Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 869

સમાવર્તન ]
૮૨૪
[ સમેટાવું
સમાવર્તન ન [સં.] વિદ્યાભ્યાસ પૂરો કરી બ્રહ્મચારીનું ઘેર | સમુત્કમ [.] વિકાસ; “એલ્યુશન” પાછું આવવું તે
સમુત્ક્રાંતિક વિ. [સં] સમુકાંત કરનાર સમાવવું સહ૦િ “સમાવું’નું પ્રેરક. સમાવાવું અ૦િ (કર્મણ) સમુત્ક્રાંતિ સ્ત્રી [સં.] જુઓ ઉત્ક્રાંતિ
[આરેડ્યા સમાવિષ્ટ વિ૦ [૩] સમાયેલું; સમાવેશ પામેલું
સમુત્થાન ન૦ [.] ઉત્થાન (૨) ઉદય (૩) ઉદ્યોગ (૪) રોગમુક્ત; સમાવું અ૦િ [8ા. સમાવ (સં. સમ+મા),સર૦. સમાવ] | સમુદય પં. [૪] ઉદય; ઊગમ માવું; અંદર આવી જવું (૨) સતાવું; ચાલતા તંત્રમાં ગોઠવાવું - સમુદાય પુત્ર [સં.] ટોળું; જો અનુકુળ થઈને સ્થાન પામવું. [સમાઈ જવું = અંદર પિસી કે સમુદાર વિ૦ [i] બરાબર – સારી રીતે ઉદાર મળી કે ભળી જવું; લેપ કે અદશ્ય થઈ જવું.]
સમુદ્ધરણ ન. [સં.] ઉદ્ધાર થવો તે સમાવેશ ૫૦ [.] સમાવું તે; સમાસ
સમુદ્ભવ ૫૦ [i] ઉદભવ; ઉત્પત્તિ; ઊગમ સમાસ ૫૦ [.] સમાવું તે; સમાવેશ (૨) બે કે વધારે શબ્દોના | સમુદ્યમ ૫૦ [ā] ભારે માટે ઉદ્યમ; સમારંભ સંયોગથી થયેલ શબદ (વ્યા.) (૩) સંક્ષેપ (૪) બે કે વધુ મૂળ | સમુદ્ર ૫૦ [.] દરેિ. [–ખેડ = સમુદ્ર પર મુસાફરી કરવી. પદાર્થ અમુક પ્રમાણમાં મળીને (રસાયણમાં) એક સમાસ બને -વહેળ, વિલે સમુદ્રમંથન કરવું (૨) કોઈ મુશ્કેલ બાબત તે સંજન કે પદાર્થ; “કમ્પાઉન્ડ” (૨. વિ.). [-થ = સમાઈ ને ચર્ચવી.] કાંઠે, કિનારે પુત્ર દોરેયાને કાંઠે. તલ ન૦ રહેવું; ચાલુ તંત્રમાં ગોઠવાઈ જવું (જેમ કે, વહુને સાસરામાં.) સમુદ્રનું તળિયું. ૦૫ર્યટન ન૦ દરિયાઈ મુસાફરી. પ્રબંધ ૫૦ સમાસક્ત વિ. [4] ખુબ આસક્ત (૨) અભાવિષ્ટ
એક ચિત્ર કાવ્ય. ફી ન૦ એક વૃક્ષ (૨) તેનું ફળ. છીણ, સમારંગ કું. [ā] ખૂબ આસક્તિ (૨) મિલન; સંગ (૩) ફેણ(–ન) [સર૦ મ.] ૧૦ એક માછલીનું ખુબ હલકું હાડકું અભિનિવેશ
(ફીણ જેમ તરે છે); દરિયાનું ફીણ; એક ઔષધિ. ૦મંથન નવ સમાસાત્મિક વિ૦ [i] સમાસરૂપ
દાન અને દેવોએ અમૃત માટે કરેલું સમુદ્રનું મંથન.વ્યાત્રા સ્ત્રી, સમાપ્તિ સ્ત્રી [ā] એક અર્થાલંકાર, જેમાં સમાન કાર્ય, દરિયાઈ મુસાફરી. વ્યાન નવ વહાણ; જહાજ (૨) સમુદ્રયાત્રા. લિંગ કે વિશેષણ દ્વારા પ્રસ્તુતમાં અપ્રસ્તુતને વ્યવહાર સમ- લતા સ્ત્રી સમુદ્રમાં થતી લતા “વીડ’.૦શેષ jએક વનસ્પતિ રેપિત થાય છે (કા. શા.)
સમુન્નત વિ. સં.] સારી પેઠે ઉત; ઊંચું સમાહાર ૫૦ [ā] સંગ્રહ; સમૂહ (૨) સંક્ષેપ. ઠંદ્ર પુંડ દ્રઢ | સમુન્નતિ સ્ત્રી [સં.] ઉધતિ; આબાદી
સમાસને એક પ્રકાર (વ્યા.). ઉદા૦ “ચઢાતા’ ‘જાઆવ” | સસુરત ન૦ [સં. સુ + મુરત] શુભ મુહુર્ત સમાહિત વિ૦ [સં.) શાંત; સ્થિતપ્રજ્ઞ (૨) એકાગ્ર, તા સ્ત્રી અમુલ્લાસ ૫૦ [સં] ઉલ્લાસ; આનંદ; પ્રસન્નતા સમાત વિ૦ [i] ભેગું કરેલું (૨) સંક્ષિપ્ત
સમું વિ૦ [સં. સમ] ઠીક; સરખું, બરાબર દુરસ્ત; વ્યવસ્થિત (૨) સમાંતર વિ૦ [4.] સમાન અંતરે આવેલું; સમાન અંતરવાળું; [મા. સT૩; પ્રા. સમ (સં. નનમ્)] જુઓ સમાણું (૩) અ.
પેરેલલ”. ખાત ન ‘પૅલપાઈન્ડ” (ગ.). ૦ચતુર્ભુજ, સાથોસાથ, સાહત. ઉદા. ઘડાકા સમું તે નીચે પડવું. [-કરવું ૦ચતુષ્કોણ ૫૦ ‘પૅરૅલલોગ્રામ (ગ.)
= સમારવું (૨) ગોઠવવું વ્યવસ્થિત કરવું.] નમું વિક સમું; સમિતિ સ્ત્રી [4] મંડળી; (નાની) સભા; “કમિટી’ (૨) (જૈન)
[તથા ટોચ સાથે સમ્યગ આચાર, સંયમ(પાંચ સમિતિ ગણાવી છે – ઈર્ષા, ભાષા, સમૂલ(–ળ) વિ. [સં.] ભૂલ સહિત. -લાય વિ૦ [+]મળ એષણ, આદાન, ઉત્સર્ગ)
સમૂહ ૫૦ [સં.] સમુદાય; ટેળું. કાર્ય ન૦ સમૂહનું એકત્રિત, સમિતપાણિ વિ. [સં.] હાથમાં સમિધવાળો (બ્રહ્મચારી-વિદ્યાર્થી) એક બનીને થતું – સંગઠિત કાર્ય. તંત્ર ન૦ જુઓ સમવાયતંત્ર. સમિધ, -ધા સ્ત્રી [સં.] ચોપગી લાકડું; નાના (લાકડાની પ્રાર્થના સ્ત્રી સામુદાયિક પ્રાર્થના. વજન ન સૌ સાથે ડાળીના) ટુકડા
[બાંધવું) (નાના મેટા – ઊંચા નીચાના પંક્તિભેદ વિના) જમવું તે. લગ્ન સમીકરણ ન. [૪.] સરખું કરવું તે (૨) “ઇવેશન” (ગ. (-છોડવું, ન, એકસાથે અનેક જોડાંનું લગ્ન કરાવવું તે. વાચક વિ૦ સમીક્ષણ ન. [સં.] સમીક્ષા કરવી તે [ચના; સમાલોચના સમૂહ બતાવનારું, (–વાંચન ન૦ સૌએ સાથે વાંચવું તે સમીક્ષા સ્ત્રી [સં.] બારીકાઈથી જેવું કે તપાસવું તે (૨) આલો- સમભાવ આ રામહ એક ક્રિયામાં સાથે લાગતાં સમીચીન વિ૦ [ā] યથાર્થ (૨) ગ્ય
અનુભવે તેવા સમભાવ, શિક્ષણ ન સમૂહને – અનેકને એકસમીપ વિ૦ [સં.] નજીક; નિકટ. છતા સ્ત્રી૦, ૦૦ ન૦, ૦વતી, સાથે શીખવવું તે. –હી છું. એક છંદ [ તમામ; પૂરેપૂરું
સ્થ વિ. નજીકનું; પાસે પડેલું. –પે અ૭ નજીક; સમીપમાં સમૂળ, - વિ૦ જુઓ સમલ. શું વિ૦ [સં. સમૂ] સમૂળ; સમીર,૦ણપું[સં.] પવન
સમૃદ્ધ વિ૦ [ā] સમૃદ્ધિવાળું; સંપા; આબાદ (૨) ધનવાન સમીસંધ્યા, સમીસાંજ સ્ત્રી. [સમી (પ્રા. મિત્ર; સં. ઉંમત કે | સમૃદ્ધિ સ્ત્રી [સં.] આબાદી; એશ્વર્ય, સંપત્તિ જાહોજલાલી. સQ)] + સંધ્યા, સાંજ] સંધ્યાકાળ; સાંજની વેળા
૦માનવ સમૃદ્ધવાળું સમુચિત વિ. [સં.] બરાબર ઉચિત; યોગ્ય
સમે પૃ૦ [જુઓ સમે] + સમય (૨) એ સમયે; પ્રસંગે સમુચ્ચય વિ૦ [.] સંગ્રહ; સમૂહ (૨) એક અલંકાર (કા. શા.) સમેટવું સ૦િ [જુઓ સમેત; સર૦ છુિં. તમેટ, મ, મેટ] સમુચિત વિ૦ [.] એકત્રિત; એકઠું કરાયેલું
આપવું એકઠું કરવું. [સમેટાવું અટકે(કર્મ), –વવું સમુરિસ્કૃત વિ. [સં.] ઊંચે ચડેલું (૨) ઉચ્ચ; ચડિયાતું
સર્કિટ (પ્રેરક).]
સરખું