaNa halake thatuM jAya che. vimaLa muni paNa AvI sImA prApta karI zakyA che jethI Atmika patana sarvathA asaMbhavita thaI gayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 1 dIvya-jIvane daI 27 dhunI AtmA jema potAnI apUrNa ArAdhanAne pUrNa karavAnA cakakaramAM rahe che, tevI ja rIte trevIsamA bhavamAM pharI manuSya avatAramAM janma laIne tathA cakravartInA bhegavilAsane tyAga karIne pharI pitAnI sAdhanAmAM lAgI gayA. ahIM Atma-jAgRti aparaMpAra hovA chatAM paNa kevaLajJAnanI bhUmikA prApta na karI zakyA. paccIsamA bhavamAM caramasImA prApta karelI sAdhanA bhAyika samyakatva tathA tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA karavAmAM sahAyaka bane che. sattAvIsamA bhAvamAM bhagavAna mahAvIrasvAmI banatAM pahelAM 26 bhavemAM AtmAnuM utthAna tathA patana ApaNe atyaMta saMkSepathI jANI zakyA chIe. have sattAvIsamA bhavanuM varNana karatAM pahelAM bhArata dezanI thaDI pUrvabhUmikAnuM varNana karIne bhagavAna mahAvIrasvAmInuM divya jIvana ApaNe joIzuM. vaitADhya parvatathI bhAratavarSanA be vibhAga thAya che - (1) dakSiNAddha bharata, (2) uttarAddha bharata. manuSyanA guNadoSa jema svAbhAvika che, tema kSetranA guNadoSa paNa svAbhAvika havAthI dakSiNuddha bhAratamAM arihaMta, cakravatI, baLadeva, vAsudeva, prativAsudeva Adi mahApuruSe janme che, paranta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 7 dIvya-jIvana bhagavAna mahAvIra svAmInuM uttarAddha bhAratamAM kaI paNa mahApuruSa janmatA nathI, mATe A kSetra anArya hovAthI tyAM rahelA loke paNa anArya che. AtmannatimAM jema kSetranI anivAryatA che, tema kALanI paNa apekSA rahe che. jenazAsanamAM kALacakanA utsarpiNI tathA avasarpiNI nAmanA be bheda mAnya che, pahelAmAM jamIna vagerenA rasakasa tathA manuSyanuM AyuSya vagere bhAva uttarottara vadhatA rahe che-jema ke prathama tIrthaMkaranuM je AyuSya vagere hoya che, tenAthI vadhatAM vadhatAM atima tIrthakaranuM zarIramAna 500 dhanuSyanuM tathA AyuSya 84 lAkha pUrvanuM hoya che tathA avasarpiNI kALamAM pahelA tIrthakara karatAM aMtima tIrthaMkaranA AyuSya vagerenuM mAna ochuM thatuM jAya che tethI ja RSabhadevanA zarIramAna vagerethI ghaTatAM ghaTatAM mahAvIrasvAmInuM AyuSya phakta 72 varSanuM ane zarIra sAta hAthanuM ja hatuM. pratyeka kALanA cha cha vibhAge (Arao) hoya che. temAMthI pahelA tathA bIjA ArAmAM bhegapradhAnatA tathA pApapradhAnatAnI tIvratA hovAthI A ArAomAM arthAt utsarpiNI kALamAM pahele tathA bIje Are 21-21 hajAra varSone hoya che ane avasarpiNI kALane pahele Are cAra kaDAkoDI tathA bIje A traNa kalAkeDI sAgaropamane heya che. ATalA lAMbA samaya sudhI A ArAomAM janma lenArAo saMkhyAta-asaMkhyAta chanI dhArmika gyatA na hovAthI ja arihaMta Adi mahApuruSone janma thaI zaktA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM , - dIvya-jIvana 29 jamInamAM je khetInI gyatA na hoya te temAM pahele varasAda paNa nakAme thaI jAya che, tevI ja rIte manuSyanA jIvanamAM paNa jyAM sudhI bhega tathA pApanI pradhAnatA rahe che, tyAM sudhI mahApuruSone janma thatuM nathI. jyAre trIjA tathA cethA ArAmAM dhArmikatA utpanna thavAne kALasvabhAva hovAthI ja A be ArAomAM arihaMtane janma thAya che tathA kALAnusAra cakavatI, baLadeva, vAsudeva Adine paNa janma thAya che. kheDUta pitAnI udarapUrti mATe jamIna kheDIne khetIne gya jamIna taiyAra kare che, te ja pramANe bhAvadayAnA mahAsAgara tIrthakarenA AtmAo paNa bhegapradhAna tathA pApapradhAna banelA manuSyane, samAjane, dezane-dharmane mATe yogya banAvI de che. pachI te dharma tathA dhArmikatA khUba-phUle phAle che, jethI mAnavatAne vikAsa caramasImA sudhI pahoMcI jAya che ane aneka AtmAo bhava-samudrane tarI jAya che, jyAre aneka AtmAo tene egya bane che. A pramANe utsarpiNa ane avasarpiNa baMnemAM 24 tIrthakara, 12 cakravata, 9 baLadeva, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva jevA 63 mahApuruSe janma le che. jena-zAsananI paddhati pramANe A be ArA satyuganA nAme oLakhAya che. utsapiNI kALanA pAMcamA ArAnuM pramANa traNa keDIkeDI sAgaropama tathA avasarpiNI kALanA pAMcamA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 20 dIvya-jIvana e bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ArAnuM pramANa 21 hajAra varSa che-A kALamAM kaI paNa tIrthakara vagere mahApuruSane janma thatuM nathI. chatAM paNa jaina dharma, jaina tIrtha, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka tathA zrAvikA uparAMta jaina pravacana rahe ja che ane jIvanI pita pitAnI yogyatA pramANe dharmanuM AcaraNa (pAlana) paNa thatuM rahe che. atyAre A bharatakSetramAM pAMcame Are cAlI rahyo che. bhagavAna mahAvIra svAmInA pUrvavatI 23 tIrthakare thaI gayA che. (1) kASabhadeva (9) suvidhinAtha (17) kuMthunAtha (2) ajitanAtha (10) zItalanAtha (18) aranAtha (3) saMbhavanAtha (11) zreyAMsanAtha (19) mallinAtha (4) abhinaMdana (12) vAsupUjya (ra0) munisuvrata (5) sumatinAtha (13) vimaLanAtha (21) naminAtha (6) padmaprabhu (14) anaMtanAtha (22) neminAtha (7) supArzvanAtha (15) dharmanAtha (23) pArzvanAtha (8) caMdraprabhu (16) zAMtinAtha (24) mahAvIrasvAmI A covIsa tIrthakaramAM sauthI pahelA rASabhadeva tIrthakara thayA. trIjA ArAnA lagabhaga aMtima caraNamAM A tIrtha kara bhagavate janme che. te pahelAne trIjo tathA pahele ane bIbe Are gapradhAna hovAthI kalpavRkSa dvArA ja yugaliyAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya jIvane 7 31 enuM pAlanapoSaNa thatuM hatuM. ethI mAnavadharmane sarvathA abhAva hato. nAbhi kulakarane tyAM marudevI mAtAnI kukSithI bhagavAnane janma thaye, teo bAlyakALathI ja mananazIla, dIrghadaSTA, udAra, dayAnA sAgara tathA mati -zrata ane avadhijJAnathI yukta hatA. temanuM bAhya zarIra paNa manehara, sadlakSaNothI yukta, aMgopAMganI benamUna suMdaratAvALuM hatuM tathA AMkhamAM anahada mAnavaprema, hadayamAM jIva mAtra pratye maitrIbhAvanAne vikAsa tathA mastiSkamAM agAdha jJAnanI garimAthI RSabhakumAra saunA vizvAsabhAjana tathA priyapAtra banI gayA hatA. A tarapha yugaliyAonA bhogapradhAna jIvanamAM paNa kALanA prabhAve kalpavRkSonA rasa-kasanI hAnine lIdhe kaSAya-kaleza vadhavA lAge, tyAre nAbhikulakare rASabhane prathama rAjA tarIke niyukta karyA. teo bhAratabhUminA sarva prathama rAjA thayA. dayALu trASaNa rAjAe "vaLAphiyANa 3vaDui " e sUtra pramANe yugaliyAene mAnava-dharmamAM parivartita karavA dareka prakAranI kaLAonuM jJAna ApyuM. jemAM bhejana, pAna, vastra, nApita, luhAra, dhobI, kuMbhAra vagere vyavahAra kaLAo tathA aMkagaNita tathA lekhananA uparAnta puruSonI 72 kaLAe tathA strIonI 64 kaLAo zIkhavIne tathA amuka amuka rAjyone kArabhAra amuka amuka putrane seMpIne saMpUrNa parigrahane tyAga karIne bhagavAna svayaM pravarjita thayA; jemAM gRhasthAzrama, putraparivAra, rAjyapATa, thAvat kAyAnI mAyAne paNa choDI dIdhI tathA bhavabhavAnara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 2 ) bhagavAna mahAvIrasvAmInuM - dIvya jIvana karelAM kAmakrodha-mAna-mAyA-lobha vagere aMtaraMga zatruonuM sarvathA damana karyuM. bAhya parigrahathI AMtara parigraha vadhe che ane vadhe Antara parigraha AtmAnI unnatimAM bAdhaka bane che, paraMtu pUrNa zaktisaMpanna tIrthakaranA AtmAo baMne prakAranA parigrahane tyAga karavAmAM samartha hoya che. jIvamAtranA pitAmaha bhagavAna RSabhadeva pitAnI kaThora sAdhanAmAM masta rahyA ane kevaLajJAnanI ta prApta karI. bhagavAna mahAvratadharma evA prakArane hatuM ke jenA mAdhyamathI ja teo mAnavamAtrane uddhAra karavAmAM samartha banyA ane agaNita jIvane uddhAra karyo. ' savvAo pANAivAyAo veramaNa' savAno mulAvAyAgo veramAM 'savvAo adinnAdANAo veramaNa "savAno meLAno ramai' 'savvAo parigahAo veramaNa' arthAt sarva jInI prANahatyA-mana, vacana, kAyAthI, karavA, karAvavA tathA anudavAne huM tyAga karuM chuM evI ja rIte sarva asatya, sarva cauryakarma, saMpUrNa thana karma tathA sarva parigrahane paNa huM tyAga karuM chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com IT
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM . dIvya-jIvana (c) 33 rASabhadevanA samavasaraNamAM tathA tyAra pachInA badhA tIrthakarenA samavasaraNamAM tathA teonA zAsanamAM rahenArA sAdhuo tathA sAdhvIo mATe mahAvratadharmanuM pAlana sarvathA anivArya che. samavasaraNamAM birAjamAna AdibrahmA, caturmukha bhagavAna kaSabhadeve je upadeza Ape tene veda kahe che. A pramANe pahelA tIrthakarathI laIne trevIsamA tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAtha sudhI barAbara avicalarUpe jena-zAsananI ti saMsAranA mAnavamAtrane ahiMsAne prakAza ApavAmAM samartha banI che. tathApi vacce vacce hiMsAdevInuM tAMDavanRtya paNa pitAnuM jora batAvI gayuM che. pariNAme vedomAM pazuhiMsAnA maMtra paNa praviSTa thaI gayA. tyAra bAda "vaivivI hiMsA hiMsA na mavati' e uktie pitAnuM varcasva jerathI jamAvyuM ane jena- zAsane veda tarapha udAsInatA sevI. bhagavAna mahAvIra svAmI aMtima tIrthakara hatA. mahAvIrasvAmIne sattAvIsamo bhava anAdi kALathI paribhramaNa karatA bhagavAna mahAvIrasvAmIne A chelle bhava che; jyAM teo aMtima sAdhanA karIne mokSa prApta karavAmAM samartha bane che. mATe A bhavane vistArathI samajave e ja ApaNA mATe ati Avazyaka che. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 3 che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 7 dIvya-jIvana janma : deva tathA IndronI amarAvatI nagarImAM bhegapradhAna jIvene janma thAya che. jyAre bihAra prAMtamAM AvelA kSatriyakuMDa nagaranA mahArAja siddhArthanI rANuM trizalAnI kukSithI ginAtha bhagavAnane janma thaye che. rAjA khUba ja pavitra, saumya, sadAcArapUrNa ane bhagavAna pArzvanAthanA zAsananI maryAdAmAM pUrNa zraddhA dharAvanAra hatA. tIrthakaronI zAsana-mayadAne sIdho sAdo artha e che keteoe batAvelAM vrata-niyamane AtmasAt karIne jIvanane dhanya banAvavuM. jyAre trizalA mAtA vaizAlI gaNataMtranA adhinAyaka ceTaka mahArAjAnA bahena hatA; jemanI khAnadAnInI pratyeka nasamAM, pratyeka raktabindumAM ane pratyeka zvAcchavAsamAM jaina dharmanI maryAdA hatI, eTale svAbhAvika che ke mAtAnuM jIvana-AMtarajIvana gRhasthAzramanI maryAdAthI saMpanna hatuM, tapa ane tyAgane kAraNe ghaNuM durgaNethI para hatuM. AvA rAjA-rANInA ghare ja tIrthakarane janma tha susaMgata che. bhagavAna pArzvanAthanA nirvANa pachI thoDA ja vakhata bAda dezamAM hiMsA-pradhAnatA ane ahiMsA-pradhAnatAne kAraNe be vibhAga paDI gayA hatA, jyAre deza tathA samAjamAM paMDita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya_jIvana (9) 31 mahApaMDita-rAjya sattAdhArI ane zrImaMtane be akhADA banI gayA hatA tyAre dezamAM barabAdInI belabAlA vadhatI jatI hatI. bhagavAna mahAvIranA janma pahelAM ja dezanI paristhiti khUba kharAba hatI. agaNita pazuo tathA pakSIonuM dharmane nAme maMtra dvArA yajJakuMDamAM balidAna apAtuM hatuM tathA sattAdhArI ane zrImaMta varga madirApAnamAM sarvathA bhAna bhUlI sAteya vyasanamAM masta hate. eka pApanI pAchaLa bIjA pApanI paraMparA cAle che, tethI eka samaya e paNa AvI gaye ke jyAre pitAnI dharmapatnInA hAthanI banAvelI rasoI khAvI te paNa pAMDitya-garviSTha paMDitene mATe pApa jevuM banI gayuM. AvA vikaTa samayamAM jyAre saMsAranA kAne e vAta paDI ke tIrthakaranA janmane sUcita karanArA 14 svane trizalA rANIe joyA che, tyAre ahiMsApradhAna bhAgyazALIone eka AzvAsana maLyuM ane nava mahinA ATha divasa pachI saMsArane pUrNa vizvAsa thaI gaye ke vardhamAnakumAra(mahAvIrasvAmI)ne janmAbhiSeka meruparvata para Indro tathA agaNita devee karyo che. sarvotkRSTa puNyazALI tIrthakarane janma cAra atizaya tathA traNa jJAnayukta hoya che, tethI manuSyanA manamAM hiMsAne sthAne ahiMsA, durAcArane sthAne saMyama tathA bhega-vilAsane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 36 7 dIvya-jIvana tathA bhavA sthAne tapa-tyAganI rekhA spaSTa tathA aspaSTa rupe upasavA lAge che. bIjanA caMdramAnI jema vRddhi pAmatA bhagavAnanI AsapAsa saMsAranI mAyAvI cakamAM zaMkAzIla banelA rAjakumAre, rAjakumArikAo, zrImate, paMDite, mahApaMDite tathA rAjya sattAdhArI vaganuM jUtha jAmavA lAgyuM ane badhAne eka AzvAsana maLI gayuM ke vardhamAnakumAra ja ApaNuM mATe eka divasa "tinnA-tArA"nuM sthAna grahaNa karanArA thaze, eTalA mATe ja mAnavatAne parama pUjArI bhagavAna dravyathI tathA bhAvathI ajAtazatru jevA banI gayA. gRhastha jIvananI advitIya vizeSatAo dharmanA nAme atyanta adhaHpatana pAmela manuSya mAtApitAnI bhaktithI sarvathA dUra rahe che-je jIvananA amUlya tatvane barabAda karanAre bhayaMkara durguNa che. lakattara mahApuruSenuM jIvana-kavana dayAtmaka hovA chatAM paNa preraNAtmaka hoya che. ethI kukSimAM rahetA, "mArI mAtAne mArA halanacalanathI pIDA na thAya" e mATe bhagavAne potAnA zarIrane saMkecI lIdhuM. A pramANe mAtRvatsala bhagavAna saMsAranA jIne jANe kahI rahyA che - he bhAgyazALIe! A saMsAramAM jIvana utthAnanA mULamAM mAtRbhakti sarvathA anivArya che. enAthI zArIrika tathA AdhyAtmika jIvana suMdara, svaccha tathA sadAcArI bane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM , - dIvya-jIvane 7 37 che. Atmika zUravIratAnA abhAvamAM zArIrika zUravIratA phakta pazutAne AmaMtraNa Ape che ane zArIrika zUravIratAnA abhAvamAM Atmika zUravIratA prAyaH phaLa ApatI nathI." bhagavAna baMne rIte pUrNa sazakta hatA, tethI samavayaska mitranI sAthe ramatA hatA tyAre temaNe sarpanuM rUpa dhAraNa karelA devane dUra pheMkI dIdhuM hatuM tathA rAkSasanuM rupa dhAraNa karelA devane muSTinA prahArathI sarvathA vAmana banAvI dIdhuM hatuM. traNa jJAnanA mAlika bhagavAnane jyAre pAThazALAmAM bhaNavA mATe lAvavAmAM AvyA tyAre bhaNavA AvelA bhagavAne pite ja jyAre paMDitenA mananI zaMkAonuM samAdhAna karyuM, tyAre te AkhuM jagata bhagavAnanI jJAnagarimA pratye phidA phidA thaI gayuM. te samaye ja saMsArane khAtrI thaI gaI ke A bhagavAna-jIne "muttA joyA " thaIne, mukti-mArga ApanArA thaze. vaivAhika jIvanamAM vardhamAnasvAmInI dharmapatnInuM nAma yazaidA hatuM ane putrInuM nAma priyadarzana hatuM, paraMtu e nizcita che ke temanuM A jIvana thoDA samaya sudhI ja rahyuM che. mAtA pitAnA svargavAsa pachI paNa pitA tulya potAnA moTA bhAI naMdivardhana mahArAjAnA Agrahavaza, bhagavAna vardhamAnakumAra be varSa sudhI vadhAre gRhasthAzramamAM rahyA, tathApi temanuM AdhyAtmika jIvana uttarottara mananazIla banatuM gayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 38 7. dIvya-jIvana saMsAranA sukha-duHkhanuM mULa kAraNa para manana karatAM bhagavAne vicAryuM ke, "jIva mAtra pote ja karelAM duSkRtya, durAcAra, ajJAna, mithyAtva vagerene lIdhe duHkhI thAya che. A duHkhanuM nivAraNa zrImaMtAI tathA sattAthI kyAreya paNa thaI zakatuM nathI, kAraNa ke A baMne tara paNa eka mAnasika rega che ane je pite mAnasika rogI hoya, te bIjAne regamukta karI zakatuM nathI. mATe AtmAnA kaTTara zatru samAna zrImaMtAI tathA sattAne sarvathA tyAga karyA sivAya tathA tapazcaryAnI AgamAM AtmAne saMpUrNa mela dheyA vinA anaMta zaktionI prApti sulabha thaI zakatI nathI. "je saMsAra duHkhI, bhAvagI, ajJAnI tathA mithyAjJAnI banele rahe, dharmanA nAme paMDitanI dhUrtavANI cAlu rahe ane zrImaMta tathA rAjasattAdhArI vyaktionA hRdayamAM rahelI pApavAsanAne aMta na Ave te teonA paMjAmAM kareDenI saMkhyAmAM phasAyelI sAdhAraNa janatAne behAla maravA sivAya bIjo eka paNa mArga rahe nahi." "Aje dezane sevaka varga-jemAM harijane tathA patitadalita jAtione samAveza thAya che, te atyaMta kharAba rIte A zrImaMtenA tathA sattAdhArIonA johukamIbharyA zAsanamAM dabAI gaye che tathA jagadaMbA svaru5 nArI jAta mAra-pITa Dana karatI atyaMta dayanIya dazA lagAvI rahI che. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM , dIva-jIvana @ 39 je deza, samAja, gAma tathA gharamAM strI jAta nirakSara hoya, dabAyelI bhAvanAvALI hoya tathA puruSanI pApavAsanAne zikAra banelI hoya te te deza, samAja tathA gharanA puruSe kyAreya paNa AdhyAtmika banI zakatA nathI. AdhyAtmikatAnA abhAvamAM mAnavIya zaktio rAkSasanuM rUpa dhAraNa karIne janamAnasa tathA dezane adhaHpatananA raste dhakelavA sivAya bIjuM kAMIpaNa karI zaktI nathI." jeonI sevA lIdhA sivAya manuSyasamAja taMdurasta, svaccha tathA prasannacitta koI paNa saMjogomAM thaI zakato nathI, evA harijane pratye atyAcAra, anAcAra vagere atyaMta niMdanIya tathA rAkSasI kartavya che." ema lAge che ke A badhuM piTabharA svAthI paMDita tathA jAti-kuLanA ghamaMDanA cakkaramAM phasAyelA ahaMkArI dhanavAne tathA pithI paMDita sAdhuonI mAyAjALa che." bhagavAna vardhamAnakumAranI A prakAranI ciMtavanadhArA jora pakaDatI gaI ane sarvotkRSTa bhAvadayAne vazIbhUta thaIne teo saMpUrNa saMsAra to potAnI kAyAnI mAyAne paNa choDI devA mATe taiyAra thayA. pitAnI pAse je kAMI hatuM te garIbane, anAthane dAnamAM ApI dIdhuM. have bhagavAna pAse deha sivAya kAMI paNa rahyuM na hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 40 = dIvya-jIvana jo ke tyAga tathA tapedharma atyaMta kaThina mArga che. tathApi hajAre, lAkhe ane karaDe mAnava tathA ekAvatArI kAMtika devane eka ja avAja hatuM ke have bhagavAna dIkSA svIkAra karIne lAMbA kALathI bujhAI gayelI "kevaLajJAnanI ta" pharI prakAzita kare ane te mATe bhagavAne dIkSA aMgIkAra karI. agnimAM azuddhio baLI javAthI, jema suvarNa zuddha thAya che, tema tapazcaryA rUpI agnimAM bhavaparaMparAnAM karelAM karmopI azuddhionuM dahana thavAthI AtmA zuddha thAya che. bhagavAne paNa navAM AvatAM badhAM pApane, pApabhAvanAone, azuddha vRttione tathA pravRttione saMvara-dharma dvArA rekI dIdhAM ane bAhya tathA AtyaMtara tapa dvArA pUrva saMcita karmone nirmala karatA gayA. pariNAmasvarUpa bhagavAnanA baMne prakAranAM jIvana atyaMta zuddha thayAM ane samabhAvanI vRddhi thatI gaI. kAraNa ke badhA jIvenA aparAdhane sahana karavA tathA saMsArasamudramAM DUbatA jIvane pApamukta karIne mukti tarapha laI javA e ja dIkSAdharmanuM aMtima dhyeya (carama lakSya) che" A ja kAraNe, eka divasa dIkSA pachI, eka AzramamAM bhagavAna sthira rahyA, kulapatie rahevA mATe eka jhUMpaDI ApI, bIjI paNa aneka gUMpaDIe te AzramamAM hatI. ghAsanA abhAvamAM gAye AvatI ane jhUMpaDInuM ghAsa khAI jatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvana (c) 41 hatI. bIjI jagyAe gAyone lAkaDIone mAra paDatuM hatuM, paraMtu mehamAyAnA tyAganuM carama lakSya prApta karyuM che evA mahAvIrasvAmI gAyane hAMkatA ke tiraskAratA nathI ane hAMke ke tiraskAre paNa kema? bhagavAna te carAcara sRSTi pratye dayAnA sAgara che ane "gadhana mAnava samAjane samRddha karanArUM, manuSya mAtrane baLa buddhi ApanArUM tathA pitAnA ghI, dUdha, mAkhaNa, chAsa tathA chANa, mUtra vagere dvArA jIva mAtra para upakAra karanAruM ane maryA pachI paNa pitAnAM cAmaDAMthI khUba bhaluM karanAruM che." je dezamAM gedhanane nAza thAya che tyAM- 1. mAnavatA cAlI jAya che ane dAnavatA Ave che. 2. AbAdI jAya che ane barabAdI Ave che. 3. tyAga, tapa jAya che ane bhega-vilAsitA vadhe che. 4. khetIvADInuM utpAdana ghaTe che ane janatA bekAra bane che. 5. garIbonI rejI-reTI (AjIvikA) jAya che ane garIba vadhAre garIba thAya che A pramANe mAnavasamAjanA amUlya dhana(gadhana)ne tiraskAra paNa prakRtinuM aTTahAsya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra * che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ' dIvya-jIvana parantu svArthI tathA lebhAMdha, zrImaMta tathA sattAdhArI varganA samUhathI A godhananI upekSA thaI, je dezanI barabAdInuM mULa kAraNa che, kAraNa ke dezanI sAdhAraNa janatA te pitAnI AjIvikA meLavavA pAchaLa ja jIvana pUrNa karavAmAM vyasta che, jyAre ucca varga pAse anahada dhana che, sattA che; eTalA ja mATe Atma-saMyamanA abhAvamAM A baMne vastuone karUpaga thave sarvathA anivArya che. e ja kAraNa che ke potAnI sukha-sAhibI AgaLa tathA svayaM pitAnI paravA (svArtha bhAvanA) sivAya teonI pAse paramArtha jevI ke vastu nathI. ethI dezanI zuMbalA, jana sAdhAraNanuM hRdaya ane paMDitanI zikhA A baMnenA hAthamAM ja rahe che. tethI saMsAranI, sadAcAranI, ahiMsAdharmanI ane dayAdAnanI eka paNa samasyAne ukela AvI zakatuM nathI." godhana pratye dayAbhAvanA svAmI bhagavAna mahAvIrasvAmIe jANe saMsArane mauna upadeza ja na ApyuM hoya ke he bhAgyavAna ! "sukha tathA samRddhi AkAzathI varasatI nathI, paraMtu pitAnI rAkSasI pravRttio tathA vRttio e ja pitAne tathA saMsArane nAza karavAnuM kAraNa che." gadhana kudaratI bakSIsa che-mATe ApaNe tene gaumAtA kahIe chIe, bIjAo paNa tene gaumAtA kahe che, mATe gAne tathA bIjA pazudhanane mAravAnI IcchA, mAMsa bhejananI icchA, lehInI IcchA tathA tenAM cAmaDAMnA vyApArathI lAkhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM , dIvya-jIvana : rupiyA kamAvAnI IcchA e ja mAnava-samAjamAM bhUkhamare, rega, upadrava, ativRSTi, anAvRSTinuM mULa kAraNa bane che, kAraNa ke je prakRtie mAnavasamAjane badhuM ja ApyuM che, te ja prakRtine mAnava je verI bane, upakAra bhUlI jAya te e ja prakRti mAnavanA jIvanane paNa sukha, zAMti tathA samAdhirahita banAvI de che." jagaduddhArakatvane utkRSTa namUne jIvananI utkAtine tyAga karI, apakAntine svIkAra karanArA eka munine jIvAtmA bhayaMkara vanamAM caMDakauzika nAme mahAhiMsaka, atyaMta krodhI, daSTiviSa, mahAsarparAjanA rUpe utpanna thaIne rahete hate. tenI AMkhamAM ja viSa hovAne kAraNe amuka hada sudhI rahenArA pazu, pakSI tathA je kaI manuSya upara paNa tenI daSTi paDatI hatI, tene tatkAla yamarAjanA atithi thavuM paDatuM hatuM. chaThThastha munijIvanamAM vihAra karatAM karatAM bhagavAna te ja raste jaI rahyA hatA. aneka lokee temane te raste jatA kyA paNa kharA! paraMtu jIvamAtranA uddhAranI bhAvanAvALA bhagavAna kema rekAya? te ja vanamAM bhagavAna saumya mudrAmAM dhyAnastha thaI gayA. tyAM sarparAja Ave che ane bhagavAnane jotAM ja ke dhanI carama sImAmAM AvIne bhagavAna upara jANe pitAnuM carama asa phakta na hoya tema caraNamAM jorathI DaMkha mAre che, paraMtu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 44 7 dIvya-jIvana jeNe kSamAdharmanI carama sImA prApta karI che-evA bhagavAna hajI paNa zAMta hatA, saumya hatA ane prasanna mudrAmAM UbhA hatA. kodhI, vairI ane laDAyaka jIvanuM jyAre aMtima zastra paNa niSphaLa banI jAya che, tyAre sarvathA lAcAra bane te jIva te zatrunI sAme eka ja dRSTithI joI rahe che, caMDakauzika sarparAjanI paNa e ja dazA thaI. te ja samaye niHsahApya tathA vicAradhArAomAM khovAyelA sarparAjane bhagavAne kahyuM, "he caMDakauzika! kAMIka te samaja! kaIka te vicAra ! A badhuM zA mATe ? ATaluM jhanUna paNa kema? Akhare te maranArane kAMI nukasAna thatuM nathI, paraMtu bIjAne mAranAra, gALa ApanAra, krodha karanArane te keTalAMya bha sudhI vagara mate maravuM paDe che ane tenI saMsArayAtrA bhavaparaMparA laMbAya che, tyAM paNa sarvatra duHkha, dAridraya, viyega ane mArajhUDa tenA bhAgyamAM rahe che." mATe he caMDakauzika! jarA pitAnA aMtarAtmAne ja oLakhI le. eka divasa tuM ke hate? ane Aje koNa che? eka divasa jIvamAtrane abhayadAna ApavAnuM vrata dhAraNa karanAra tuM kyAM ! ane Aje badhAne mAranAra tuM kyAM!" jANe bhagavAnanI A divyadRSTithI mahAhiMsaka caMDakauzika sarparAjanI aMtardaSTi khulI gaI, pachI te teNe bhagavAnanAM caraNamAM mastaka jhUkAvI dIdhuM ane karelAM pAponuM prAyazcita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM A 45 - dIvya-jIvana MC) 01 karavAne daDha nizcaya karIne anazana AdaryA tathA pitAnI pheNane rAphaDAnI aMdara rAkhI dIdhI ane narakamAM javAnI yegyatAvALe sarSa devakane mAlika thaye. dIna dukhI cha prati dayAsAgara bhagavAna dIkSA letI vakhate bhagavAne jyAre badhAM ja vastra, AbhUSaNa vagerene tyAga karyo, tyAre Indra mahArAje bhagavAnanA khabhA para eka devadUSya rAkhI dIdhuM, paraMtu thoDA ja samaya pachI eka divasa, dIna-anAtha brAhmaNa bhikSuka bhagavAna pAse AvyuM ane yAcanA karI, tyAre bhagavAne te devaduSyamAMthI ardho TukaDo tene ApI dIdhuM ane bAkIne ardho bhAga eka divasa ApaApa khabhA parathI paDI gaye. tene paNa te brAhmaNe upADI lIdhe ane haMmezane daridrI bhikSuka zrImaMta banI gaye. e te sAcuM che ke bhagavAne dIkSA lIdhA pachI paNa vastradAna ApyuM ane jANe A pravRttithI ja potAnA anuyAyIone mauna upadeza ApatA bhagavAne kahyuM ke - (1) samAjanA dIna, duHkhI tathA daridrInI karuNA cIsa sAMbhaLIne paNa je cUpa ane niSkarmaya rahe che, te mAnava tathA mAnavatAne drohI banI saMpUrNa sAmAjika jIvanamAM viSamatAne bhayaMkara roga vadhAranAra banaze. (2) je samAjanA dhanavAne tathA dharmAcAryo pAse garIbene pikAra sAMbhaLavA mATe kAna nathI, evA dhanavAne tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 - bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana dharmAcAryothI samAja tathA dezanI AbAdIne barabAda thavA sivAya bIjo mArga nathI. (3) je dhanavAne pitAnA samAjane bhejana, auSadha tathA vastra paNa ApI zakatA nathI, evA dhanavAnethI samAjanuM kAMI paNa bhaluM thaze e AkAzanA pupe cUMTavA jevI asaMbhavita vAta che. bhagavAnanA mauna jIvanane A ja upadeza che ke badhAne ApIne bhejana kare. dIna-anAthonAM duHkhAddha dilane joIne dayA bane. dayAnA mahAsAgara bhagavAna IndralekamAM eka vakhata devenI sAme Indra mahArAje bhagavAnanA dhairya, zaurya, nirbhayatA vagere guNenuM varNana karyuM; paraMtu sabhAmAM beThelA saMgama nAmanA adhama devane A vAta ruci nahi, tethI te dhyAnastha bhagavAnane calAyamAna karavA AvyuM ane atyaMta asahya pratikULa upasargothI bhagavAnane calAyamAna karavAne prayatna karyo. potAnI vaikiya-zaktithI utpanna karelAM tIkSNa dADhavALA sarpa, vAgha, siMha, ajagara, kIDIo, macchara, uMdara, popaTa vagere pazu-pakSIone bhagavAnanA zarIra para cheDI dIdhA, paraMtu meruparvata samAna bhagavAnane A upasargothI kAMI ja asara thaI nahi. chevaTe cha mahinAo sudhI bhagavAnane bhikSAmAM aMtarAya karyo. A pramANe jeNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana @ 47 adhamatAnI sImA prApta karI che, evA adhama deva pratye paNa bhagavAne reSa-krodha karyo nahi. prayuta "mArA nimitte A bicAre deva keTaluM pApa upArjita karI rahyo che, enI kaI gati thaze?" e vicAra karatA bhagavAnanI AMkhamAMthI azruo sarI paDyAM. bhayaMkara vedanAo bhegavavA chatAM paNa bhagavAnane leza mAtra duHkha thayuM nahi. paraMtu mArA kAraNe A bicArAnI gati bagaDI na jAya evI bhAvadayAnA kAraNe ja bhagavAnanI A azruthI chalakAI gaI! basa! ahIM ja dayAdharmanI caramasImA samApta thaI jAya che. dikSA lIdhA pachI 12 varSa sudhI gherAtira upasargone kSamatApUrvaka sahana karatA utkRSTatama tapazcaryA, sahanazIlatA, mAdhyasthabhAva, kAruNyabhAva vagerene kAraNe bhagavAnane saMpUrNa karmamela chevAte gaye ane bhagavAne kevaLajJAnanI prAptinI maryAdAmAM praveza karyo. jyAM jJAnanI caramasImA samApta thAya che. kevaLajJAnI be prakAranA hoya che - (1) sAmAnya kevaLI, (2) tIrthakara kevaLI. jo ke kevaLajJAnamAM kaI paNa prakAranuM aMtara na hovAthI baMne sAkAra paramAtmA che. tathApi sAmAnya kevaLInI apekSAe tIrthakara kevaLI atizaya saMpanna tathA sarvAtizAyI puNyazALI hoya che. e ja kAraNe pitAnA puNyanA mAdhyamathI samavasaraNamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya jIvana birAjamAna thaIne sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA ru5 caturvidha saMghanI sthApanA kare che. | tIrthakarenuM ru5, baLa, jJAna sarvathA advitIya hoya che, jene AgamanA vacanathI A pramANe jANI zakAya che - 12 puruSa barAbara 1 baLadanuM baLa, 10 baLada barAbara 1 ghoDAnuM baLa, 12 ghoDA barAbara 1 pADAnuM baLa, 15 pADA barAbara 1 hAthInuM baLa, 500 hAthI barAbara 1 siMhanuM baLa, 2000 siMha barAbara 1 aSTApadanuM baLa, 10 aSTApada barAbara 1 baLadevanuM baLa, 2 baLadeva barAbara 1 vAsudevanuM baLa, 2 vAsudeva barAbara 1 cakavartInuM baLa, 10 lAkha cakavartI barAbara 1 nAgakumAra devanuM baLa, 1 kareDa deva barAbara 1 IndranuM baLa, keTalAya Indra barAbara 1 gaNadharanuM baLa, keTalAya gaNadhara barAbara 1 tIrthaMkaranuM baLa. uparanA koSTakathI ApaNe jANI zakIe chIe ke tIrthakara bhagavaMta sarvotkRSTa puNyazALI hoya che, athavA puNyakarmanI caramasImA tIrthakarenAM caraNomAM samApta thAya che, jema saMpUrNa AvaraNa rahita, saMsAravatI anaMtAnaMta dravya-padArthonuM jJAna kevaLajJAnamAM samApta thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM , dIvya-jIvana 49 bhagavAna mahAvIra svAmI tIrthakara kevaLI hatA. kAraNa ke adhaleka, Urdhvaka tathA tirachAleka 5 saMsArane je che te tathA pratyeka padArtha pitAnA guNadharma- paryAyanA rupamAM vidyamAna che, tene tevI ja rIte anubhava kare ane te prakAzita karavo e ja yathArthavAda che. AvA yathArtha vAdane kahevAnI zakti atIndriyajJAnI, sarvajJa bhagavAna sivAya kaI paNa vyaktimAM hotI nathI. pArzvanAtha bhagavAnanA nirvANa pachI saMsAra badhI rIte AcAra-vicArathI nimnalikhita mAyAjALamAM phasAyeluM hatuM, je ItihAsasiddha hakikata che - (1) hiMsA devInuM tAMDava nRtya-jemAM hajAre pazuo tathA pakSIone tathA rupavAna batrIsa lakSaNavALA bALakone paNa devadevIonI sAme bhega ApavAmAM AvatuM hatuM ane kuratA tathA nirdayatApUrvaka teone mArI nAkhavAmAM AvatAM hatAM. (2) " mAMsamakSa loko na ma ra ra maine" AvAM zAstra-vAkyonuM nagna-nRtya bhAratanA khUNe khUNe thaI rahyuM hatuM. (3) pavatI kumArikAone zAka-bhAjInI jema bajAramAM vecI devAmAM AvatI hatI, jene kharIdanArAo zrImaMta tathA sattAdhArI hatA. (4) jyAM mAMsabhejana tathA maithunakarmanI sImAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIra svAmInuM - dIvya-jIvana ullaMghana thaI jAya che, tyAM sarvanAza sarjanAra madirA-pAna paNa anivAryarUpe piya banI jAya che. AvI bIjI paNa pApavAsanAo tathA pApasevanathI mAnavamAtra mahAduHkhI thaI rahyo hate. eTalA mATe ja zrImaMta, sattAdhArI tathA paMDitethI AkAnta banelA madhyamavarga pAse eka paNa zabda bolavAne avakAza rahyo na hate. A kAraNe ja te samaye bhAratamAM pitAnI jAtane ja tIrthakara mAnanArA mahApaMDite ghaNA hatA. darekanI pAse pitAnA vicAronuM DamarUM hatuM, dharmane lIdhe dezanA keTalAya vibhAge paDI gayA hatA. jemAMthI cha mahApaMDiteno paricaya A pramANe che - (1) pUraNa kazyapa : je buddhadeva tathA mahAvIrasvAmInA samakAlIna hatA ane ghaNuM sArA paMDita hatA. chatAM paNa buddhadevanA vadhelA prabhAvathI khinna thaIne pUraNakazyapa (nAmadhArI tIrthakara) nadImAM DUbIne marI gayA hatA. tenuM maMtavya akriyAvAdanuM hevAthI, tenI mAnyatA hatI ke, "manuSya je kAMI paNa kare che, te AtmakRta nathI. chedana, bhedana, maravuM, mAravuM, cerI karavI, vyabhicAra karavo vagere kaI paNa kyiAthI pApa lAgatuM nathI. te ja pramANe dAna-puNya, indriyaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvana (c) ' damana Adi kiyAethI puNya paNa thatuM nathI." pitAnI A mAnyatAne pUrNa zakti khaca, pitAnA jIvananI aMtima kSaNa sudhI pUraNakazyape pracAra karyo ane tenA bhaktoe A upadezane sAce mAnya; paraMtu pAchaLathI buddhadeve karela ahiMsA, satya tathA saMyamane pracAra lokamAnasamAM vizeSa pravezI gayuM hatuM, tethI A bhAgyazALIe asahiSNu banIne ja nadImAM kudIne prANa arpaNa karI dIdhA hoya-ema lAge che. A pUraNakazyapa I.sa. pUrve 572mAM maraNa pAmyA che. A prakAranI mAnyatAvALA pUraNakazyapanI vidvatA viSe kAMI paNa kahevA karatAM sAmAjika jIvanamAM je durguNe praveza karI gayA hatA, enAthI mAnavajIvana cerI, jUTha, vyabhicAra vagere pApothI vyApta thaI gayuM hatuM. baMdhAnAM dila ane dimAgamAM pApavAsanAo ghara karI gaI hatI. tyAre te samaye thanArA paMDitenAM dimAgamAM paNa sAmAjika asara hevI svAbhAvika che. je samAjanuM anna khAdhuM hoya ane je samAja taraphathI mAna-pratiSThA maLyAM hoya tenI sAme cAlavAnI zakti pUraNakazyapamAM kevI rIte hoI zake? mATe sAMsArika mAnapratiSThAnA pUrNa rAgI ane phakta vezathI vairAgI, A bhAgyazALInA matanuM eka paNa pustaka tathA anuyAyI kAMI paNa zeSa rahyuM nathI. kevaLa tenuM nAma mAtra ja zeSa rahyuM che. (2) ajita keza kambalI: potAnI jAtane tIrthakara mAnanAro ane potAnA bhakta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bhagavAna mahAvIrasvAmIna dIvya-jIvana anuyAyIomAM tAtkAlika mAna-pratiSThA prApta karanAra A bhAgyazALInuM maMtavya lagabhaga cArvAkana jevuM-phakta bhautikavAda upara ja AdhArita hatuM. ethI paMcabhUtanA samIlanamAM je caitanyazakti utpanna thAya che, te ja cetanA AtmAnA nAme oLakhAya che ane jyAre mRtyu thAya che, tyAre pAMceya bhUta pitApitAnI aMdara maLI jAya che ane mRtyu pachI kAMI paNa bAkI rahetuM nathI. mUrkha, paMDita, bALaka, strI vagere marI gayA pachI badhAM ja sarvathA samApta thaI jAya che. AtmA, puNya, pApa, svarga, naraka, leka, paraleka AdinI mAnyatAo enI pAse kAMI ja nathI. jenA AdhAre tapa, tyAga, dAna, puNya vagere karavAnI jarura paDe. AvI mAnyatA pAchaLa ApaNe saraLatAthI samajI zakIe chIe ke te samaye caramasImA para pahoMcelA pApAcaraNamAM phasAyelA abhimAnI dhanavAne, peTabharA paMDite, sattAdhArIe vagere mATe AtmA, svarga, naraka AdinI vAte sarvathA nakAmI hatI. mATe svAdha pithI-paMDita mATe e ja bAkI rahyuM hatuM ke saMsAranA abhimAnI dhanavAne jevuM che ane teone je pasaMda hoya, e ja upadeza Apa, pachI zA paNa evA ja banI gayAM. tarkazAstra paNa evuM ja thaI gayuM ane zretAo tathA vaktAo paNa evA ja banI gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM , dIvya-jIvana (c) 53 (3) prakudha kAtyAyana : A mahApuruSa paNa sArA paMDita hatA ane bhagavAnanA samakAlIna hatA. A paMDitarAjanA mastiSkamAM pRthvI, jala, agni, vAyu, sukha, duHkha ane jIvana e sAteya to akRta, animitta, abaddha tathA kUTastha che. ahIM ke maranAra nathI, keImAranAra nathI, keI jANakAranathI ane koI samajAvanAra nathI. tathA tIkSaNa zaruthI paNa kaI kaIne jIvathI mArI zakatuM nathI. AvuM hatuM A kahevAtA tIrthaMkaranuM tarka-zAstra! (4) saMjaya veladdhiputra : A bhAgyazALI, ajJAnavAdI tathA anizcitavAdI hatA. temanuM e maMtavya hatuM ke, A saMsAramAM sarvazreSTha ajJAna ja che; kAraNa ke jyAM jJAna che, tyAM vera-virodha tathA vAda-vivAda che. hiMsA, jUTha, cerI, maithuna, parigraha-e badhuM jJAna tathA jJAnIonI bakSIsa che. A jJAnanA pariNAma svarupe dharma- zAstra, kiyA-kAMDa, badhAnAM judAM che. koIne meLa keInI sAthe khAte nathI. eka paMDita bIjA paMDitane, eka AcArya bIjA AcAryane kaTTara duzmana che. | mATe ajJAnavAda ja sarva zreSTha che. (5) maMkhalI putra gozAlaka : A paNa potAnI jAtane tIrthakara mAnanAre bhAgyazALI hate. janmathI ja khUba daridra hatuM, mATe mahAvIrasvAmIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa4 7 dIvya-jIvana pa / bhagavAna mahAvIra svAmInuM joIne temanI pAse dIkSA svIkArI ziSya banyA. thoDuM ghaNuM jJAna meLavyuM ane potAnI tuccha buddhi anusAra niyativAdabhAgyavAdanI mAnyatA svIkArI, pitAne garaja hatI tyAM sudhI bhagavAna mahAvIra svAmI sAthe rahyo ane pachI bhagavAnathI judo paDIne pitAnuM ToLuM alaga jamAvavA lAgyA. pallavagrAhI pAMDityamAM mithyAbhimAna avazya chUpAyeluM rahe che. tethI mAyA-prapaMca-lebha-kola-Sa vagere dUSaNane paNa mithyAbhimAnamAM avakAza maLe te tarka -saMgata che." maMkhalIputra gozAlakanI paNa e ja dazA thaI ane tene mata vadhate gaye, paraMtu guru-tiraskAra mahApApa hevAthI te gozAlakanI umara jema jema vadhatI gaI, tema tema te bhagavAna mahAvIrane kaTTara virodhI banate gaye ane eka divasa te tejalezyAnA prayogathI bhagavAnane mAravA mATe paNa taiyAra thaI gaye. parantu "Tag ur qte " A nyAya pramANe gozAlaka pote ja kharAba rIte mRtyunuM bhAjana banI gaye. paNa antakALe kAMIka buddhi prApta thavAthI pitAnAM pApanuM prAyazcita karatAM teNe arihaMtanuM zaraNa svIkAryuM ane saMsAramAM nAmazeSa thaI gaye. tene bhaktavarga prAyaH mahAvIrasvAmInA saMghamAM bhaLI gaye. gozAlaka bhAgyavAdI hovAthI tenI mAnyatA e hatI ke saMsAramAM jIvamAtra je kAMI paNa duHkha pAme che ke sukha pAme Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sama bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-vana che--te sathA nihetuka che. jIvAtmA pote kAMi paNa karatA nathI, badhuM svayaM ja bane che, tUTe che, joDAya che, koI banAvanAra nathI, koI tADanAra nathI ane koI joDanAra paNa nathI. saMsAramAM jyAre jyAre zrImate sattAdhArI tathA peAthI-paMDitAnuM svArthavaza ekIkaraNa (saMgaThana) thaI jAya che, tyAre tyAre karoDonI saMkhyAmAM rahelI sAdhAraNa janatAnI pAse bhAgyavAda ja zeSa rahe che. prakAzanuM eka paNa kiraNa jyAM dekhAtuM nathI, tyAM janamAnasa nirAzAvAdI banI jAya che ane hatAzA chavAI jAya che. koIne paNa mArga sUjhatA nathI, kAraNa ke sattAdhArIo sattAthI vAta kare che, zrImatA paisAnA ghamaMDathI vAta kare che ane paMDita-mahArAje vAtavAtamAM dhamanI sAkSI ApyA kare che, tyAre sAdhAraNa janatA pAse potAnA bhAgyane niMdavAnuM ja bAkI rahe che. (6) buddhadeva : A mahApuruSanA janma kapilavastu pAse lukhanI vanamAM thayA hatA. pitA zuddhodana rAjavazI kSatriya hatA; mAtAnu nAma mahAmAyA hatuM. bhagavAna mahAvIrasvAmI tathA yuddhadevanu kAryakSetra lagabhaga eka ja rahyuM che; rAjagRha tathA zrAvastI nagarImAM ane mahApuruSAnAM kendro hatAM. mahAtmA buddha I.sa. pUrve 544mAM nirvANa pAmyA che. janmathI ja vairAgI tathA tyAganI bhAvanAvALA hAvAthI temaNe rAjakuTuMbanA tyAga karI saMnyAsadhama svIkAryAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada - dIvya-jIvana pada 5 bhagavAna mahAvIra svAmInuM pArzvanAtha bhagavAnanI vicAradhArAmAM ucharelA buddhadeve ahiMsAdharmane mAdhyama banAvyuM. pariNAme yajJakuMDamAM homAtAM hajAre, lAkha jAnavarone abhayadAna prApta thayuM. hiMsAdevInuM tAMDavanRtya DuM ochuM thayuM ane mAnavanA mastiSkamAM ahiMsA, prema, satya, acaurya tathA saMyama Adi bhAvanI vRddhi thavA lAgI. paraMtu mAmale hajI paNa dhuMdhaLe hate. paMDitenuM jora te samaye paNa jevuM joIe tevuM ochuM thayuM na hatuM. mATe ja ahiMsAnuM satya svarUpa zAstromAM ja anAmata paDayuM hatuM, tene bahAra lAvavA mATe bhagIratha prayatnanI jarUra hatI. tethI ja buddhadevanI ahiMsAne pracAra mAnava ane cAra pagavALAM jAnavara sudhI ja maryAdita rahyo. nArIzaktinA utthAnamAM buddhadeva saphaLa thayA nathI ane harijananA uddhAramAM paNa teo kAMI karI zakyA nathI. AthI jaNAI Ave che ke buddhadevanI ahiMsA adhUrI hatI. AtmAnuM zuddha svarupa, saMsAramAM paribhramaNanuM mULa kAraNa, nArakIya varNane, jInI saMkhyA, kama upArjana karavAnAM kAraNe, karmanA bheda-prabheda ItyAdi agaNita prazno lagabhaga temanA graMthamAM aspaSTa tathA khulAsA vinAnA ja rahI gayA che. anAdikALathI saMsAra badhA jIvene mATe pratyakSa hovA chatAM paNa buddhadevanI kSaNikavAdanI kalpanA kAMIka hAsyAspada jevI che, chatAM paNa sAmAjika jIvanamAM lekene buddhadeva pratye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM ! dIvya-jIvane 7 57 ananya zraddhA rahI che, Adara rahyo che, pariNAme Aja sudhI bauddhadharma jIvita che. jyAre uparyukta ye puruSomAMthI kaIne kaI graMtha nathI, anuyAyI nathI, phakta nAma ja zeSa rahI gayAM che. bhagavAna mahAvIra tIrthaMkara padadhAraka bhagavAna mahAvIrasvAmI anaMtajJAnI, anaMtadarzI, anaMtacAritrI tathA anaMtavIryavAna hatA. je anaMtajJAnI hoya che te ja jIvamAtrane sAcuM jJAna ApI zake che. je anaMtadarzI hoya che te ja jIvane saMsAranuM satya svarupa batAvavAmAM samartha thAya che. anaMta cAritravAna ja saMsArane saccAritra, saMbhAvanA ane saprema ApI zake che ane jIvane pApathI mukta karAvIne mokSa pratye vALavAmAM samartha bane che. ane anaMtavIryavAna AtmA ja chone bhAgyavAda, nirAzAvAda, akiyAvAda, kSaNikavAda Adi vAnI jhaMjhaTathI bacAvIne pitAnI anaMta zaktio pratye laI javAmAM sazakta hoya che. saMsAranI samasyAonuM sabhya jJAna dvArA samAdhAna karavAnuM ane jIvamAtrane Atmadarzana tarapha dorI javAnuM kArya tIrthakara bhagavaMta ja karI zake che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana jyAre samasta saMsAra anAtmavAdI, ekAtmavAdI banI gherAtighera hiMsA, madyapAna tathA vyabhicArakarmamAM bhAna bhUleluM hatuM, tyAre ja bhagavAnane pitAne lettara dharma sthApavAnuM hatuM, je atyaMta duSkara kArya hatuM. kAraNa ke jyAM sudhI manuSyanA mastiSkamAMthI durAcAra tathA mAMsAhAra dUra na thAya tyAM sudhI lokettara dharmanI sthApanA thaDe aMze paNa vaMdhya rahe che. saMsAranI nADa dayAnA sAgara bhagavAne pArakhI lIdhI hatI. tethI hiMsA, asaMyama tathA hada uparAMtanI bhega-vilAsitAne aMta lAvavA mATe ja avazya ghaTanArI bhAvi ghaTanAnuM anusaMdhAna karatA bhagavAne 175 divasanA upavAsa karavAne nirNaya karyo. bhagavAnanA mAmA je vaizAlI nagarInA gaNataMtranA adhinAyaka hatA te ceTaka rAjAnI eka putrI caMpAnagarInA nareza dadhivAhana rAjAne tyAM ane bIjI mRgAvatI kauzambInA rAjA zatAnIkane tyAM paraNAvelI hatI, ethI baMne vacce paraspara sAhunA sagapaNane saMbaMdha hate. paraMtu vezyA jevI rAjanItinA viSacakramAM koI koInuM saMbaMdhI rahetuM nathI. avazyabhAvinI ghaTanA hatI ke baMne rAjAo ekabIjA sAthe laDI paDyA ane dadhivAhana rAjAhArI gayA. temanI rANuM dhAriNI tathA putrI vasumatI eka sainikanA hAthamAM paDyAM. gulAmI prathAnA mahAbhayaMkara pApe vasumatInuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM . dIvya-jIvana @ 59 lIlAma karAvyuM ane caMdanabALAnA rupamAM vasumatI eka jaTA sArA sajajana zrImaMtane tyAM vecAI gaI. karmone prahAra karyo athavA najIkanA bhaviSyamAM thanArA AtmAnA abhyadayanuM kAma kaho, te gharanI mULA zeThANue IrSAvaza caMdanAnuM mastaka muMDAvI, pagamAM beDI nakhAvI dIdhI ane pitAnA makAnanA aMdhArA bheMyarAmAM caMdanAne keda karAvI lIdhI. gula nI kaLI jevI caMdanAne pahelAM te khUba ja aphasosa rahyo, paraMtu DIvAra pachI te AtmasaMyamita thaI gaI ane jANe AvanArI tine AmaMtraNa ApatI na hoya tema dhyAsa banI gaI traNa divasa pachI bahAragAma gayelA zeTha A yA ane caMdanAne bheMyarAmAMthI bahAra kADhI. zeThanI mAnasika sthiti khUba gaMbhIra hatI. pAraNA karAvavA mATe bIju kAMi paNa na maLavAthI aDadanA bAkaLAM eka supaDAmAM bharI caMdanAne khAvA mATe ApyA ane pote luhArane belAvI lAvavA gayA. dayA, kSamA tathA mitrIbhAvanI saphaLa tathA pUrNa ArAdhanA karanArA bhagavAna mahAvIrasvAmIe paNa eka abhigraha svIkAryo hate : "rAjakumArI heya paNa dAsInA rupamAM jIvana vyatIta karatI hoya, traNa divasanI upavAsI hoya, nAnuM mUDeluM hevuM joIe, pagamAM tathA hAthamAM beDI paDI hovI joIe, baperane samaya hoya ane AMkhamAM AMsu AvI rahyAM heya-evI kanyAnA hAthe pAraNuM karIza." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 bhagavAna mahAvIra svAmInuM deg dIvya-jIvana saMsAranA zrImaMtanA Acrahadayane halAvI devA mATe ja jANe abhigrahadhArI bhagavAna pratidina vasati( kauzaMbInagarI)mAM bhikSA nimitte padhAre che, paranta kAMI paNa lIdhA vinA vasati cheDIne vanamAM pAchA pharI dhyAnastha thaI jAya che. A upavAsanuM je kevaLa eka ja nimitta hota te pAraNA nimitta tapazcaryAnI maryAdA pUrI thayA sivAya vasatimAM AvavAnuM eka paNa prajana hatuM nahi, paraMtu mahApuruSonuM jIvana sarvathA agamya hoya che. jagatakalyANanI keTalIya bhAvanAo nasenasamAM hoya che. ethI zrImaMte tathA sattA. dhArIonA AMtarajIvanamAM kAMIka ciMtananI cinagArI pradIpta karavAnA hetuthI reja vasatimAM Ave che, phare che ane pAchA cAlyA jAya che. cAra mahinA pUrA thayA pachI paNa jyAre bhagavAne bhikSA svIkArI nahi, tyAre pharI badhAnAM dila duHkhAdra thavA lAgyAM, vicArenI dhArAo badhAnAM mastiSkamAM vahevA lAgI ke bhagavAnane e kyo abhigraha che ke jethI bhikSAne mATe pratidina Ave che, te paNa kAMI letA kema nathI? kyo abhigraha haze? ke abhigraha haze? tyAre jANe dilanA duHkhathI bharelI rAjarANIo tathA zeThANIo AkhemAM pANI lAvIne moTethI kahetI hatI ke, "he rAjAo! he zrImaMte! tamArA A prakAranA asahya durAcAra, madirApAna vagere pApane kAraNe ja dIrghatapasvI bhagavAna AhAra laI rahyA nathI." pratidina rAjA, mahArAjA, zeTha, zAhukAra ekatra thaIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-vana @ 61 bhagavAnanA abhigraha viSe carcA ane vicAra-vinimaya karatA rahe che. pite jANe pApa ane mA jANe bApa-e ukti pramANe badhAnAM dila khUba ja kaMpita thaI rahyAM hatAM, hRdaya retAM hatAM, pApanI dhRNa thaI rahI hatI, gulAma prathAnA mAdhyamathI gupta vyabhicAra karmonI mAyAjALa badhAnAM dila ane dimAgane Thesa mArI rahI hatI. madhyamavarga rete hate, bhaktavarga rete have, zeTha-zeThANIo retAM hatAM ane mRgAvatI vagere rAja-rANuo tathA jayaMtI jevI mahA zrAvikAonA vilApathI dharatI dhrujI rahI hatI. barAbara te ja samaye 175 divasa pachI caMdanabALAnA hAthe bhagavAnanuM pAraNuM thayuM. AkAzamAM devaduMdubhi vAgI punI vRSTi thaI ane AkhuM gagana jayajayakAranA zabdothI guMjI UThayuM. A duMdubhine avAja badhAe sAMbhaLe ane jyAM bhagavAna UbhA hatA, caMdanabALA pAraNA karAvI rahI hatI, tyAM deDatAM doDatAM A mAMgalika prasaMgane jovA mATe AvI gayA. rAjA-rANI, zeTha-zeThANI vagerene cheDI Thesa te jarUra lAgI ke amArA jevA ucca varNanA hAthe gocarI na letAM bhagavAne eka dAsInA hAthe gocarI svIkArI. chatAM paNa A kesanuM mahattva leza mAtra paNa na hatuM; kAraNa ke bhagavAnanuM 175 divasa pachI pAraNuM thayuM enuM ja mahattva hatuM ane e paNa bhAgyazALI dAsIne hAthe thayuM. rAjArANuM gadgad hatAM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ va bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvana janamAnasa AnaMdavibhera hatuM. devadevIone tumula harSanAda badhAnA romAMca khaDA karavAnuM kAraNa banI gayo hate. badhAe dIrghatapasvI bhagavAnane bhAva-vaMdana karyA ane prasannacitta bhagavAne sAmya tathA saumyabhAvathI jANe badhAne mauna AzIrvAda ApatAM kahyuM ke he devAnupriye! pANI-dUdha ane phaLAdi vastuo prakRtinI dena che ane zarAba vikRtinI dena che, AkAza-vAvaDInadI-ke sarovaramAMthI pANI ane gAya AdinA stanamAMthI dUdhanuM utpAdana hoya che, zarAbanuM utpAdana thatuM nathI mATe zarAbapAna sarvathA tyAjya che. rAjasattAdhArIonI sattAmAM ane zrImaMtenI zrImaMtAImAM mahAbhayaMkara durguNa hoya te te zarAbapAna che, jenAthI bIjA durNane AmaMtraNa maLe che. je dezanA rAjanaitike tathA karmacArIo zarAbapAna karanArA haze te deza keI kALe paNa athavA lAMbA kALa sudhI svataMtra rahI zakaze nahIM. zrImaMtanuM zarAbapAna deza-samAja-jAti-kuTuMba tathA pitAnA vyaktitvane bhayaMkara nukazAnakAraka banaze ane AdhyAtmiktA kevaLa jIbha upara ja ramyA karaze. jyAre yuvAnomAM ane yuvatIomAM praveza karelA zarAbapAnathI yauvanadhana nAza pAmaze phaLasvarUpe duryodhana-rAvaNaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya jIvana @ 63 kaMsa-dhavalazeTha ke zurpaNakhA jevA setAnene avatAra ja tyAM sulabha banaze, je dezanI buniyAdane zithila karI svataMtratAne mahela jamInadosta karanAra che. viSa bharele nAga, jherI davA ke vijaLInA tAra Adi mAnavanA zarIra sAthe zatrutA rAkhanAra che, jyAre rajoguNathI udbhavelA kAma ane krodha mAnavanI mAnavatAnA hADavairI che. jenAthI jIvanadhanane nAza, buddhimAM viparItatA, samyagajJAnane abhAva ane puNyakarmo uparAMta potAnA bhaNatara-gaNatarane paNa kalaMkita karanArA che. kAma tathA krodhane bhaDakAvavAmAM zarAbapAna mukhya kAraNa che, jenAthI tame deza-samAja kuTuMba ane tamArA vyaktitvanI eka paNa samasyA hala karI zakavAnA nathI. zarAbapAnathI IndriyamAM uttejanA-mAdakatA ane zetAnIyatanI vRddhi thatAM tame tamArI mAvaDI ane svastrInA paNa drohI banaze je amUlya jIvanadhanane satyAnAza karAvanAra che. ejyukeTeDa ke grejyueTa banelA tamArA putra putrIomAM tamArUM zarAbapAna guptarUpe durAcArane saMcAra karanAra banaze jenAthI tamArI sAta ke sIttotera peDhIonI khAnadAnIne nesta nAbuda karI zakaze, mATe zarAbapAna mAnavIya jIvananuM adhaH patana che, sarasvatI mAtAnuM asahya apamAna che, lAkha karoDe mAnanI kura hiMsA che ane saMsArane "vaiSamyavAdanI bakSIsa ApIne parataMtratAnA kArAvAsamAM dhakelanAra banaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ja dIvya-jIvana prAyaH karI viSayecchAnuM mULa kAraNa zarAbapAna che, tenuM mULa kAraNa aniyaMtrita mana ane tenuM mULa dhArmiktAne abhAva che. te kAraNe ja zarAbapAna sarvathA niMdanIya havA sAthe badhAe durguNone janaka (bApa) che. kAraNa vinA paNa mastiSkanI uzkeraNI karAvanAra zarAbapAna vaDe utpanna thayelI mAdakatA che, je tamane vAraMvAra raNamedAnamAM laI jaze, jyAM lAkha karoDe mAnanI hatyAnuM pApa tathA vidhavA banelI kuLavadhUonA ane putravihoNI thayelI mAvaDInA zApa tamane sarvathA dAnava banAvI zakaze. pitAnI dharmapatnIne rovaDAvIne parastrInA mArge laI javAmAM zarAbapAna mukhya kAraNa che. tene tame samaje, ane yabhicAritA, duSkamitA, durjanasahavAsitAne janma denArA zarAbapAnane tyAge jethI paramAtmAone AzIrvAda tamane sulabha banaze. 84 lAkha jIvAyenimAM manuSya avatAra ja sarvazreSTha che. tene tame zarAbapAna, vezyAgamana, parastrIgamana, kanyAgamana, vidhavAgamana ke dAsIgamananA mahApApothI malina karaze nahi. hiMsAtmaka, hiMsAvardhaka ane hiMsA paraMparaka sAmyavAdamAM parigrahanA kAraNe vadhI gayele "vaiSamyavAda" ja kAma karI rahyo che, jenA kAraNe theDA ja mAnavene tyAM dUdha-keTalA che ane lAkhe- karaDo mAnavene tyAM lukhA jeTalA paNa bhAgyamAM nathI, zarIrazaNagAranI pAchaLa ekAdane tyAM lAkho rUpIAene pApavyaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ! dIvya-jIvana (c) 65 che tyAre lAkha karoDo mAnanA ghare zarIra DhAMkavA mATe va paNa nathI, paisAdAranA chokarA chokarIe mAla masAlA khAIne paNa bImAra che tathA mAnasika ane jAtIya rogonA zikAra banelA che, tyAre garIbo-anAnA chokarA chokarIo bhUkha, raheThANa, vastra ane auSadhanA abhAve vinA mate marI rahyAM che, ItyAdika viSamyavAdanA mULamAM garIba ane madhyavarga nathI paNa zrImate ane sattAdhArIo ja che. jyAre dayAtmaka, dayAvardhaka ane dayA paraMparaka sAmyavAdanA mULamAM niSparigraha ke parigraha niyaMtraNa dharma rahele che. "saMvibhAgane artha e che ke tamArI pAse je hoya tene vibhAga kare ane temAMthI moTA bhAganuM dhana garIbane-anAthane ochI kamANavALAone, tamArA jAtabhAIone, svAmIbhAIone anna, vasa, auSadha, raheThANa ApIne tame sAcA arthamAM dhArmika bane, dayALu bane, dAnezvarI bane jethI saMsAramAM-samAjamAM sukha, zAMti ane samAdhinuM sAmrAjya sthapAze ane dezanI svataMtratA AbAda raheze, je saunI AbAdInuM mukhya kAraNa che. ane tyAMthI pAchA pharIne vanamAM AvI gayA. bhAgyavatI caMdanA pAse mRgAvatI rANuM AvI, rAjA AvyA ane lAkhonI saMkhyAmAM nara-nArI caMdanAne jotAM ja rahI gayA. sabhAmAMthI eka joradAra cIsa saMbhaLAI ane badhAe sAMbhaLI ke, "A caMdanA caMpA nagarInA rAjA zrI dadhivAhananI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM * 7 dIvya jIvana putrI che." A sAMbhaLatAM ja mRgAvatI rANInuM dhairya tUTI gayuM ane caMdanAne gaLe lagAvI jorajorathI revA lAgI. rAjA paNa khUba reyA ane gadgad avAje rANI belI ke, "A caMdanA te mArI bhANeja che." rAjAne paNa khUba ja du:kha thayuM. retAM retAM mRgAvatIe rAjAne kahyuM ke, "he rAjAo! A joI tamAruM pApa, A ja pApane pratyakSa camatkAra ! hAya re rAjasattA ! hAya re zrImaMtAI! na jANe A rAjasattAe keTalA ghora pApa karyA haze!" badhAnI AMkhe AMsuthI bharAI gaI hatI. jANe hRdayaguDAmAM rahelI pApavAsanAo bahAra nIkaLI rahI che. te ja samayathI gulAma-prathAe pitAne aMtima zvAsa lIdhe. gupta vyabhicAranI bhAvanA samApta thaI ane mAnasika jIvana zuddha banyuM. A pramANe chadmastha jIvanamAM paNa saMsArane uddhAra karavA mATe patita-pAvana bhagavAna mahAvIrasvAmI sivAya bIju kaI paNa samartha nathI. jagata kalyANa mATe 15 divasanA nirjala upavAsa pachI bAphelA aDadanA dANAthI pAraNA karanArA dIrghatapasvI bhagavAna mahAvIra svAmI sivAya bIjuM kaI paNa hoI zake nahi. saMsAramAM rahelI pApavAsanAo nirmULa karavAnA hetuthI pitAnI kAyAnI mAyAne tyAga paNa karanArA bhagavAna mahAvIrasvAmI eTalA mATe ja sarvazreSTha paramAtmA che, tethI te badhAne mATe bhagavAna zraddhaya, AdaraNIya tathA pUjya bane che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvane 7 67 kSamAzIlatAnA adUbhUta ArAdhaka bhagavAna chaTvastha jIvana game teTaluM uccatara banI jAya, tathApi kevaLajJAnanI bhUmikA prApta karavA mATe bhagavAna eka bhayaMkara vanamAM dhyAnastha rahyA. tripRSTa vAsudevanA bhavane te zayyApAlaka, jenA kAnamAM vAsudeve garamAgarama sIsuM reDAvyuM hatuM, te mahAvIrane verI banIne, have gavALanA rUpamAM pitAnI jamIna kheDavA mATe vanamAM AvyuM hatuM. baparanI sakhata majUrI karyA pachI, sAMje pitAnA baLadone bhagavAnanI pAse cheDIne te ghare gaye. bhejana vagere karI lIdhA pachI lAMbA samaya bAda pharI te ja sthAna para AvyuM; parantu baLadane temanA sthAna para nahIM jevAthI, jaMgalamAM zodhavA mATe cAle gaye. bhavitavyatA kaMIka evI hatI, jethI baLada pitAnI jAte ja caratAM caratAM mULa sthAne AvI gayA hatA ane beThA beThA ArAmathI vAgoLavAnuM kAma karI rahyA hatA. AkhI rAta vanamAM zedhavA chatAM paNa jyAre te gavALane baLado dekhAyA nahi, tyAre thAkyo pAkyo pharI bhagavAnanI pAse AvyuM ane baLadone tyAM ja beThelAM joIne, tene bhagavAna pratye apAra reSa AvyuM ane reSAMdha bane te bhagavAnanA baMne kAnamAM lAkaDAnA TukaDAo ThekI de che ane bahAra rahelA bhAgane kApI nAkhe che. kathAnakathI ApaNe jANI zakIe chIe ke AvA moTA upasargane bhagavAne apUrva kSamatApUrvaka sahana karyo, je bIjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ a bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 68 7 dIva-jIvana mATe sarvathA azakya che. karelAM karmone avazya bhegavavA ja paDe che ane jyAM sudhI saMpUrNa pApa tathA puNyane AtmA bhegave nahi, tyAM sudhI kevaLajJAna paNa hajAre gAu dUra rahe che. pitAnI utkRSTa sAdhanAthI bhagavAne sarva karmone nAza karyo ane kevaLajJAnanA mAlika banyA. bhagavAna mahAvIrasvAmInA vicAramAM kAti kevaLajJAna prApta thatAM pahelAM ja bhagavAne ugra tapazcaryA, aDaga sahanazIlatA, apUrva dharya tathA mAnava mAtranA kalyANanI pavitra bhAvanA vagere divya kAraNathI mAnava-samAjanA AcAmAM khUba khUba parivartana lAvI dIdhuM hatuM. jamIna taiyAra hoya te khetImAM vilaMba thatuM nathI, te ja pramANe hArdika jIvanamAMthI hiMsA AdinAM pariNAmenuM visarjana lagabhaga thaI gayuM hatuM ane kevaLajJAna prApta thatAM te agaNita mAnava-samAje bhagavAnane divya upadeza sAMbhaLe ane bhagavAnanA caraNamAM vratadhArI banI gayA. A pramANe AcAra, sadAcAra vageremAM AvelI kAMtine cirasthAyI banAvavA mATe bhagavAne "syAdvAda" siddhAMtanA mAdhyamathI vicAromAM kAMti lAvavAne prAraMbha karyo, kAraNa ke jyAM sudhI manuSya mAtranA vicAra tathA uccAramAM satya-svarUpane bhAva utpanna thatuM nathI, tyAM sudhI AcArasaMhitA paNa cirasthAyinI banI zaktI nathI, mATe te samayanA dharmane nAme Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 69 - dIvya-jIvana (c) SS pracalita bhinna-bhinna vicArathI kSubdha banelI janatAne bhagavAne kahyuM ke, "he paMDite ! Apa jarA vicAra kare ke je saMsAra mATe tame pitApitAnI mati-kalpanAthI siddhAMtane nirNaya karI beThA che, te saMpUrNa saMsAra tamArI najara sAme sarvathA ane sarvadA pratyakSa che, jemAM anaMtAnaMta jIvene samUha paNa che ane paugalika padArthone samUha paNa che. A badhAM pratikSaNa navA-navA paryAye(AkAre)mAM parivartita thaI rahyAM che ane jUnA-jUnA AkAra badalatAM rahe che, paraMtu padArtha (muLadravya) te tenuM te ja rahe che. suvarNanI kaMThI juo-temAM raheluM cirasthAyI suvarNa pArthiva dravya che, je kathaMcita zAzvat che. paraMtu ekaluM dravya gaLAmAM paheravA gya hetuM nathI, eTalA mATe ja suvarNakAre tene ghaDayuM ane banelA AkArane kaMThI"nuM nAma ApyuM. paraMtu thoDA samaya bAda te kaMThIne nAza karIne tene kaMdare banAvyuM che. have tame ja vicAra kare ke suvarNane sarvathA nAza paNa thaye nathI ane te pitAnI mULa sthiti(kaMThI sthiti)mAM kAyama rahyuM nathI. pahelAM te ja dravya kaMThIno AkAra dhAraNa karyo hate, pAchaLathI kaMdarAnuM rupa dhAraNa karyuM che. ethI ja ApaNe jANI zakIe chIe ke padArtha mAtramAM be ta rahelAM che, eka dravya tattva tathA bIju paryAya-tatva, kAraNa ke dravya vinA paryAyanuM astitva ane paryAya vinA dravyanuM astitva kyAMya paNa, keIe joyuM nathI, ke sAMbhaLyuM nathI; joze nahi ane sAMbhaLaze paNa nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 kibhagavAna mahAvIra svAmInuM 9deg 7 dIvya-jIvana khANamAMthI nIkaLeluM suvarNa dravya che, paraMtu te ja dravya kyAreka laMgaDI, mahera, cerasa rupiyA, kaMThI, kaMdora, baMgaDI vagere paryAmAM raheluM hoya che. AkAra vizeSa dhAraNa karyA sivAya kaI dravya keI paNa kAmamAM AvatuM nathI-A sarvathA anubhavasiddha siddhAnta che. ghaTa mAM paNa mATI dravya che ane "ghaTa" paryAya che, mATI pitAnA mULa dravyamAM kAyama rahIne bhinna-bhinna paryAmAM badalAtI rahe che. A pramANe AkhA saMsAranAM badhAya pugala dravya kaIne kaI paryAya( AkAra)mAM parivartita thatAM daSTigocara thAya che ane paryAye paNa pratikSaNa badalAtA rahe che. eka divasa ApaNe kahetA hatA ke A jamIna ukaraDo che, jyAM AkhA gAmane kacare paDatuM hatuM, paraMtu te ja jamIna para eka divasa baMgale bane che, tyAre ApaNe kahIe chIe ke jamInane keTale abhyadaya thaye che-jamIna te ja che, eka divasa te ukaraDAnA nAme prasiddha hatI, te ja Aje baMgalA tathA bagIcAnA nAme prasiddha thaI gaI je sutara dravya pahelAM dhetiyAnA nAme oLakhAtuM hatuM, paranta te ja dhetiyAne phADIne khamIsa banAvyuM, tyAre te e nAmathI oLakhAvA lAgyuM. A pramANe dravyamAM pheraphAra thayA vinA paryAnI utpatti tathA vinAza thatuM rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana 7 71 barAbara e ja prakAre jIva dravya che, paraMtu zarIranAM kSamAM badalAtA paryAye aneka che. eka vakhata je AtmA hiraNyakazyapunA nAme belAvAtuM hatuM, bIje samaye te ja AtmA rAvaNanA nAmathI tathA bhavAntaramAM zizupAlanA nAmathI saMbaMdhita thaye. eka bhavamAM eka pativratA strI dakSAnA nAme oLakhAtI hatI, te ja bIjA bhavamAM zaMkara patnI pArvatInA nAme oLakhAvA lAgI. A badhA bhavamAM jIvAtmA eka ja che, paraMtu nAma judAM judAM thayAM. jyAre manuSya krodha kare che, tyAre ApaNe tene "Agane geLe" kahIe chIe, paraMtu bIjI ja kSaNe jyAre te samatApradhAna ke dayA-pradhAna bane che, tyAre te ja manuSyane ApaNe samatAzIla tathA dayALu kahIe chIe. mANasa te ja che, je eka samaye ke dhana paryAyathI yukta hote, bIjI kSaNe samatA tathA dayAnA paryAyamAM parivartita thaye che. A pramANe padArtha mAtra dravya tathA paryAnuM mizraNa che. have, AmAM dravyanI sarvathA nitya tathA sarvathA kSaNika avasthA mAnavAmAM Ave, te saMsAranI vyavasthAmAM geTALe thave anivArya che. kAraNa ke jIvamAtra pratikSaNa badalAtI lezyAone mAlika banIne vAraMvAra zubhAzubha pravRttio karate ja rahe che ane karelAM karmone bhegavaTo kare paNa avayaMbhAvI che. A badhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM * (c) dIvya-jIvana vAte nityavAda tathA kSaNikavAdamAM ghaTI zakatI nathI, kAraNa ke nityavAdamAM vastu-tatvanuM parivartana azakya hevAthI puNya tathA pApane bhegavaTo thaI zakatuM nathI. hiraNyakazyapu, rAvaNa tathA zizupAlamAM ApaNu mata pramANe AtmA eka ja che, paraMtu traNeya bhAmAM zarIra, varNa, rUpa, svabhAva ane zakti bhinna-bhinna che tathA nAma paNa judAM judAM che. je AtmAnuM nityatva satyasvarUpI heta, te eka ja AtmAnA traNeya bhemAM zarIra vagere judAM judAM kema thAta? evI ja rIte kSaNikavAdamAM paNa pAntara kevI rIte ghaTe? kAraNa ke jyAM jIvana ja kSaNika che, tyAM bhavAntara kevI rIte? traNeya bhavamAM je jIva che te eka ja che ane sarvathA nitya che, evuM je Apa kahetAM he te huM Apane e kahIza ke ezle jIva arthAt zarIra vinAne AtmA keI kALamAM paNa rahI zakatuM nathI, kAraNa ke "mojAyatanuM zarIra ..." karmonA phlezathI bhAre banele AtmA pitAnAM karmo bhegavavA mATe zarIra dhAraNa kare che. mATe jyAM sudhI AtmA ane zarIrane ghaniSTha saMbaMdha kAyama rahe che ane karelAM karmo pramANe AtmAmAM paNa pratikSaNa judAM judAM pariNAme thatAM rahe che, tyAM sudhI AvI avasthAmAM AtmAne ekAMta nitya mAnavAthI saMsAranI samasyAne ukela AvI zakaze nahi ane satya svarupa jJAna prApta thaI zakaze kAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM , dIvya-jIvana @ 73 nahi. mATe jIvAtmAmAM je dravya-tatva che, tenI apekSAe jIva nitya che ane prati samaya badalAtA paryAnI apekSAe jIva anitya paNa che. evI ja rIte pratyeka padArtha dravyanI apekSAe nitya che ane paryAyanI apekSAe anitya che. tethI ja - no rasa rahI tA 4 vAlA !" "tame nama: zirmA " "o ThThi praghAnava, piM suvaMnita jumA jA " ItyAdi trASionAM anubhavapUrNa vacane AtmAnA anityavAdane paNa sAce siddha kare che. kSaNikavAdathI te saMsAranI eka paNa samasyA hala thaI zakaze nahi. mATe jIva ane pugalane ja kSaNika na mAnatAM, je tenA paryAne kSaNika mAnavAmAM Ave, te saMsAranuM svarupa sArI rIte samajI zakAze ane kayAMya paNa, koIne paNa bhrAMti raheze nahi. karelAM karmo bhegavavAM paDe che, te AbAlavRddha jANe che. mATe akiyAvAdanI kalpanA te kevaLa saMsAranA jIvamAtrane hiMsA, jUTha, vairya, mithuna tathA parigrahanAM pApAmAM masta banAvIne pratyekane nAstika tathA gupta-nAstika banAvavAnI yojanA che. tethI te - attaH zAvatA vidi: zaoNvA, mAmaLe ja vaisLatA: nAnA rupadharAH kaulA vicaranti mahItale // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 7 dIvya-jIvana bhagavAna mahAvIrasvAmInuM A uktine paNa joradAra pracAra thayuM che. mATe kaI paNa sahadaya manuSya AvA akiyAvAdane mAnya karI zako nathI. mithyAjJAna athavA ajJAnane kAraNe saMsAramAM jAtivAda, dharmavAda tathA saMpradAyavAda utpanna thAya che, tene ja kAraNe daMDAdaMDI yuddha, vAyuddha avayaMbhAvI che. pachI te mAnava mAnavane zatru banIne AkhA saMsArane vera-jheranI AgamAM dhakelI de che. A badhuM mithyAjJAna, saMzayajJAna tathA viparItajJAnane prabhAva che. jyAre samagajJAnanuM phaLa virati che arthAt pApathI nivRtti che. samajaNapUrvaka pApothI virati karanAra manuSya hiMsA, jUTha, cerI, mithuna, parigraha, kodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, abhyAkhyAna, kalaha, pazUnya, paraMparivAra, ratiarati, mAyAmRSAvAda tathA mithyAtva-A prakAranA 18 pApothI sarvathA dUra rahe che, kAraNa ke samyagajJAnanA mAlikane sarvatra maitrIbhAva hoya che, premabhAva hoya che; ethI samyagajJAna ja sarvathA zreSTha che ane ajJAna svayaM mahApApa che, eTalA mATe te - "ajJAnenAStaM jJAnaM, tena murdhArita gattava:" bhAgyavAdane pravartaka svayaM pitAnI jIvikA mATe puruSArtha che. saMsAranI eka paNa kriyA pitAnI jAte ja thatI nathI; parantu puruSArtha ja badhAne sAdhaka che, mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM .. dIvya-jIvana @ 75 bhAgyavAdanA bharose besIne pitAnA jIvanane nirudyamI banAvavuM e ja adhaHpatana che. A pramANe syAdvAdI vacane dvArA bhagavAna paMDitonA vicAramAM kAti lAvyA ane janamAnasamAM rahelI bhrAnti nAbUda thaI. pariNAme saMsArane satyavAda tathA yathArthavAdanA jJAnanI prApti thavA pAmI. ethI satyadraSTA bhagavAna mahAvIrasvAmI amara che ane ahiMsAdharma, saMyamadharma tathA tapadharma paNa sadA amara che. je Aje paNa agaNita mAnavane kalyANane mArga batAvI rahyo che. bhagavAna mahAvIrasvAmIno ahiMsA-dharma hiMsaka bhAvanA, bhASA, vyavahAra tathA khAnapAnathI dUra rahevuM e ja ahiMsA che. paraMtu mAnavamAtranI paristhiti tathA karmone saMcaya ekasarakhA na hovAthI badhA jIvAtmAo eka sarakhI ahiMsAnuM pAlana karI zakatA nathI, eTalA mATe ja mAnava-samAjanA be bheda che--(1) sAdhu-saMsthA, (2) gRhastha- saMsthA. (1) sAdhu-saMsthA : jemAM gRhasthAzrama, zarIra saMskAra, putra-parivAra tathA mAtApitAne saMpUrNa tyAga karavAne heya che. pUrvabhavanAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 - bhagavAna mahAvIrasvAmIne * dIvya-jIvana satkarmonI vAsanAthI jyAre keI paNa jIvAtmAne vairAgyane udaya Ave che athavA gRhasthAzramanI mAyA-cakkImAM pisAtAM pisAtAM, jyAre paNa pApakarmonI dhRNA, jUTha-prapaMcathI napharata, krodha kaSAyathI udvignatA, viSaya-vAsanA, bhega-vilAsa tathA strI-sahavAsathI manamAM sarvathA nArAjI AvI jAya che, tyAre samyaga jJAnapUrvaka samyagadarzanI AtmA samyaphacAritra(munidharma)ne svIkAra kare che tene sAdhu-saMsthA kahe che A pramANe sAdhudharma svIkAravAnA samaye hiMsAmayI mAnasika bhAvanA paNa tyAgavI paDe che tathA dikSAnA samaye ja pAMca mahAvratanI pratijJA levI paDe che. (3) savAso vArUvAlAyo veramar :- ' arthAt prANene dhAraNa karanArA prANImAtra bhale te ekendriya, beIndriya, teIndriya, caturindriya ke paMcendriya hoya, tenI hiMsA manathI, vacanathI, kAyAthI karIza nahi, bIjAnI pAse karAvIza nahi ane karanAranuM sAhacarthya tathA anamedana paNa karIza nahi. UThatAM, besatAM, cAlatAM tathA gurunI AjJAthI paNa kayAMya javA AvavAmAM rajoharaNane upayoga kare, rAtre cAlatAM, pharatAM daMDAsanathI parimAjita jamIna para paga mUke vagere kriyAo zuddha upagapUrvaka karavI jarurI che. (2) saravALo mulAvAyAmo veramAM ! : krodha, lobha, bhaya tathA hAsyamAM keIpaNa prakAranuM asatya, hiMsaka, asabhya, ISyamaya, viramaya bhASaNa karIza nahi, bIjAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM , divya-jIvana @ 77 tema karavAno avasara ApIza nahi ane karanAranI anumodanA paNa karIza nahi. (3) savvAo adinAdANAo veramaNaM : grAma, nagara, kSetramAM alpa athavA adhika, alpa mAtrAmAM ke adhika mAtrAmAM, sacitta hoya ke acitta, kaI paNa vastune huM laIza nahi ane lenAranuM anudana paNa karIza nahi. (1) tIrthakara adatta-arthAt je kAryamAM tIrthakaronI AjJA nathI, te kArya karIza nahi. (2) guru adatta-arthAt zvAsocchavAsanI kriyA cheDIne kaI paNa vastu gurunI AjJA vinA grahaNa karIza nahi. (3) svAmI adatta-pustaka, pAtra, vastra tathA bIjI koI paNa vastu, tenA mAlikane pUchyA vinA grahaNa karIza nahi. (4) jIva adatta-phaLa, phUla, dhAnya, kAcuM pANI vagere padArtho sajIva (sacitta) hovAthI, temAM rahelA che maravA IcchatA nathI, mATe AjathI huM kaI paNa sacitta vastune sparza paNa karIza nahi. mArA jIvanamAM jeTalI vastuo anivArya rupe upayogI che, tene teTalI mAtrAmAM ja huM grahaNa karIza. A pramANe cAreya cakarmone huM tyAga karI dauM chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 | bhagavAna mahAvIrasvAmInuM " dIvya-jIvana (4) savAro medAyo veramAM : jenAthI viSaya-vAsane utpanna thAya tathA bhukta bhogenI yAda Ave, tevA saMsarga, sAhitya, citra vagerenA darzana, sparzana, maraNa, paThana Adine tyAga kare e ja brahmacaryadharma che, e mATe nava-vADo upadiSTa che - (1) jyAM strI, napuMsaka tathA strInuM citra paNa hoya, tyAM na rahevuM. (2) strIonI sAthe sarAga kathAne tyAga. (3) jyAM strIo beThI hoya, te sthAna para be ghaDI arthAt 48 miniTa pahelAM sAdhue besavuM nahi. (4) AsapAsanA makAnamAM daMpatInAM viSaya-vilAsa tathA vAtacIta thatAM hoya, te jevAM ke sAMbhaLavA na joIe. (5) gRhasthAzramamAM karelAM bhegenI smRtine paNa tyAga. (6) zarIra vibhUSAne sarvathA tyAga. (7) atyaMta gariSTha bhejanane tyAga. (8) sAduM bhejana paNa alpa mAtrAmAM karavuM. (9) strIonAM aMgopAMga sarAga daSTithI jovA nahi. A nava-vADenA pAlanathI brahmacaryadharmanI ArAdhanA sulabha bane che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM na - dIvya-jIvana @ 79 () savAlo pariNAmo veramar : "pari samantAd AtmAna gRhNAtIti parigrahaH / " jenAthI AtmA sarva prakAre baMdhanamAM paDe, te parigraha che, munidharmane svIkAra karatAM pahelAM parigrahane saMpUrNa tyAga kara sarvathA anivArya che. bAhya padArtho pratye mUccha, mamatAne tyAga tathA kodha, mAna, mAyA, lebha Adi Atmika dUSaNene tyAga kare e ja munidharma che. rAtribhejana, kaMdamULa vagere abhakSya padArthone saMpUrNa tyAga tathA kAcA pANI, strI ane vanaspati mAtranA sparzane paNa sarvathA tyAga jaina muni mATe sarvathA anivArya che. nhAva-dhevuM, pAna khAvuM, paMkhe kare, pagamAM bUTacaMpala paheravAM tathA meTara, TAMgA, sAyakala vagerenI savArIne paNa saMpUrNa tyAga jaina munine hoya che. A prakArane ATale tyAga karanAra muni-saMsthA kahevAya che, je ahiMsAnuM saMpUrNa rIte pAlana karavAmAM samartha bane che. (2) gRhastha saMsthAH paraMtu jeNe gRhasthAzramane svIkAra karyo che, te gRhastha. dharma-patnI yukta che ane dharma-patnIne saMgraha saMpUrNa parigrahanuM mULa kAraNa che tathA hiMsAne mUlamaMtra che. eve gRhastha ke jenI pAse dharma-patnI, putra-parivAra tathA vyApAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIrasvAmInuM 80 7dIvya-jIvana -vyavahAra che, te hiMsAne saMpUrNa tyAga karavAmAM samartha nathI; kAraNa ke gRhasthane pitAne vyavahAra nibhAve che, je parigraha vinA azakya che ane jyAM parigraha che, tyAM AraMbha, samAraMbha Adi hiMsA anivArya che. | mATe pRthvIkAya, apUkAya, vAyukAya tathA vanaspatikAya Adi sthAvara nI hiMsA anivArya hevAthI, gRhastha trasa jIvonI hiMsAthI pitAnI jAtane bacAvI zake che. chatAM paNa pitAne kuTuMbanA nirvAha mATe hATa-havelI, khetI-vADI vagere rAkhavAM paNa gRhastha mATe sarvathA anivArya hovAthI saMkalpapUrvaka-mAravAnA IrAdAthI ja trasa jIvone nahi mAravAnuM vrata laI zakAya che, yadyapi AraMbha kiyAmAM trasa jI haNAya ja che, tathApi gRhasthane makAnadukAna, khetI- vADI vagerene AraMbha kare ja paDe che, ethI sAMkalpikI hiMsAne tyAga karavAne adhikArI-gRhastha che. temAM paNa gRhasthAzramamAM rahetA gRhastha, je aparAdhI jIva che, tene daMDa deva sarvathA ucita che, nyAo che. mATe je gAmamAM, kuTuMbamAM, dezamAM, je kaI guMDe pitAnI bena-beTIone satAve athavA bIjAnI bena-beTIne paNa satAve te tene daMDa deve ane benabeTInI rakSA karavI e gRhasthane dharma che, kAraNa ke sarvathA akarmaNya jIvana eka prakAranuM mAnasika gAMDapaNa che je AMtarika jIvanamAM hiMsA sUcita karanArUM che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM - dIvya-jIvana @ 81 ethI mahAvIra svAmIne upAsaka ahiMsaka bhAvanAvALA hovA chatAM paNa duSTone daMDa devAmAM ene bAdha Avato nathI. ahiMsaka manuSya karmaTha, sazakta tathA pitAnI javAbadArI pratye sadA jAgaruka rahe che. bezaka ! je niraparAdhI trasa jIve che, jevA ke-sApa, viMchI, vAgha, siMha, mAkaDa, jU, tathA gheTAM, bakarAM, gAya, bheMsa, baLada vagere jAnavaro sarvathA nirdoSa tathA niraparAdhI hevAthI teone mAravAne IrAde mahAvIrasvAmIne upAsaka kyAreya rAkhI zakatuM nathI. niraparAdhI jIvomAM paNa potAnAM bahena-beTI, putraputrI, dAsa-dAsI vagere dhArmika-jIvana viruddha cAlanArA hoya, te teone sApekSa buddhithI daMDa deve gRhasthane mATe sarvathA anivArya hovAthI, yadyapi teo niraparAdhI che, tathApi daMDanIya che. A badhAM vivecanathI gRhasthAzramI ahiMsAne sIdhe sAdo artha e che ke, "aparAdha vinAnA trasa jIvene mAravAnI buddhi, vairabuddhi, hiMsAbuddhi tathA ISyabuddhithI mAravA nahi." ATalI maryAdAvALI ahiMsA ja gRhasthAzramIne mATe paryApta che, jethI pitAnA vyavahAramAM kyAMya paNa bAdhA AvI zakatI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ** 7 dIvya-jIvana bezaka ! sthAvara jInI hatyAmAM paNa je gRhastha indriyanI gulAmIvaza jIvahatyAmAM bedhyAna rahIne kAMI paNa kare che, te te nirdhasI pariNAmane mAlika banate pApakarmane bhAgIdAra bane che. AraMbhakiyAmAM paNa maryAdAthI vadhAre parigraha vadhAravAne je bhAva hoya, te gRhastha hiMsaka che, anAcArI che. bAhyadRSTithI saMkalpa vinA rahevA chatAM paNa je tenA AMtarajIvanamAM kASAyika tathA vaiSayika bhAva che, te tenI kiyAe paNa hiMsAtmaka hoya che. mATe mahAvIra svAmInA dharmane prApta karyA pachI, jIvamAtre sarala-pariNAmI, nirAraMbhI, parigraha parimANu banavAnuM dhyeya rAkhavuM jarUrI che. samAjavAda : A te eka satya hakIkata che ke dezanuM utthAna, AbAdI, AjhAdI tathA saccaritratAne AdhAra ja samAjavAda che. je deze A vAdane apanAvyuM nathI, te deza sainikenI tAkAta para bhale game teTaluM joradAra (sazakta) banI jAya; tathApi te dezanI AMtarazakti kamajora thatI jaze ane eka divasa AMtaravigrahane janma ApanArI banaze. - ApaNA dezane bhUtakALa tapAsI juo, te eka divasa AkhuM bhArata sAmrAjyavAdanA cakkaramAM samaya vyatIta karI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya jIvana (c) 83 rahyuM hatuM. jyAM eka ja vyaktinA hAthamAM rahelI rAjyasattA divase divase bagaDatI gaI. kemake eka vyaktinI pAchaLa svArthodha paMDitenuM tathA bhraSTa rAjanaitikenuM paribaLa evI rIte vadhI gayuM hatuM ke pariNAma svarupe dezamAMthI ahiMsA, saMyama tathA sadAcAra Adi zaktione hAsa paNa thate gaye. jethI rAjA, rAjasattA tathA zrImaMtenuM mAnasika jIvana, madirApAna, para-strI-gamana tathA zikAranuM gulAma banyuM ane eka rAjA, bIjA, trIjA rAjAo sAthe vAtavAtamAM jaMga khelavAne zekhIna banI gayuM hatuM. A badhAnuM tAtparya e ja rahyuM ke pUrA dezamAM rAjasattA, paMDitasattA tathA zrImaMta sattA paraspara kaTTara zatru banI gaI zikAra eka ja hoya ane zikArI aneka hoya, tyAM eka ja zikAra bhale te vezyA hoya ke parastrI; te anekane raNa medAnanI heLImAM bhasmasAt karavAne pUrNa samartha che. hindustAnanA rAjAonI A ja dazA hatI, tethI ja phakta nAmanA ja rAmasiMha, lakSmaNasiMha, bahAdurasiMha vagere rahI gayA hatA, arthAt potapotAnA nAmanI pAchaLa "siMha" zabda kAyama rahI gayA hatA, paraMtu AMtarajIvana te surA ane suMdarInAM pApathI ziyALa jevuM banI gayuM hatuM. anAryavRttinA poSaka rAjA gadaMbhile jyAre eka divasa ujajainanA bajAramAMthI sAdhvIratna, ziyaLamUrti "sarasvatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dIvya jIvana 84 bhagavAna mahAvIra svAmInuM nAmanI jaina sAdhvIne potAnA aMtaHpuramAM rakhAvavAnI dhRSTatA karI tyAre jainAcArya zrI kAlake dezanA badhA rAjAone kSAtradharma samajAvavAno prayatna karyo. paraMtu madirApAnanA nazAmAM tathA parastrIo sAthe vilAsa-lIlAmAM pUrNa rUpe cakacUra banelA bhAratadezanA eka paNa rAjAe gabhilla rAjA sAthe yuddha khelI sAdhvIne choDAvavAnuM sAhasa karyuM nahi, tyAre jainAcArye siMdhu nadI pAra karI, zaka rAjAonA mAdhyamathI ujajainanuM rAjya ukhADI pheMkI dIdhuM ane sAdhvInI rakSA karI. A pramANe sAmrAjyavAdanA cakakaramAM bhAratanA rAjAonuM eTaluM adha:patana thaI gayuM hatuM ke jethI muslima saMskRti mATe bhAratadezane pitAnA adhikAramAM levAnuM saraLa banI gayuM hatuM, paraMtu A saMskRtine paNa eTale khyAla rahevA na pApe ke - je dezanuM anna khAvuM che, tenI AbAdI tathA AjhAdInuM lakSya rAkhavuM, " tethI te gerI salatanate pitAnI kauTilyanItithI saMpUrNa bhAratane pitAnA sakaMjAmAM phasAvI dIdhuM. parasattA hovAthI pitAnI mulAyama nItithI dezane evI rIte AkrAnta karyo ke jethI dezane zvAsa leve paNa muzkela banI gayo hate. paraMtu dezanA samajadAra netAoe pitAnuM pAsuM pheravyuM ane koMgresa saMsthAnA mAdhyamathI mahAtmA gAMdhInA netRtva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM dIvya-jIvane 7 85 nIce deza pUrepUre jAgRta thaye tathA zastrapUrNa aMgreja satanatane sAta samudra pAra karI dIdhI ane cha-sAta zatAbdithI parAdhIna banele bhAratadeza pUrNarUpe svataMtra banyo. Aje te prApta thayelI svataMtratAne paNa 30-31 varSa pUrAM thaI gayAM che, paraMtu kheda che ke Aja sudhI samAjavAdanAM sUtre ja pokArAtAM rahyAM che ane garIba vadhAre garIba banya che, madhyama varganI kaDI sthiti yathAvata cAlu ja che, khAvAnuM anAja paNa paradezathI maMgAvavAmAM Ave che. sAthe sAthe vidya - jJAna-vijJAna - vinaya-viveka - saccaritratA-khAnadAnIdharma-pavitratA Adi Atmika dharmanuM sarvathA avamUlyana thaI cUkayuM che. vidyAnA kSetramAM tathA nyAyanA kSetramAM paNa asabhyatA tathA bhraSTAcAra eTale vadhI gaye che ke sadvidyA tathA sAce nyAya maLavAM paNa muzkela banI gayAM che. AvI paristhitimAM bhArata dezane eka vAra pharI muMjhavaNamAM mUkAvuM paDayuM che. AvuM badhuM zA mATe ane kevI rIte thayuM ? bezaka ! A samaye sAmrAjyavAdanA zvAsocchavAsa pUrNa rupe samApta thaI gayA che ane gaNataMtrane zvAsa jorathI cAlI rahyo che tathApi gaNataMtranA adhinAyaka-netAo tathA rAjyakArabhAra saMbhALanArA moTA mANasanA dila ane dimAgamAM jyAM sudhI samAjavAda pitAne pAye jamAvI zake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 86 - dIvya-jIvana nahi tyAM sudhI samAjavAdanAM korAM sUtre pikAravA-e dezanI kamanasIbI che, AMtarazaktinuM avamUlyana che, madhyama varganI kura mazkarI che ane janatAne gupta rupe sAmyavAda tarapha laI javAnuM kauTilya che. tipitAnI sattAnuM sthirIkaraNa ke ekIkaraNa ja A samAjavAdane sAcA artha heya te Aje ATalA varSomAM dezanI garIbI haTAvavAnI samasyA, atyAra sudhImAM ukelAI gaI hota ane hindustAna amanacamananI nidrAmAM pitAnI rAtrIo pasAra karavAmAM lAgI jAta, paraMtu Ama thaI zakayuM nathI, dezanA keI prAntamAM paNa thaI zakyuM nathI; A eka kaTu satya hakIkata che. samAjavAdanuM tAtparya paramAtmA ke paththara sivAya kaI paNa vyakti saMsAramAM ekAkI rahI zakatI nathI, pachI bhale te gRhastha hoya ke sAdhu. badhAne pitA potAne samAja nizcita che ane jyAre samAja che, tyAre tene dharma paNa nakkI (nirNata) che. samAjamAM eka vyaktine bIjA-trIjA-seMkaDo-hajAre tathA lAkho vyaktiothI saMbaMdha hovuM Avazyaka che ane pUre samAja bhagava-tattva sAthe saMbaMdhita have atyaMta jarurI che. "saMbaMdhane artha che-eka bIjA sAthe satya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM ! - dIvya-jIvana @ 87 sabhya, sadAcAramaya naitika, ahiMsaka, pUrNa--ahiMsaka tathA premapUrNa vyavahAra." dharma( Religion)ne artha paNa e ja che ke dAnadharma dayA dharmanI sAthe sAthe bIjAnA aparAdhane mApha karIne, manuSya mAtra, bIjA manuSya sAthe yAvat pUrA deza sAthe AtmIya saMbaMdha sthApita kare. "dharma" zabdane paNa A ja artha che. "ghAyatIti gha" arthAta dAna, prema tathA AtmIya saMbaMdhathI eka bIjAne madadagAra banavuM, pitAnA svArthonuM balidAna daIne bIjAne pitAnA jevA banAvavA." paNa" zabda vad dhAtuthI bane che, jene artha che, pUjA karavI, sevA karavI, dAna karavuM vagere. eka manuSya, bIjA manuSyane pitAnA samAna samajIne tene satkAra kare, garIba, anAthe tathA daridronI sevA kare ane potAnI vastu, sattA tathA zrImaMtAI bIjAne ApIne badhAne potAnA jevA banAve. A badhAnuM tAtparya e thayuM ke eka manuSya, bIjA manuSyane bagADavA mATe, duHkhI karavA mATe ke vera-jhera karavA mATe avatarita thaye nathI, paraMtu prema, maitrIbhAva, audArya, saraLatA tathA dAnadharmanI gaMgA pravAhita karavA mATe ja janme che. AvI paristhitimAM samAja, gAma tathA dezamAM eka bIjAne sahAyaka thanAra InsAna ja mitrIbhAvanI vINA vagADanAre banI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana zake che. anyathA bhagavatta tvanI avagaNanA karI ane sAmAjika jIvanane lAta mArI manuSya jyAre svayaM potAnA svArtha, krodha, lebha tathA mAyAvaza banIne bIjA manuSyathI judA paDe che, tyAre samAja tathA dezamAM vera, virodha, hiMsA tathA prapaMca vadhe che, jenAthI AkhA dezamAM vinAza thavAnAM lakSaNenI zarUAta thAya che. pariNAmasvarupa dezamAM prAkRtika prakopa, ativRSTi, anAvRSTi, bhUkhamare, nagnatA, zaThatA tathA judA judA asAdhya reganI vRddhi thavI svAbhAvika che. A eka anubhavasiddha vastu che ke je deza, gAma tathA samAjamAM eka zrImaMta bIjA zrImaMtathI; eka sattAdhArI bIjA sattAdhArIthI tathA eka dharmAcArya bIjA dharmAcAryathI; vAga yuddha tathA daMDAdaMDInA yuddhamAM jIvana yApana karI rahyA hoya, te te deza, gAma tathA samAja koI paNa sthitimAM pitAnI AjhAdInuM rakSaNa karI zakatuM nathI. phaLasvarUpa "pADA-pADAnI laDAImAM pakhAlIne daMDa"--e kahevatanI jema svArthodha banelA zrImaMta, sattAdhArI tathA dharmAcAryonI laDAI paNa deza tathA samAjane rasAtalamAM pahoMcADavAnuM kAraNa bane che. bhagavAna mahAvIrane samAjavAda bhagavAna mahAvIra sAcA arthamAM bhagava-tatvanA mAlika hatA, janma, jarA tathA mRtyuthI sarvathA para hatA. mehajanya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM na dIvya-jIvana (c) 89 rAga-dveSa-kAma-krodha-mAyA-lebha Adi aMtaraMga zatruo para jeNe vijaya prApta karyo che-evA hatA ane karmakalezethI duHkhI thatA saMsArane uddhAra karavAmAM pUrNa samartha hatA. ethI anaMtajJAnanA svAmI bhagavAna mahAvIrasvAmIe duHkhI saMsArane sukhI banAvavA mATe caturvidha saMghanI sthApanA karI che tathA sAmAjika jIvanane uccatara banAvavAnA uddezyathI ja "dAnadharma ane samAjavAdanuM mULa kAraNa kahyuM che. saMsArane vera- vidhathI bhaDakAvanArI tathA sAmAjika jIvanane bagADanArI "viSamatA che. jyAM paNa viSamatA phelAya che, tyAM AMtara tathA bAhya jIvana kaluSita banyA vinA rahetuM nathI. kAraNa ke "viSamatA"nuM A ja eka viSacaka che ke eka sthAna para agaNita dhana-rAzi che, te lAkha karoDanAM gharamAM sUke reTa paNa nathI. ekane tyAM suMdara tathA raMgIna vastrone Dhagale che, te anyatra phATelA-tUTelAM kapaDAM paNa nathI. ekanI pAse rahevA mATe AlIzAna baMgale che, te bIjA pAse taTI phUTI jhUMpaDI paNa nathI. ekane tyAM jagamagATa rezanInI belabAlA che, te bIjA pAse dI saLagAvavA tela paNa nathI. ekane cahero pAuDaralIpasTIkathI camaka-damaka thaI rahyo che, te garIbanI pAse amana-camananuM keI sthAna tathA sAdhana paNa nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna mahAvIra svAmInuM deg 7 dIvya-jIvana taduparAnta, viSamatAne e abhizApa che ke AkhI duniyAne bhUkhI mAravAnI badadAnata rAkhanArA eka zrImaMtane bIjA zrImaMtathI tathA eka sattAdhArIne bIjA sattAdhArIthI paNa paraspara meLa nathI, Ajane saMsAra ja ApaNI sAme pratyakSa che. thoDA vadhu AgaLa vadhIe te mAnavuM ja paDaze ke A zrImaMta tathA sattAdhArIonA hAthamAM jIvana yApana karanArA eka AcAryanuM bIjA AcAryathI, eka paMDitanuM bIjA paMDitathI, eka zikSakanuM bIjA zikSakathI, eka saMnyAsInuM bIja saMnyAsIthI ane eka netAnuM bIjA netAthI-rAma tathA rAvaNanuM mAnasika yuddha atyaMta vegathI pitAne prabhAva darzAvI rahyuM che. bhale satyayuga heya ke kaliyuga, A saMsAramAM pApapuNya, hiMsA-ahiMsA, asatya-satya, maithuna-brahma, parigrahasaMtoSa Adi dvandronI bahulatA kayAreya paNa maTavAnI nathI; e ja kAraNa che ke anAdikAlIna mehakarmanI ceSTAomAMthI jyAre manuSyanA dimAgamAM hiMsA-jUTha-cerI-maithuna tathA parigrahanA pApanI bhAvanA vadhI jAya che, tyAre viSamatAvAda, mAra-pITa, vera-virodha, nirdayatA, kRpaNutA Adi paNa pitAnI maryAdA cheDIne samasta saMsAramAM viSamatAnuM vAtAvaraNa upasthita karI de che, tyAre saMsAranI samasyAo paNa evI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 0 dIvya-jIvana (c) 91 jaTila, vicitra tathA durbhedya banI jAya che ke jenuM samAdhAna karavAmAM rAjasattA, sainikasattA, paMDitasattA tathA sAdhusattA paNa saphaLa thaI zakatI nathI. tathApi bhagavAna mahAvIra svAmIne ApaNe samajI laIe tathA emaNe ApelAM vratanuM pAlana karIe te ja viSamatAvAda dUra thaIne dezamAM samatAvAda, samAjavAda, zAti tathA samAdhi prApta thaze. ghamarasa gALI yA" arthAt dharmanI mAtA dayA che, te viveka bApa (pitA) che. mAtA-pitAnA saMga vinA putranI prApti sarvathA asaMbhava che, tevI ja rIte AntarajIvanamAM dayA ane vivekanI prApti vinA dharmanI utpatti sarvathA azakya che. - Ano sIdhe sAdo artha e che ke dhArmika banavA mATe pitAnA jIvananA pratyeka remamAM dayA tathA viveka lAvavAM ja paDaze. bhAvadayA tathA dravyadayAmAM sarvazreSTha bhAvadayA che, kAraNa ke A dayAnA prabhAvathI ja jIvamAtranAM jIvana sundaratama bane che. A pramANe sAmAjika jIvananI suMdaratA ja samAja vAda che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ _va bhagavAna mahAvIra svAmInuM dIvya-jIvana bhagavAna mahAvIrasvAmIe pitAnA advitIya puruSArtha dvArA caturvidha saMghanI sthApanA karI, jenAthI sAdhu-sAdhvIenA dharmanI maryAdA saMpUrNa pApothI mukta thaI ane jagat jI pratye maitrIbhAva, guNavaMta jIvo pratye prabhedabhAva, dIna-duHkhI cha upara kAruNyabhAva, tathA pApI-atyAcArI pratye upekSAbhAva. ItyAdi saMbhAvanAothI sAdhu-sAdhvInA AtmAo jagabharanA prANIone saMyamadharma, dharma tathA ahiMsaka mArganuM anudAna karanArA thayA. tIrthaMkara paramAtmA zrI mahAvIra svAmInuM puNya-karma ati utkRSTatama hovAthI teonAM caraNomAM saMsAranI viSamatAene vadhAranArA mukhya ThekedAra, hiMsaka, durAcArI, parigrahanA parama pUjArI zrImaMte, bhegavilAsamAM masta banelA dhanavAne tathA rAjAonAM putra-putrIo, arjunamALI jevA pratidina sAta-sAta manuSyane ghAta karanAra, daDhaprahArI jevA mahAhiMsaka, cilAtIputra jevA pratyakSa hiMsaka, metAraja jevA harijana, harikezI jevA caMDAla, AnaMda, kAmadeva jevA keTyAdhipati, zreNika, caMDapradyota jevA kAmadevanA atizaya bhakta, mahArAjA ceTaka (vaizAlI gaNataMtranA adhinAyaka) jevA rAjarSi, abhayaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM , dIvya-jIvane 7 93 kumAra jevA buddhi kubera pradhAna maMtrI, zAlIbhadra tathA dhanya zeTha jevA dezasevaka dhanADhya, mRgAvatI jevI rupavatI rAja rANIo, jayaMtI jevI mahAzrAvikAo, caMdanabALA jevI yauvanavatI brahmacAriNIo, puNya zrAvaka jevA garIba gRhastha tathA sudarzana jevA puNyaprabhAvI ziyaLasaMpanna gRhastha vagere saMkhyAta-asaMkhyAta, mAnava samudAya bhagavAna pAse vratadhArIsaMyamI, mahAtapasvI tathA brahmacArI banI zakyA. A pramANe bhagavAnanAM pAMca mahAvratAe, pAMca aNuvatee, traNa guNavratAe tathA cAra zikSAtratae jagatanI viSamatAone samApta karI eka saMgha sthApananA mAdhyamathI AkhA saMsArane dayA, dAna, samatA, ahiMsA, saMyama tathA tadharmane apUrva saMdeza Apela che. bhagavAnanI hayAtImAM ja 700 mahApuruSoe tathA saMpUrNa parigrahatyAgInI ziyaLasaMpanna 1400 sAdhvIjI mahArAjee pitAnAM badhAM karmone nAza karI, janma-jarA tathA mRtyuthI chuTakAre prApta karI, mekSagati prApta karI che. bIjA paNa agaNita bhAgyazALIo pUrNa ahiMsaka, satyavAdI, brahmacArI tathA saMsAramAM bhayaMkaramAM bhayaMkara pAponI vRddhi karAvavAnuM mULa kAraNa tathA lAkhe, kare manuSyane bhUkhyA mAravAnuM Adya kAraNa -evA parigrahanA saMpUrNa tyAgI banyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInuM 94 7 dIvya-jIvana pitAnA prabaLa puruSArtha dvArA sAta mahApuruSoe tIrtha*kara getra upArjita karyuM che, jethI AgAmI kALamAM e bhAgyavAna tIrthaMkara pada prApta karI, agaNita manuSyane hiMsA, jUTha, caurya, mithuna tathA parigraha Adi pApathI mukta karAvavAmAM samartha thaze. A pramANe bhagavAna mahAvIrasvAmInI jJAna-te asaMkhya jIvane jJAnane prakAza acyuM che ane lAMbA samaya sudhI A peta pitAnuM kArya karatI raheze. AjanA A bhautikavAdanA jamAnAmAM paNa jaina sAdhu tathA jaina sAdhvI pitAnAM vrata-niyama-tapazcaryA-saMyama-samatA AdithI saMsAranI sAme pratyakSa udAharaNarUpa che. gRhastha saMpUrNa tyAgI nahi banelA gRhasthane upadeza ApatAM bhagavAne pharamAvyuM che ke - (1) pitAnA gRhasthAzramane nibhAvavA sivAya mana, vacana tathA kAyAthI kareluM hiMsaka kArya hiMsA che. (2) asatya bhASaNa, beTI sAkSI tathA mRSA upadezane tyAga e ja sAmAjika jIvanane suMdara banAvavAnuM lakSaNa che. (1) vyApAra-nItine bagADavI, mAlamAM seLabheLa karave, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrasvAmInuM , divya-jIvana @ 5 rAjya virUddha vyApAra kara, beTA tela tathA mApa rAkhavAM, vyAjamAM tathA hisAbamAM goTALA karavA e ja sAmAjika jIvanane kadarUpuM banAvavA jevuM che. (4) vidhavA, sadhavA, kanyA tathA vezyA AdinA saMsargane tyAga karI, pitAnI strI sAthe paNa bhadra tathA dharyuM vyavahAra karavo e ja manuSya jIvananI pavitratA che. (5) parigrahI AtmA pApI che, durgatigAmI che, puNya karmone barabAda karanAre che, kAraNa ke hada karatAM vadhAre parigraha, hiMsA, juTha, cerI tathA maithuna karmanI vRddhi karanAra hovAthI tyAjya che. ? (6) prApta karelAM dhana-vaibhavane upayoga pahelAM potAnAM Azritone dALa-reTI ApavA mATe, tyAra pachI potAnA sagA saMbaMdhIne samRddha banAvavA mATe kare e ja dAnadharma che. (7) evA pApI vyApAra paNa na karavA jethI agaNita mAnava tathA pazuonI nirdaya hatyA thavAne avasara Ave. (8) marI rahelAM athavA mAryA jatAM tene bacAvavA e ja IzvarIya kartavya che. (9) samAjavAdane e ja niSkarSa che ke-mAnava, samAja, saMpradAya badhA paraspara bhAI-bhAI bane tathA premabhAvanI vRddhi kare. ti rAmA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmInA para paMca kalyANaka kA ... 1 cyavana kalyANaka 2 janma kalyANaka 3 prajJA kalyANaka 4 kevaLajJAna kalyANaka pa nirvANa kalyANaka aSADha suda 6 caitra kArataka vaizAkha suda 10 Aso vada 0)) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ | nyA sa pU zuM na -6 vi ja ya jI nA anya pustako alcbble Illet! hehre pe * bhagavatIsUtra sAra saMgraha : bhAga bIjo (gujarAtI) zataka 6 thI 11 | 8-00 bhagavatIsUtra sAra saMgraha : bhAga pahele (hiMdI) zataka 1 thI 5 10-00 bAravrata (trIjI AvRtti) gujarAtI 1-50 = tratAnI mahattA (gujarAtI) 0-50 * bhagavAna mahAvIrasvAmInuM divya-jIvana 1-00 tart s YASHOVIY IN CRWAL thAptisthAna ? HAVA 1. jagajIvana kasturacaMda zAha sAThaMbA ( sAbarakAMThA ) vAyA dhanasurA ( 2. semacaMda DI. zAha jIvana nivAsa sAme, pAlItANA (saurASTra) 3. sarasvatI pustaka bhaMDAra ratanapoLa, hAthI khAnA, amadAvAda blupIThabhAvAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com