Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
સ્પીકર ]
સ્પીકર પું॰ [.] પાર્લમેન્ટ, ધારાસભા, લેાકસભા ૭૦ના અધ્યક્ષ (ર) વક્તા [માપતું યંત્ર સ્પીડોમિટર ન૦ [.] (મેાટર ઇ॰ જેવાં) વાહનના વેગ કે ગતિ સ્પૃશ્ય વિ॰ [É.] અડકવા યોગ્ય. શ્યાપુણ્યવિ॰ [+અસ્પૃશ્ય] સ્પૃશ્ય અને અસ્પૃશ્ય (૨)સ્પર્શાસ્પર્શની આભડછેટવાળું કે તેને લગતું. [તા સ્ત્રી આભડછેટ.] [(વાણીના પ્રયત્ન) પૃષ્ટ વિ॰ [ä.] સ્પર્શાયેલું (૨) [વ્યા.] સ્પર્શવ્યંજનને અંગેના સ્પૃહણીય વિ૦ [સં.] સ્પૃહા કરવા યોગ્ય પૃહા સ્ત્રી [સં.] ઇચ્છા; તૃષ્ણા (૨) દરકાર; પરવા સ્પેનિશ સ્ર॰ [.] સ્પેન દેશની ભાષા (૨) વિ॰ સ્પેન દેશને લગતું (૨) પું॰ ત્યાંના વતની
સ્પેશિયલ વિ॰ [.] ખાસ(૨)પું॰ ખાસ બનાવેલી ચાના પ્યાલા
(૩) સ્ત્રી॰ ખાસ ક્રેાડાવાતી આગગાડી
સ્પેાર પું [.] બીજ જેવા – નવસર્જન કરી શકતા કાશ (વ. વિ.). રાશય ન૦ [+ આશય] સ્પેાર પેદા કરી સંઘરતું અંગ; સ્પોન્ગિયમ’ [ગોળ ગંળું સ્પ્રિંગ સ્ત્રી॰ [...] સ્થિતિસ્થાપકતાવાળી પેાલાદી કમાન કેવાળાનું સ્ફટિક પું॰ [ä.] એક જાતના સફેદ કીમતી પથ્થર કે રત્ન. ૦ણિ હું એક મણિ
સ્ફાટિક વિ॰ [i.] સ્ફટિકનું (૨) પું॰ સ્ફટિક
સ્ફુટ વિ॰ [સં.] ઊઘડેલું; વિકસિત (૨) સ્પષ્ટ; ઉધાડું. છતા સ્ત્રી. -ટિત વિ॰ [ä.] ખીલેલું; ઊઘડેલું (૨) ખુલ્લું થયેલું સ્ફુરણ ન॰, “ણા સ્ત્રી॰ [ä.] સ્ફુરવું તે (ર) સ્ફૂર્તિ સ્ફુરવું અક્રિ॰ [સં. રઘુર] કંપનું; ફરકવું (૨) એકાએક દેખાવું કે સૂઝવું (જેમ કે, ચળકાટ, વિચાર) (૩) અંકુર ફૂટવા સ્કુરાયમાન વિ॰ [જી સ્ફુરવું] સ્ફુરતું; સ્ફૂર્તિલું સ્ફુરાવવું સક્રિ॰ ‘સ્ફુરવું’નું પ્રેરક સ્ફુરિત વિ॰ [i.] સ્ફુરેલું સ્ફુલિંગ પું॰ [સં.] તણખા સ્કૃતિ(−ત્તિ) સ્ક્રી॰ [સં.] જાગૃતિ; તેજી; ચંચળાઈ (૨) સ્ફુરણ. દાયી વિ॰ સ્ફૂર્તિ આપે એવું. હું વિ॰ સ્ફૂર્તિવાળું સ્ફેટ પું॰ [સં.] (ઉપરનું આવરણ તેાડીને) જોરથી ફૂટવું તે (૨) ખુલાસે; ચાખ્ખો નિવેડો (૩) કેાલ્લા (૪) વર્ણ સાંભળતાંવેંત મનમાં ઊડતા વિચાર – શબ્દાર્થના બાધ (વ્યા.). ૦કવિ૦ ફૂટ− સ્ફોટ થાય એવું. ૰ન ન॰ કેાડવું તે (૨) પ્રગટ કરવું તે (૩) શબ્દ; અવાજ
|
સ્ફુરણ ન૦ [i.] સ્ફુરણ
સ્મર પું [i.] (સં.) કામદેવ. ૰હર પું॰ (સં.) શિવ સ્મરણુ ન॰ [É.] મરવું કે સ્મરણમાં આવે તે; સંસ્મરણ (૨) યાદ; સ્મૃતિ (૩) વારંવાર યાદ કરવું તે (૪) (પ્રભુનું) નામ જપવું તે. ચિહ્ન ન૦ સ્મારક; યાદ આવે તે માટેનું ચિહ્ન. નિથિ પું॰ મહાન પુરુષનું સ્મરણ કરવાની તિથિ; જયંતી. ૦પાથી સ્ત્રી૰ નોંધપાથી. શક્તિ સ્ક્રી૰ યાદદાસ્ત; યાદશક્તિ. સ્તંભ પું॰ સ્મારક તરીકે સ્તંભ; કીર્તિસ્તંભ, “ણા સ્ત્રી૦ સ્મરણ; સ્મૃતિ. ણિકા સ્ત્રી॰ (યાદ રાખવાનું ટપકાવી લેવા માટેની) નોંધપાથી; ‘Àાટ બુક’. -ણી સ્ત્રી॰ જપ કરવાની માળા. -ણીય વિ॰ [સં.] ચાદ કરવા યોગ્ય
Jain Education International
૮૭૫
[સ્વગત
સ્મરવું સક્રિ॰ [સું. સ્મૃ] યાદ કરવું; સમરવું (૨) (પ્રભુનું નામ) જપવું. [મરાણું (કર્મણ), –વવું (પ્રેરક).] સ્મશાન, ભૂમિ(–મી), વૈરાગ્ય જીએ શ્મશાન'માં સ્મારક વિ॰ [સં.] યાદ કરાવનારું (૨) ન૦ સંભારણ; યાદગીરી કે તે અર્થે કરેલું કાર્ય, બાવલું, ઇમારત વગેરે. ૦ક્તિ સ્ત્રી૰ સ્મારકરૂપ અવશેષની ભક્તિ સ્માર્તં(—ત્ત્ત) વિ॰ [સં.] સ્મૃતિ સંબંધી (૨) સ્મૃતિ પ્રમાણે સર્વ કર્મો કરનારું (૩) સ્મૃતિશાસ્ત્રનું જાણનાર (૪) પું॰ સ્મૃતિના પંડિત કે તેને અનુસરનાર
સ્મિત ન૦
[સં.] મંદ હાસ્ય; જરા મલકાવું તે
સ્મૃતિ સ્ત્રી [સં.] સ્મરણ; યાદ (૨) હિંદુઓનાં ધર્મશાસ્ત્રમાંનું દરેક (જેમ કે, મનુસ્મૃતિ)(૩)(બૌદ્ધ) વિવેક ને જાગૃતિ, કાર પું॰ સ્મૃતિ રચનાર. ૰ગ્રંથ પું॰ સ્મૃતિ ધર્મશાસ્ત્રના ગ્રંથ (૨) કોઈની સ્મૃતિમાં પ્રસિદ્ધ કરાતા ગ્રંથ. ૰ચિત્ર ન૰ અનુસ્મરણાલેખન; ‘મેમરી ડ્રાઇંગ’. દોષ પું॰ સ્મરણને દોષ; સરતચુક પ્રોક્ત વિ૦ સ્મૃતિમાં કહેલું. ભિન્ન વિ॰ સ્મૃતિની આજ્ઞાથી ઊલટું; અધર્યું. ૰ભ્રંશ પું॰ સ્મૃતિના ભ્રંશ; યાદશક્તિને નાશ. ૦માન વિ॰ અપ્રમાદી ને વિવેકયુક્ત [બૌદ્ધ]. ૰વચન, વાકથ ન॰ સ્મૃતિ શાસ્ત્રનું – સ્મૃતિપ્રેાક્ત વચન કે વાકય સ્મેર વિ॰ [સં.] હસતું (૨) ખીલેલું; પ્રફુલ
સ્પંદન પું॰ [સં.] લડાઈ ના રથ (૨) ન૦ ટપકવું તે (૩) વહેવું તે સ્યાદ્વાદ ન॰ [ä.] અનેકાંતવાદ, દરેક વસ્તુને એકથી વધારે બાજી હોય અને બધી તે તે દ્રષ્ટિએ ખરી હોય તેવા (જૈન દર્શનને) વાદ. –દી વિ॰ (૨) પું॰ સ્યાદ્વાદનું કે તેને લગતું કે તેમાં માનનાર સ્મૃત વિ॰ [ä.] સીવેલું; જોડી દીધેલું; જોડાયેલું
સ્ત્રગ્ધરા વિ॰ સ્ત્રી॰ [સં.] માળા ધારણ કરનારી (૨)પું॰ એક છંદ સ્ત્રવિણી પું॰ [i.] એક છંદ
સ્ત્રજ સ્ત્રી [સં.] માળા; ફૂલના હાર
સ્રવણ ન૦ [i.] અવવું તે
સવવું અક્રિ॰ [ä. હ્યુ] ઝરવું; નીતરવું
સ્રષ્ટા પું॰ [ä.] બનાવનાર; રચનાર (૨) દુનિયાનેા સ્રષ્ટા; ઈશ્વર. -ટ્રી સ્ત્રી॰ [i.] સ્રષ્ટાનું સ્ત્રી
સ્રસ્ત વિ॰ [i.] ઊતરી, ખસી કે પડી ગયેલું
સ્ત્રાવ પું॰ [i.] અવવું – ઝરવું ચૂવું કે ટપકવું .તે (૨) વહી જવું
કે ઘસાઈ જવું તે; તેમ નીકળેલી કે વહી જતી વસ્તુ સુચ સ્ક્રી॰ [સં.] ધી હોમવાનું લાકડાનું કડછી જેવું સાધન; સુવ સુવ(-વા)પું॰[ä.] ચાટવા, શરવા (યજ્ઞના) [[સં.] નદી સ્ત્રોત પું॰.[સં.] ઝરા; ઝરણ(૨) પ્રવાહ. ૦સ્વતી, હસ્ત્રિની સ્ત્રી સ્લીપર પું॰ [.] એક જાતના જોડા (૨) રેલવેના પાટા નીચે નંખાતી (લાકડાની) પાટડી; સલેપાટ [અને પેન
|
સ્લેટ (૦પાટી) સ્ક્રી॰ [.] પથ્થરપાટી. ૦પેન ન૦:૦૧૦ સ્લેટ ૧૦ વિ॰ ‘સ્વર્ગસ્થ’નું ટૂંકું રૂપ
સ્વ સ॰ [i.] પોતાનું; પોતીકું (૨) ન૦ ધનદોલત, સંપત્તિ. જેમ કે, સર્વસ્વ. ૦કર્મ ન૰ પેાતાનું કર્મ..૰કપિતવિ॰ પાતે ક ંપેલું કે મારેલું. કાર્ય ન॰ પેાતાનું કાર્ય. કીય વિ પેાતાનું (૨) પોતાના કુટુંબનું. કીયા સ્ત્રી પાતાની સ્ત્રી (નાયિકાના બે પ્રકારમાંના એક, બીજી પરકીયા), ગત વિ
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950