Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
રાજપુત્રી]
७०४
[રાજવું
રાજકુમાર. ૦પુત્રી સ્ત્રી, રાજકુમારી. પુરુષ છું. રાજ્યવહીવટ (૩) વિ. રાજાને છાજે તેવું; રાજસી. વીથિ સ્ત્રી રાજમાર્ગ. ચલાવી જાણનાર – રાજનીતિજ્ઞ પુરુષ; રાજકારણી (૨) રાજાને વૈદ–ધ) મું. રાજાને વઘ. વૈભવ ૫૦ રાજાનો વૈભવ. નેકરે કે અમલદાર, ૦પૂત વિ૦ (૨)૫૦ જુઓ રજપૂત (૨) ૫૦ ૦શાસન ન૦ રાજાની આજ્ઞા (૨) રાજ્ય ચલાવવું તે (૩) રાજા રાજપુત્ર. (–જ્ય)પ્રકરણ ૧૦ રાજકારણ, (-જ્ય)પ્રકરણ મારફતે ચાલતે રાજવહીવટ, (–જા)શાહી સ્ત્રી, રાજાની મરજી વિ૦ રાજપ્રકરણને લગતું; રાજકરણી. (–જ્ય)પ્રમુખ પૃ. 1 પ્રમાણે ચાલતું રાજ્ય; “મેનક. ૦સત્તા સ્ત્રી રાજાની કે રાજ્યની ભારતનાં (બ્રિટિશકાળનાં) દેશી રાજના સમૂહનું બંધારણીય સત્તા (૨) રાજ્ય ચલાવનાર સત્તા. ૦સત્તાક, સત્તાત્મક વિ૦ પ્રદેશ રાજ્ય તરીકે એકમે રચાયેલું તેને પ્રમુખ કે (ગવર્નર કે રાજસત્તા સંબંધી (૨) જેમાં રાજાની સત્તા ચાલતી હોય તે. રાજ્યપાલને જે) તે હેદો. બંદી જુઓ રાજદી. ૦સભા સ્ત્રીરાજાની સભા (૨) રાજાઓને દરબાર (૩) ખાસ
(–જ્ય) બંધારણ ન૦ રાજ્યનું બંધારણ. ૦બીજ વિ૦ રાજાના વર્ગના લોકેના પ્રતિનિધિઓની ઉપલી ધારાસભા; “કાઉન્સિલ વંશમાં જનમેલું (૨) નવ તેવું માણસ. ભક્ત વિ. (૨)પું રાજ્ય ઍફ સ્ટેટ’. ૦સિક વિ૦ રાજસ; રજોગુણ. ૦સી વિ૦ [સર૦ કે રાજાને ભક્ત. ભક્તિ સ્ત્રી. રાજા કે રાજ્ય પ્રત્યેની ભક્તિ. હિં] રાજાને . ઉદા. રાજસી ઠાઠ (૨) જુઓ રાજસ. ભવન નવ રાજાને મહેલ (૨) ગવર્નર કે રાજપાલનું ભવન. સૂય યુંસર્વોપરી રાજ વડે પિતાના રાજ્યાભિષેક વખતે
ભંડાર ૫. રાજા કે રાજ્યને ખજાને – ભંડાર. ભાગ j૦ કરાતે એક યજ્ઞ. સેવક ૫૦ રાજ્યના કે રાજાને સેવક; રાજા કે તાલુકદારે ખેડૂત પાસેથી લેવાને ખેતીની ઉપજનો ભાગ. સરકારી નોકર; “પબ્લિક સર્વન્ટ’. સેવા સ્ત્રી રાજ્યની કે
ભાષા સ્ત્રી રાજ્યની -તેના કામકાજ ને વહીવટની ભાષા. રાજાની સેવા કે નોકરી; પબ્લિક સર્વિસ'. ૦સ્થાન નવ દેશીoભગ ૫૦ વણવ મંદિરમાં બપોરને એક ભેગ તથા દર્શન. રાજ્ય (૨) (સં.) રજપૂતાના. ૦સ્થાની વિ૦ રાજસ્થાનનું (૨) ૦મહેલ પુ. રાજાને મહેલ. ૦મંડળ નવ રાજાઓને સમુ- સ્ત્રીરાજસ્થાનની ભાષા. ૦સ્વ ન૦ રાજ્યની દલિત; રાજ્યદાય (૨) રાજાના અમીર ઉમર – કારભારીઓ વગેરેનો સંપત્તિ. ૦૯ઠ સ્ત્રી રાજાની કે અતિ પ્રબળ હઠ; રાજ૨૮. હત્યા સમુદાય (૩) કેઈ રાજ્યની આસપાસ આવેલાં રાજ્ય. ૦મંત્રી સ્ત્રી રાજને વધ કે તેથી લાગતું પાપ. હંસ ૫૦ લાલ ચાંચ ૫. રાજાને મંત્રી. મંદિર ન૦ રાજમહેલ. ૦માતા સ્ત્રી અને પગવાળે એક જાતને હંસ રાજની મા. ૦માન્ય વિ૦ રાજાએ માનેલું પ્રતિષ્ઠિત (૨)રાજ્ય- | રાજગરી સ્ત્રી [સં. રાનારી?] ડુંગળી બંધારણથી માન્ય; “કૅસ્ટિટટ્યુશનલ'. ૦માર્ગ ૫૦ ઘેરી રસ્તો રાજા ન૦ એક જાતનું ચીભડું [– એક જાતનું ફરાળનું ખાદ્ય (૨) સાર્વજનિક રસ્તો. મુગટ ૫૦ રાજાને મુગટ કે તાજ. રાજગરે ૫૦ [. રાનીT (સં. રનરી ?] એક છોડનાં બી
મુદ્રા સ્ત્રીરાજાની મહાર. મુદ્રાધ્યક્ષ j૦ રાજમુદ્રા રાખ- રાજ- ગાદી, ૦ગુર, ગુહ્ય, ગૃહ, વગેર, ચિન, ઘાટ, નાર અમલદાર. મુદ્રિકા સ્ત્રી રાજમુદ્રાની કે રાજાની વીંટી. ૦ચંપે જુઓ રાજ'માં ૦મે પુંરાજાને વધ. ૧માં ૫૦ રાજરોગ, ક્ષય. વ્યોગ | રાજત નવ [.] રૂપે ૫. પતંજલિએ વર્ણવેલ અષ્ટાંગયેગ (૨)રાજા થાય તે ગ્રહોને | રાજ- તંત્ર, તિલક, તેજ, ત્વ, દરબાર, દરબારી,
ગ (જન્મકુંડળીમાં). ૦૨ક્ષક પુત્ર રાજાની સગીર અવસ્થામાં | દંડ, દૂત, દૂતભવન, દ્રોહ, દ્રોહી, ૦દ્વાર, ૦ધારી, તેના તરફથી રાજ ચલાવનાર અધિકારી; “રીજન્ટ', ૦૨૮ સ્ત્રી) | ૦ધર્મ, ૦ધાની જુઓ ‘રાજ'માં
[(૨) [સં.] રાજા રાજાની રઢ, રાજહઠ. ૦રત્ન પુત્ર રાજ્યના રત્ન જેવો પુરુષ–| રાજન ન [સરવે હું રીન] એક ઝાડમાંથી નીકળતો રસ, બેરો એક ઈલકાબ. ૦રમત સ્ત્રી રાજકારણ દાવપેચ, યુક્તિપ્રયુક્તિ. | રાજ- ૦નગર-રી), નિષ્ઠા, નીતિ, નીતિજ્ઞ, નીતિશાસ્ત્ર, ૦રાજેશ્વર પું(સં.) રાજાઓને રાજ; મહારાજાધિરાજ. ૦રાજે- કનૈતિક, ન્ય, કન્યા, ૦૫ખું, ૦૫ (—તિ), ૦૫દ, ૦પાટ, થરી વિ૦ રાજરાજેશ્વરનું કે તેને લગતું. ૦રાણી સ્ત્રી, રાજાની ૦પાલ, પુત્ર, પુત્રી, પુરુષ,૦પૂત, ૦પ્રકરણ, પ્રકરણી, સ્ત્રી; પટ્ટરાણી. ૦રીત(—તિ) સ્ત્રી. રાજાના દરબારની રીતભાત. પ્રમુખ, બંદી,૦બંધારણ, બીજ,૦ભક્ત, ભક્તિ,૦ભવન, રેખ સ્ત્રી. રાજાના હાથપગ ઉપરની રેખા; રાજચિહન. ૦રેગ ભંડાર, ભાગ, ભાષા, ભેગ, ૦મહેલ, ૦મંડળ, ૦મંત્રી, ૫. ક્ષય. વર્ષિ j[+ઋષિ]ક્ષત્રિય વંશને કષિ (૨) ઋષિના ૦મંદિર, ૦માતા જુઓ “રાજમાં જેવા આચારવાળે રાજા.૦લક્ષણ નરાજચિહ્ન. લક્ષમી સ્ત્રી | રાજમાન, ૦રાજેશરી વિ૦ [રાજમાન્ય, રાજશ્રી? કે રાજમાન રાજાની સમૃા. લેખ રાજાને લેખ- ઢંઢેરે –આજ્ઞાપત્ર. | (વિરાજમાન), રાજ્યશ્રી? સર૦ મ. (ાનમાર, જાનથી] (સંક્ષેપમાં છેવટ સ્ત્રી, રાજાપણાની વટ-ટેક (૨) રાજદરબારી રીતભાત, રા. રા.) જે પુરુષને કાગળ લખાતો હોય તેને ઉદ્દેશીને વપરાતું વટું ન૦ જુઓ રાજવટ (૨) રાજાનું કામકાજ -રાજાપણું. વિશેષણ વણ સ્ત્રી રાણી (૨) રાણી જેવી ભાગ્યશાળી સ્ત્રી, (–જ્ય)-| રાજ- ૦માન્ય, માર્ગ, મુગટ, મુદ્રા, મુદ્રાધ્યક્ષ, મુદ્રિકા, વહીવટ પુત્ર રાજ્યને વહીવટ; રાજકારભારું. (–જ્ય)વહી- મેધ, વ્યર્મા, ગ, ૦રક્ષક, ૦૨૮, ૦રત્ન, ૦૨મત, વટદાર પુત્ર રાજવહીવટ કરી જાણનાર; રાજપુરુષ. ૦વળું ન ૦૨ાજેશ્વર, ૦૨ાજેશ્વરી, ૦રાણી, ૦રીત(–તિ), ૦રેખ, ગ, રાજા પાસેના દરબારી હજુરિયા વગેરે રાજાની કચેરી. વંશ | ઋષિ, લક્ષણ, લક્ષમી, લેખ, વટ, વટું, રાવણ, પુંરાજાનું કુળ. વંશી વિ૦ રાજવંશનું; ખાનદાન. વિદ્યા વહીવટ, વહીવટદાર, વળું, વંશ, વંશી, વિદ્યા, સ્ત્રી રાજનીતિ (૨) સર્વ વિદ્યાઓમાં ઉત્તમ વિદ્યા. ૦વી ૫૦ ૦વી, વીથિ જુઓ “રાજમાં [. જાનરવ પરથી ?] રાજા (૨) રાજા જે ભાગ્યશાળી માણસ | રાજવું અક્રિ. [સં. રાન] પ્રકાશવું; શોભવું
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950