Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 867

સમમિતિ]
૮૨૨
[સમળો
સમમિતિ શ્રી. [ä.] સરેરાશ (ગ.)
–વવું સક્રિઢ કર્મણિ ને પ્રેરક] સમય પું. [] વખત; કાળ (૨) મસમ (૩) લાગ; અવસર; સમર્પિત વિ૦ [ā] સમર્પણ કરેલું; સમાયેલું સંજોગ (૪) પ્રતિજ્ઞા; નિયમ; નિશ્ચય (૫) સંકેત; દાડ (૧)સિદ્ધાંત | સમલ વિ. [સં.] મલિન; મેલ કે મેલવાળું (૭) શાળામાં શિક્ષણ માટે નિયત કરેલો સમયવિભાગ, પીરિયડ'. | સમલક્ષી વિ. [સમ + લક્ષ] એકસરખા લક્ષવાળું [-ઓળખ, જે, વ = પ્રસંગ કે સંજોગ બરોબર સમ- | સમલંબ વિ૦ [io] સરખા લંબવાળું (ગ.). ૦૩, ૦ચતુષ્કોણ જ – જાણો. –થ = (કેઈ કામ કરવા માટે) નિયત કે | ૫૦ “ટ્રેપેઝિયમ” (ગ.),
[એક જાતની ટોપી યોગ્ય વખત થવો. –ભરાઈ જ = વખત પૂરો થઈ જવો (૨) | સમલે ૫૦ [I. રાøહ્યું; સર૦ મ. સમા ] કસબથી ભરેલી
અવકાશ ન રહે (૩) આખરકાળ આવી લાગવો.] ૦૪ વિ. સમવકાર ! [] નાટક કે રૂપકના દશમાં એક પ્રકાર સિદ્ધાંત સમજનાર (૨) સમય ઓળખનાર. તા સ્ત્રી૦. ૦૫ત્રક | સમવદિયું, સમવડું વિ૦ (કા.) જુઓ સાવડિયું, સમેવડું ન સમયની ફાળવણીની તૈધ; ટાઈમ-ટેબલ. ૦૫ાલક વિ૦ | સમવયક[સં.], સમવથી વિ૦ સરખી ઉંમરનું; સમેવડિયું સમય પાળનારું – સાચવનારું; “કચુઅલ.” [તા સ્ત્રી..]. | સમવર્ષારેખા સ્ત્રી [સં.] સરેરાશ વરસાદ સરખે પડતો હોય
પાલન નબરોબર સમય સાચવવો તે; વખતસર હોવું તે. | તેવાં સ્થળ બતાવતી (નકશાની) રેખા ૦મૂતિ સ્ત્રી સમય કે જમાનાને પ્રતિનિધિરૂપ મનુષ્ય. વિરેધી | સમવસરણ ન [] (જૈન) આચાર્ય કે મહાન વ્યક્તિની પધરાવિ૦ જમાનાના બળથી વિરુદ્ધ વર્તનાર. સાધુ વિ. સમય | મણ વેળા એકઠો થતો સમુદાય – પરિષદ. –વું અક્રિટ સમજોઈ પોતાનું કામ કાઢી લેનાર, સૂચક વિ. સમયસૂચકતાવાળું. વસરણમાં આવવું
સૂચકતા સ્ત્રી સમયને યોગ્ય તત્કાળ કાર્ય કરવાની બુદ્ધિ. સમવાય પં. [૩] સમૂહ (૨) સંબંધ (૩) એ નિત્ય સંબંધ કે -યાચાર છું. [+કાવાર] સમય આચાર; સ્થાપિત રિવાજ. જેમાં એક સંબંધીને નાશ થતાં બીજે સંબંધી પણ નાશ પામે –ચાનુકુલ વિ. [+ અનુકૂલ] સમયને અનુકૂલ; જેવો સમય (જેમ કે, દૂધ અને તેના સફેદ રંગનો)[ન્યા.]. તંત્ર નવ અનેક તેવું તે પ્રમાણેનું; સમયાનુસારી.–ચાનુવતિત્વવિ. સમયાનુ- સ્વાયત્ત સમૂહોનું એકત્ર રાજ્યતંત્ર; સમૂહતંત્ર; “કેડરેશન.” થી વતપણું. -યાનુવતી વિ૦ [+ અનુવર્તી] જુઓ સમયાનુસારી. વિ. સમવાય - સંબંધવાળું (૨) સમવાયતંત્રને લગતું; “ફિડરલ’. વ્યાનુસાર અ૦ [ + અનુસાર] સમયને અનુસરીને; સમય
–થી કારણ નઇ કાર્યમાં સમવાય સંબંધથી રહેતું કારણ; પ્રમાણે. –ચાનુસારી વિ. સમયને અનુસરીને વર્તનારું. —- ઉપાદાનકારણ (જેમ કે, માટી એ ઘડાનું) ચિત વિ૦ [+વિત] સમયને અનુકુળ
સમવિચારી વિ૦ (૨) j૦ [સમ + વિચાર] સરખે વિચાર સમયુદ્ધ ન૦ [] બરાબરિયા વચ્ચેનું યુદ્ધ
ધરાવનાર; વિચારમાં મળતું સમાચિત વિ. [૪] જુઓ “સમય”માં
સમવૃત્ત ન [સં.] ચારે ચરણ સરખાં હોય તેવો છંદ (૨) મુખ્ય સમર વિ. સાત (સંકેતની ભાષામાં)
રેખાંશનું વૃત્ત (૩) વિ૦ સરખા છંદવાળું સમર ૫૦; ન૦ [i] યુદ્ધ. ભૂમિ(મી) શ્રી રણક્ષેત્ર સમવેત વિ. [વં.] એકત્રિત; સંયુક્ત; સમવાયી સમરણ ન. [2.] (૫) જુઓ સ્મરણ, –ણી સ્ત્રી સ્મરણી | સમવેદી વિ૦ [. સમ + વિદ્] સમાન વેદનાવાળું, સહાનુભૂતિજપમાળા
વાળું. –દિત્વ ન૦ સમરથ વિ. (૫) સમર્થ; બળવાન; પ્રબળ
સમશાન ન [જુઓ સ્મશાન; સર૦ મ. સાાન] મસાણ. –નિયું સમરવું સત્ર ક્રિ. [. , પ્રા. સમ૨] સ્મરણ કરવું
વિસ્મશાન જેવું - નિર્જન (૨) અમંગળ (૩) ડાઘુ તરીકે આવેલું સમરસ વિ. [.] એકસરખા રસવાળું
સમશીતoણ વિ૦ [સં.] સરખી ગરમી અને ઠંડીવાળું સમરામણ ન૦, –ણી સ્ત્રી [સમરાવવું પરથી] સમરાવવાનું | સમશેર, બહાદુર, રિયું જુઓ “શમશેરમાં મહેનતાણું
[ને પ્રેરક સમલકી વિ. [સં. સમ + છો] એકસરખા શ્લોકવાળું; મૂળ સમરાવું અ૦િ , વિવું સક્રિ. “સમારવું”, “સમર’નું કર્મણિ શ્લોક પ્રમાણે શ્લોકવાળું (ભાષાંતર) સમરાંગણ ન૦ [i] રણક્ષેત્ર; યુદ્ધનું મેદાન
સમષ્ટિ સ્ત્રી [i.] સમગ્રતા સમુદાય (વ્યષ્ટિથી લિટું) સમરૂ૫ વિ૦ [.] સમાન રૂપવાળું (૨) “સિમિલર '(ગ.). ૦તા સમસમ અ[૧૦] (જોરથી ફુકાતા કેવીધાતા પવનને અવાજ). સ્ત્રી, તત્વ નવ
[-ખાં સ્ત્રી સુરેખા ૦વું અ૦ ક્રિ. [સં. મિસિમાજો] એવો અવાજ થવો (૨) સમરેખ વિ૦ [.] સમાન રેખા ઉપર આવેલું (ગ.). છતા સ્ત્રી૦. ધંધવાઈ રહેવું (મનમાં); ધખધખવું. [માવવું (પ્રેરક).] -માટ સમર્થ વિ[સં.] બળવાન, શક્તિમાન. ૦૦ વિ૦ (૨) પં સમર્થન અ૦ સમસમતું હોય તેમ (૨) પુંલાગણીથી સમસમવું તે કરનાર. છતા સ્ત્રી સામર્થ્ય; શક્તિ. ૦૧ નવ દલીલોથી પુરવાર
સમસામયિક વિ૦ [ā] સમકાલીન કરવું તે (૨) ટેકે (૩) સાબિતી. -થિત વિ૦ સમર્થન કરાયેલું સમસૂત્ર વિ૦ [૩] એકસરખું – સપાટ; લેવલ” [સમુદાય સમર્પક વિ. [સં.] સમર્પણ કરનાર (૨)[સર૦ મ.] ગ્ય; ઊંચત; સમસ્ત વિ. [સં.] સઘળું; તમામ; બધું ભેગું (૨) નવ સમગ્ર બરાબર બંધબેસતું. છતા સ્ત્રી.. –ણ ન [ā] અર્પણ કરવું તે.
સમસ્યા સ્ત્રી [સં.] પ્રશ્ન; કેયડો (૨) સાન; સંકેત (૩) ઉખાણું. –ણ વિ(૨) પું, જેણે સર્વસ્વ અર્પણ કરી દીધ હોય તેવું [-પૂરવી સમસ્યાપૂર્તિ કરવી.] પૂર્તિ સ્ત્રી સમસ્યાનો જવાબ (પુષ્ટિમાર્ગમાં). –ણીય વિ. સમર્પણને યોગ્ય
આપવો કે અધૂરો ભાગ પૂરો કરી આપ તે; એવી રમત સમર્પવું સક્રિ. સં.સમ] સમર્પણ કરવું.[સમર્પવું અક્રિ. | સમળી, -ને જુએ “સમડી'માં