Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 831

વેલાઈ]
વેભાઈ (વૅ) પું॰ દ્રવ્ય; નાણું (ગ્રામ્ય) [(સુ.) લગી; સુધી વેર અ॰ [સર૦ પ્રા. વેર (નં. ટ્વાર્); અથવા સર૦ મ. વેરીં = પર્યંત] વેર (ૐ) ન૦ [જીએ વૈર] શત્રુવટ (૨) દ્વેષ; ઝેર. [–રાખવું= દુશ્મનાવટ સેવવી. –લેવું, વાળવું= અદાવતના બદલા લેવે.] ૦ઝેર ન॰ વેર અને ઝેર; દ્વેષ અને શત્રુતા, ૦૩ વિ॰ સ્ત્રી॰ વેરી – વેરભાવ રાખનારી. ભાવ પું॰, વૃત્તિ સ્ત્રી૦ રાત્રુવટ; દ્વેષ. ૦વષ્ણુ સ્ત્રી॰ (કા.) વેરણ; વેરી સ્રી. વાયું વિ॰ (કા.) વેરી. ૰વી પું॰ વેરી; રાત્રુ
વેરણ ન॰ [વેરવું પરથી] વેરવું તે. ખે(-છે)રણુ અ॰ અસ્તવ્યસ્ત વેરણ (વૅ) સ્ત્રી॰ જુએ ‘વેર' ન૦ માં
વેર (ૐ) ૦ભાવ,૦૧૭, વાયું, વૃત્તિ જુએ ‘વેર’માં વેરવિખેર અ॰ [વરવું વિખેરવું પરથી] વેરાયેલું કે વિખેરાયેલું હોય તેમ; વેરણપ્રેરણ
ઘેરવી (વ) પું॰ જુએ ‘વેર’માં વેરવું સક્રિ॰ [É. વિ+ ] છૂટું છૂછ્યું કે વીખરાતું પડે એમ કરવું (૨) પાથરવું (૩) [લા.] ખૂબ ખર્ચવું
કે
વેરાગ (વૅ) પું [ત્રા. વરાī] વૈરાગ્ય. ણ સ્ત્રી॰ સાધુડી; ખાવી, -ગી પું॰ ખાવે; સાધુ
વેરાડી (વૅ !) પું૦ત્રા. વે-વરરાઇ (સં. વૈરાટ) ઉપરથી ] એક રાગ વેરાન (વૅ) વિ॰ [I. વીરાન; સર૦ મ. વૈરાન] ઉજ્જડ (૨) ન૦ ઉજ્જડ જંગલ [−વવું (પ્રેરક) વેરાવું અક્રિ॰ ‘વેરવું’નું કર્મણિ (૨)વીખરાઈ જવું; છૂટું પડી જવું. વેરી (વૅ) વિ॰ [ત્રા. વૈÎિ (સં. વૈરેન્)] વેર રાખનારું (૨) પું૦ દુશ્મન; શત્રુ [સાથે (લગ્ન) (૨)+ પેઠે વેરે (૧) અ॰ [પ્રા. વેર્ (સં. દ્વાર); અથવા સર૦ મ. વે] એડે; વેરા પું॰ [ત્રા. વેર (સં. દ્વાર) ઉપરથી કે સં.વ્યવહાર ઉપરથી ] કર; જકાત [-આવવા, પડવા, –નાખવા, લે] વેલ(-લી)(લ,) સ્ત્રી॰ [ત્રા. વૈદ્ધિ (સં. વહી); સર૦ મ.] લતા; લાંબી ને પથરાતી કે ઊંચે ચડતી ઊગતી વનસ્પતિ. ખુદા સ્ત્રી, બુઢ્ઢો પું॰ ભરતકામ કે ચિત્રકામમાં વેલ વગેરેની નકશી વેલડી સ્ત્રી [સર॰. હિં. વેડ્ડી] એક બ્રેડ (?) (૨)(૫.) વેલ; લતા (૩) (કા.) લતા જેવી લાંબી હાર
વેલણ ન॰ [સં. વેઇન] રોટલી વગેરે વણવાના દંડીકા, નીસ્ત્રી પાપડ (પુષ્ટિમાર્ગીય). ~ણિયું વિ॰ વેલણ જેવું (૨) ન૦ નાનું વેલણ વેલ- બુટ્ટી, બુટ્ટો જુએ ‘વેલ’માં
વેલંતરી પું॰ [તું. વે ંતર] એક ઝાડ
વેલા સ્ત્રી [સં.] જુએ વેળા (૨) મર્યાદા (૩) સમુદ્રનેા કિનારા (૪) વાણી. ૰લિ(−લી) સ્ત્રી॰ સમુદ્રના રેતાળ પટ
વેલાંટી (૦) સ્ક્રી॰ [સર૦ મેં.; ‘વેલ’ પરથી] હ્રસ્વ ઇ કે દીર્ધ ઈનાં ચિહ્ના (હં, ૧) કે તેના માથાના ચંદ્રાકાર ભાગ વેલિયું વિ[ફે. વેટ્ટ = મૂર્ખ] વેવલું; ઢંગ વગરનું (૨) ન॰ [જીએ વેલ્સેા] કાનમાં ઘાલવાની કડી(૩) [જુએ વીલિધું] અર્ધા રૂપિયા વેલિયા પું॰ જીએ વેસ્લેા
વેલી સ્ત્રી॰ [જીએ વેલ] લતા
વેલ(-૩) સ્ત્રી॰ [સં. વાળુળા] રેતી વેલા પું॰ [જીએ વેલ] મેાટી વેલ (૨) વંશપરંપરા. [–ચાલવા, વધવા = વંશવૃદ્ધિ થવી.] ૦વિસ્તાર પં॰ વંશવૃદ્ધિ
૭૮૬
[વેહ
વેલ્ડર પું॰ [] વેફ્રેિન્ડંગ’– રેણ કરનાર, ધાતુને (પ્રાયઃ લેાખંડ)
સાંધનાર
|
વેલ્ડિંગ ન॰ [રૂં.] ધાતુને (પ્રાયઃ લેખંડ) સાંધવું – રેણ કરવું તે વેલ્લે પું॰ [જીએ વેડલે] સ્ત્રીના કાનનું એક ઘરેણું વેવ સ્ત્રી॰ [જીએ વે] એક વેલ
વેવલું વિષ્ઠિા. વેમણૅ (સં. વૈકલ્પ) કે પ્રા. વૈવ = કાંપવું પરથી ] ઢંગ વગરનું; દાધારણું (૨) વાત બોલી નાખે તેવુંઃ લપૂ હું(૩) વિહ્વળ, -લાઈ,-લાશ સ્ત્રી- વેવલાપણું. -લાં નબ૦૧૦ કુાંકાં; વલખાં, [-વીણવાં=ફાંફાં મારવાં,]
વેવાઈ (વ!') પું૦ [ત્રા. વૈવાહિમ (સં. વૈવાહિ)] પુત્ર કે પુત્રીના સસરા. વળાટ ન॰ વેવાઈ પક્ષનું સગુંસંબંધી. -ણુ (,) સ્ત્રી વેવાઈની સ્ત્રી [મચેલું
લેવાતું (વા') વ॰ [જુએ વિવાતું] વિવાહના કામમાં આનંદથી વૈવિશાળ (વે”) ન॰ [વિવાહ +શાલી (ડાંગરચેાખા)] વિવાહ; સગપણ. —ળિયા પું॰ વિવાહ ગોઠવનારા વેશ(-) પું॰ [સં.] શાક,પહેરવેશ (૨) રૂપ; સેગ (૩) સેાહાગણના ચિહ્નરૂપ શણગાર. [—ઊતારવા,કાઢવા=પોશાક બદલવે (૨) વિધવાએ માથાના કેશ ઇ॰ શણગાર કાઢી નાખવે (૩) વચનભંગ કરવેા; વાંકું બોલવું. -કરવા, કાઢવે, ધરવા, લેવે = સ્વાંગ લેવા; –ને સેાંગ ધરવા. “કાઢવા, કાઢીને ઊભા રહેવું, કાઢીને બેસવું = અણધાર્યા વંકાઈને ઊભા રહેવું; અણધારી મુશ્કેલી ઊભી કરવી. –મદલવે જુદા પક્ષમાં જવું, –માં આવવું =(સ્ત્રીનું) અભડાવું. “રાખવે = વિધવાએ સેાહાગણના પહેરવેશ ન ત વેા.] ગરું વિ॰ [+સં. ૢ] વેશ કરનારું; ઢાંગી. ટેક પું॰ અમુક વેશ કે પહેરવેશ ઇ॰ના – અમુક પંથને ટેક કે આ ચાચારને નિયમ. ૦ધર પું॰વેશ ધરનાર; નટ (૨) ઢગ; વેશધારી. ધારણ ન॰ અમુક વેશ ધરવે તે. ધારી વિવેષ લેનાર (૨) ઢાંગી; લુચ્ચું (૩) પું॰ ગ; લુચ્ચા. ૦પરિવર્તન ન॰, ૦પલટે, બદલા પું॰ વેશ પલટવા તે; વેશાંતર. -શાં-યાં)તરે ન॰ [ + અંતર ] બીજો વેશ; રૂપાંતર વેશવાળ ન॰ જુએ વેવિશાળ
વેશાં-ષાં)તર ન॰ [સં.] જીએ! ‘વેશ'માં વેશ્મ ન॰ [i.] ધર; મહેલ
વેશ્યા સ્ત્રી [સં.] ગણિકા; પાતર. ગમન ન૦ વેશ્યાને ત્યાં જવું તે; વેશ્યા સાથે વ્યભિચાર. ચાર પું॰ [+આચાર] વેશ્યા જેવું - વ્યભિચારી વર્તન. ૦૧હું ન૦ વેશ્યાના ધંધે; વેશ્યાચાર, ૦વાઢ સ્ક્રી॰, વાડા પું૦ વેશ્યાઓને લત્તો કે ધામ. વૃત્તિ સ્ત્રી૰ વેશ્યાવકું
વેષ પું॰ [i.] જુએ ‘વેશ’માં (તેના સમાસે પણ) વૈષાંતર ન॰ [ä.] જુએ ‘વેશ’માં
|
વેન ન॰ [i.] વીંટાળવું તે (૨) વાટેલું તે; ઢાંકણુ; બાંધણ વેષ્ટિત વિ॰ [H.] વીંટેલું; ઢાંકેલું [લેટ(૨)તેનું ખીરું વેસણુ ન॰ [ત્રા. વેસળ (સં. વેસન); સર૦ મ; હિં. વેતન] ચણાના વેસર પું; ન॰ [i.] ખચ્ચર
વેસર(–રી) સ્ત્રી॰ [સર॰ મ. ચેર] નથ; વાળી [જેવા પદાર્થ વૅસેલિ(–લાઇ)ન ન॰ [.] (પેટ્રેલમાંથી મળતા) એક મલમ વેહ પું॰ [ત્રા. (સં. વેષ; સર૦ હિં. વ] વીધ; શાર (૨) નાકું (૩)