Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 941

હિંદી-હિંદુસ્તાની ]
Tહીં ચકવું
હિંદને વતની. –દી-હિંદુસ્તાની સ્ત્રી, (સં.) હિંદની રાષ્ટ્રભાષા. મૂગું (૨) હીન – ખાટું, અધુરું, વિરોધી જેવું કહેનારું.-નેપમા -દુ વિ૦ (૨)[હિદ ઉપરથી; સં ] હિંદુ ધર્મના અનુયાયી. સ્ત્રી) [ + ઉપમા] હીન કે ઉતરતા સાથે સરખાવવું તે; હીન -દુત્વ ન. -દુસ્તાન [], -દુસ્થાન !૦; ન૦ [+સ્થાન]. ઉપમાનવાળી ઉપમા (કા. શા.) (સં.) ભારતવર્ષ. –દુસ્તાની વિ. હિંદુસ્તાનનું, –ને લગતુ (૨) | હીબકવું અક્રિ. [જુઓ હેબક] હબકવું, હેબતાવું (૨) (જુઓ
૫ઉત્તર હિંદનો રહેવાસી (૩) સ્ત્રી, જુઓ હિંદી-હિંદુસ્તાની - હીબકું] ડૂસકાં ખાવાં (૩) (કા.) લેછલ ભરાવું; છલકાવું હિંદોલ પં. [] હીંચકે; હિંડોળો (૨) હિંડોળ; એક રાગ હીબકેન [રવ૦ સર૦ હેબક] (કા.) સકું. [–ભરવું હીબકવું.] હિંદોળવું સક્રિ. [૩. હિંઢો] હિંદેળા કે પારણામાં ઝુલાવવું; હીમજ સ્ત્રી નાની હરહે. – હરડે સ્ત્રી નાની કાચી સૂકી હરડે હીંચાળવું. [હિંદળાવું (કર્મણિ), –વવું પ્રેરક).]
હીમરું ન એક જાતનું રેશમી કાપડ હિંમત સ્ત્રી. [1] બહાદુરી; હામ, સાહસશક્તિ (૨) ધૈર્યબળ. | હીર પું[સં.] એક છંદ (૨) ન૦ [, પ્રા. હીર = પાતળી નસ [-આપવી =નાહિંમત થતું અટકાવવું. –કરવી, ચલાવવી, -રેસે ઉપરથી 8] રેશમ (૩) [. વી, ફ્રેર? સર૦મ, હિં. કે દાખવવી, ધરવી, બતાવવી, ભીડવી, રાખવી. –છૂટવી, સં. હીર= હીરે ઉપરથી ] તેજ; કાંતિ (૪) સત્ત્વ, દૈવત (૫)
ન રહેવી, –હારવી =નાહિંમત થઈ જવું.] બાજ, ૦વાન પ્રેમ; પ્યાર (૬) હિમત. [-ગુમાવવું = નર ગુમાવવું. –હારવું વિ. હિંમતવાળું; બહાદુર
શાખ જવી.] કેરી વિ૦ રેશમી કોર – કિનારવાળું. ૦ચીર હિંસક વિ૦ [ā] હિંસા કરનારુ, ન નવ હિંસા કરવી તે ન૦ કીમતી વસ્ત્ર, નીર ન૦ હિંમત; પાણી બળ હિંસા સ્ત્રી [સં.] કઈ પણ જીવને હણ કે પીડવા તે. ૦કર્મ હીરક પું[ā] હીરે. જયંતી સ્ત્રી, ૦મહત્સવ, -કેત્સવ ન, હિંસાનું કર્મ.૦ત્મક વિ૦ [ગ્રામ] હિંસાયુક્ત હિંસાવાળું. j[+૩] ૬૦ વર્ષ પૂરાં થયાની ખુશાલીમાં કરવામાં આવતા ૦રત વિ. હિંસામાં રત; હિંસક વૃત્તિવાળું. ૦રી વિ૦ [. જયંતી મહોત્સવ હિસીર ઉપરથી] હિસ્સ; માંસાહારી. ૦૦ ૫૦ [] હિસ્ર પશુ હીર ૦કેરી, ૦ચીર જુઓ “હીર”માં [નહીં એ માણસ (૨) વાઘ. સ્ત્ર વિ. [સં.] હિંસક ઘાતક; ક્રૂર
હીરજી ગેપાળ ૫૦ કેડીની કમાઈ નહીં, અને ઘડીની ફુરસદ હીક સ્ત્રી [સં. હૈિl] હેડકી; વાધણી (૨) સણકો; શૂળ (૩) | હીરનીર ન૦ જુએ “હીર”માં તાકીદ; ઉતાવળ (૪) દમ
હીરવા ન૦ એક પંખી હીકી ન... જુઓ હિકળ
હીરહારી વિ૦ [હીર + હારવું] હીર ગુમાવી બેઠેલું હીકા સ્ત્રી- જુઓ હિકા (૨) તાણ; આચકા (મરતી વેળાના) હીરાકણી સ્ત્રી, હિર + કણી] હીરાની કણી – કરચ હીય સ્ત્રી [હીચવું પરથી] હીચવાની ક્રિયા; હીંચકે
હીરાકશી(સી) સ્ત્રી [સર૦ હિં. હીરાવાસ; સં. કાસીસ, મ. હીચકવું અક્રિ. જુઓ હીંચકવું
હિરાજa] શાહી તથા રંગ દવા વગેરેમાં વપરાતો એક પદાર્થ હીચકારું વિ૦ [.] જુઓ હિચકારું
હીરાકંઠી સ્ત્રી, [હીર + કંઠી] પાસાદાર મણકાની કંઠી હીચકાવું અક્રિ. ‘હીચકવું’નું ભાવે (૨) ટિચાવું
હીરગળ વિ. [હીર ઉપરથી] રેશમી હીચવું અક્રિ. જુઓ હીંચવું (૨) ગિલ્લી દંડામાં મેઈ ગેબી | હીરાજહિત વિ૦ [હીરે + જડિત] હીરા જડેલું (આભૂષણ) પર ગોઠવી તેને દંડાને છેડેથી ઉડાડવી; હીલવું
હીરાદખણ સ્ત્રી એક વસાણું હીજ, વડે પૃ૦ [ગ. હીન] નપુંસક, રાંડ; બાયલ
હીરપટો પુત્ર કેડને હીરાજડિત પટે કે કંદરે હીટ(–૨) ન૦ જુઓ હરિ
હીરાબળ ૫૦ [હીર + બળ?] એક જાતને ગુંદર હીટર કું. [.] (વીજળીથી) ગરમ કરવાનું એક સાધન હીરાધ વિ. હિીરે વધવું] હીરે વધે એવું (૨) [લા.]) હીણ વિ. [પ્રા. (સં. દીન)] અધમ; નીચ (૨) હલકું; ઊતરતું હોશિયાર; ચાલાક (૩) ભેગવાળું (૪) વગરનું; વિનાનું; ઓછું; કમ. કચું વિ૦ | હીરાસાંકળી સ્ત્રી, [હીરે + સાંકળી] ગળાનું એક ઘરે [+કાચું) અધકચરું, કાચું પાકું. ૦કમાઉ વિ૦ કમાણી વિનાનું | હીરાળું વિ. હિરે ઉપરથી] હીરાનું નિઘમી. ૦કર્મ ન૦ નીચ કર્મ. ટુકમાં વિ૦ (૨) ૫૦ નીચ હીરો પં. [સં. હીર, ૦] એક કીમતી પથ્થર, ઘેળા રંગનું રત્ન કર્મ કરનાર. છેકસ વિ. હલકા કસનું કે કસ વિનાનું. ૦૫ત(–દ) (૨) (સં.) એક વિશેષનામ. [-ઘોઘે જઈ આ = અકલ સ્ત્રી; ૧૦ હીણપણું; હલકાઈ લાંછન. ૦ભાગી, ભાગ્ય વિના મૂર્ખ જેમ વર્તવું.]
[ (કર્મણિ).] વિ૦ ભાગ્યહીન, કમનસીબ. ૦વર પુકન્યાના મુકાબલામાં | હીલવવું સક્રિઢ હીલે એમ કરવું; હિલાવવું.[ીલવાવું અક્રિય નાને કે ઊતરતી કક્ષાને વર. ૦વ ન૦ [જુઓ હીણવર] હીલવું અક્રિ. [જુઓ હાલવું; સર૦ હિં. હિના, ૫. હિ૪] કજોડું [પાડવું; હલકું ગણવું ડેલવું (૨) જુએ હીચવું અર્થ ૨
[ નુકસાન હીણવું સક્રિ. [હીણ ઉપરથી] ધિકકારવું; નિંદવું (૨) ઉતારી હીલ પું. [જુઓ હીલવું; સં. હિરો] હેલે; ધક્કો (૨) તહરક હીણું વિ૦ જુઓ હણ
હસવું અક્રિ. [હસવું ઉપરથી; . હર્ષ) (૫) હસવું (૨) આતુર હીન વિ. [.] તજી દીધેલું (૨) વગરનું; વિનાનું (સમાસમાં). | થવું (૩) હર્ષ પામવું (૪) [જુઓ હિસારવ] જુઓ હીંસારવું ઉદા. શક્તિહીન (૩) જુઓ હીણું. તા સ્ત્રી, ૦ત્વ ન૦. | હીહી અ૦ [.] [રવ૦] હસવાને અવાજ [ જુઓ હીંચકો વ્યાન ૫૦ (સં.) બૌદ્ધધર્મને એક સંપ્રદાય (બીજો તે મહાયાન). | | હીંચ સ્ત્રી [જુઓ હીંચવું] એક તાલવાળો ઠેકે. ૦કડે મુંબ(પ.) વ્યાની વિ૦ હીનયાનને લગતું કે તેમાં માનનારું. ૦વાદી વિ૦ | હીંચકવું અકેિ હીંચવું; હીંચકે ખાવો