________________
એકતારું]
૧૩૦
[એકમાત્રી
એકચિત્ત. – વિ. એક તારવાળું (૨) એકસરખું – પં એકધાતુવાદ પું[ä.] એક જ ધાતુનું ચલણ હેવું જોઈએ એ એક તારવાળો તંબુર
વાદ; “મનેમેટાલિઝમ' એકતાલ ૫૦ [] જેમાં એક જ તાલ આવે એ રાગ (૨)
એકધારું વિ૦ [એક ધારા] એકસરખું ફેરફાર વિનાનું સંગીતને એક તાલ (૩) એક (૪) વિ. એક તાલવાળું એકધ્યાન વિ[i.]એકચિત્ત; ધ્યાનમાં એકાગ્ર(૨)ન, એકાગ્રતા એકતાળીસ વિ. [સં. ઇત્યાજિરાતી ૪૧
એકનસિયું, એકનસીલું વિ૦ [એક +નસ] જક્કી એકતા પુત્ર મણના એકતાળીસ શેર થાય એવું માપ એકનિશ્ચયી વિ૦ [સં.] કરેલા નિશ્ચયને વળગી રહે તેવું; દઢ (૨) એકતી–ત્રી)સ વિ. [૩. ઇઝરાત] ૩૧
સરખા – સમાન નિશ્ચયવાળું એકત્ર અ [i] એક જગાએ સાથે (૨) એકંદર. –ત્રિત વિ૦ | એકનિષ્ઠ વે. [૪] એકનિષ્ઠાવાળું. -છા સ્ત્રી એકની જ ઉપર એકત્ર કરેલું; એક ડું. [-કં=જાત જાતની રકમે એકત્ર થઈને નિષ્ઠા – આસ્થા હોવી તે (૨) વફાદારી (૩) પ્રમાણિકતા બનતું ફંડ; “કૅન્સલિડેટેડ ફંડ”] -ત્રિતતા સ્ત્રી.. -ત્રીકરણ એકપક્ષી વિ૦ [ā] એકતરફી [તલપાપડ થતું હોય એમ ન એકત્રિત થવું કે કરવું તે; “કૉન્સ લિડેશન'
એકપણું વિ. [એક પગ] એક પગવાળું. –ગે અ૦ અધીર, એકત્રીસ વિ૦ જુઓ એકતી; ૩૧
એકપતિત્વ ન૦ [i] એક જ પતિ હેવો તે (૨) પતિ પ્રત્યેની એકતત્વ નવ લિં] એક હેવાપણું; એકતા [ઉપર રચેલું વફાદારી એકથંભુ વિ૦ [એક + થંભ] એક થાંભલાવાળું; એક થાંભલા એકપત્ની(ક) ન૦ [i.] એક જ પત્ની હોવી તે એકદમ અ[એક કે . થ+મ] તાબડતોબ (૨) સાવ; તદ્દન | એકપત્નીવ્રત ન[ā]એક જ પત્ની કરવાનું વ્રત [કેડી; પગથી (એકદમ કાળું)
એકપદી વિ. [i] એક પદવાળું; “મનેમિલ” (ગ) (૨) સ્ત્રી એકદલ–ળ,ળિ)યું વિ૦ [4.] એકસરખા દળનું (૨) જેની દાળ એકપણું વે[૩] એકપર્ણ-પાંદડાવાળું [યાદ રાખી શકે એવું ન પડતી હોય એવું; “મૉનેકેટેિલેડોન' (વ. વિ.) (૩) એક જ એકપાડી વિ. [4] એક જ વખત વાંચવાથી અથવા સાંભળવાથી દળ કે જૂથનું; એક બનેલું
એકયુપી વિ૦ [i] એક બીજકેશવાળું; “યુનિવૅક્યુલર” એકદસ્તી સ્ત્રી. [એક + દસ્ત] કુસ્તીને એક દાવ
એક પ્રાણ વિ. [સં.] એકજીવ એકદંડિયું વિ૦ એકથંભુ (૨) એક દંડા શ્વાસને લગતું
એકસલી વિ. [એક + ફસલ] વરસમાં એક પાક આપે એવું એકદંડી ૫૦ [i] એક પ્રકારને સંન્યાસી; હંસ (૨) વિ૦ એક જ એકબળ વિ. એકત્રિત થયેલા બળવાળું; એકર [વાર મેટી મધ્ય રેષાવાળું (પાન); “યુનિકે સ્ટેટ' (વ. વિ.) [ શ્વાસ એકબારગી અ [ર્દિ] એક રીતે એક બાજુથી જોતાં (૨) એકએક પું [એક + દંડ] મરતી વેળા ઊપડતો સ; એક દડિયો એકબિંદુક વિ૦ [] એક બિંદુમાં મળતું; “કૉન્ફરંટ’ (ગ.) એકદંત વિ૦ [.]એક દાંતવાળું (૨)પું(સં.) ગણેશ (૩) એક એકબીજું અ ન્યવાચક સ૦ (કર્તા વિભક્તિમાં વપરાતું નથી.) દાંતવાળો હાથી
એકબુદ્ધિ વિ. [૩] એક જ પ્રકારની કે એક નક્કી બુદ્ધિવાળું એકદા અ [૩] એક વખતે (૨) અગાઉના વખતમાં [ળસૂત્ર (૨) સરખા વિચારવાળું એકદાણિયું ન [એક + દાણો] એકસરખા મણકાની કંઠી; મંગ- એકભાવતા સ્ત્રી [સં.] એક-સમાન ભાવ કે ભાવના હેવી તે એકદાણી વિ. [એક + દાણો] બધા દાણા સરખા હોય તેવું (૨) એકભાવું વિ૦ [એક + ભાવ] એક જ ભાવનું; સરખી કિંમતનું એક કદનું; એકસરખું
એકભુક્ત, એકભાજન વિ. [સં.] એક ટંક ખાનારું (૨) ભેગું એકદિલ વિ. જેના દિલમાં જુદાઈ નથી એવું; એકજીવ. –લી બેસીને ખાનારું (૩)નવ એક ટંક ખાવાનું વ્રત (૪) ભેગું બેસીને સ્ત્રી એકદિલ હેવું તે (૨) મનને મેળ; સંપ
ખાવું તે એકદધ વિ. એક જ દૂધ ધાવેલું; એક વંશનું
એકમ ૫૦ ગણતરી વગેરે હેતુઓ માટે એક અને આખી પૂર્ણ એકદષ્ટિ વિ.] એક આંખવાળું (૨) સ્ત્રી તાકીને જોઈ રહેવું તે; માનેલી વસ્તુ અથવા સમૂહ “યુનિટ’ (૨) એકડો (૩) સંખ્યાસામસામી નજર થઈ જવી તે (૩) એક જ - સરખે હેતુ હવે તે લેખનમાં જમણા હાથથી પહેલા સ્થાનનો આંકડે(૪)સ્ત્રી, પડવો એકદેશ j[.] એક સ્થળ અથવા જગા (૨) એક ભાગ અથવા એક મગ(–ગા) અ. એક બાજુ વિભાગ; એક બાજુ (૩) એક આશય કે મહત્ત્વાકાંક્ષા.–શાવ- એકમજલી વિ. [એક + મજેલો]એક મજલા – માળવાળું યવ છું[+ અવયવ] એક ન્યાયદેષ; બે એકદેશી નિર્દેશો એકમત વિ. [i] એક અભિપ્રાયવાળું, સર્વાનુમત (૨) સંમત. પરથી કાઢેલું નિગમન; “કૅલસી ઑફ પર્ટિકયુલર પ્રેમિસીસ' -તિયું વિ૦ એક જ મત કે તંતને વળગી રહેનારું; જિદી.-તી એકદેશિતા જુઓ ‘એકદેશી'માં
શ્રી. બધાને સરખા મત હેવો તે; “યુનેને મેટી' એકદેશી, વ્ય વિ૦ [ā] એક જ દેશનું – વતનનું (૨) એક દેશ | એકમન વિ. [સં.] એકચિત્ત (૨) એક વિચારનું (૩)ન, એક- ભાગને લાગુ પડતું; એકતરફી; એકેન્દ્રિય (૩) અધરું; સંકુ- | મન હોવું તે; સંપ. –નું વિ૦ અનન્ય -એકમનવાળું (૨)સર્વત્ર ચિત; મર્યાદિત. –શિતા,વ્યતા સ્ત્રી૦, ૦૫ણું ન. ૦સમાસ સમાન ભાવવાળું ૫૦ ષષ્ઠીતત્પરુષનો એક પ્રકાર [જાતનું (૨) એક જ ધર્મનું એકમય વિ. [ā] એકમાં લીન; એકરૂપ એકધમ વિ. [ā] એક જ – સમાન ગુણધર્મ ધરાવનારું; એક જ એકમહલ ! [4] જુઓ એકલમલ્લ એકધા અ૦ સિં.] એક રીતે (૨) એક હાથે (૩) એકદમ; એક એકમાત્ર વિ૦ [] એકનું એક; ફક્ત એક જ. –વી વિ૦ મેળજ વખતે (૪) એક વખતે
| માત્રા (‘વૅલન્સી) એક જ હોય તેવું; “મનેડ” (૨. વિ)
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
