Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 874

સવંત ભદ્રચક્ર]
[સં.] ચે।તરફ(૨)બધી બાજુએથી(૩)સર્વ પ્રકારે. તેભદ્ર વિ [મં.] બધી રીતે સુંદર (૨) પું॰ ચારે બાજુ દરવાજાવાળું મંદિર કે મહેલ (૩) એક વ્યૂહરચના (૪) ન૦ દરેક બાજુથી સરખી રીતે વંચાય તેવી કાવ્યરચના. તેભદ્રચક્ર ન૦ જીએ સર્વતાભદ્ર ૪. તામુખ(-ખી) વિ॰ બધી બાજુ મુખવાળું(૨)દરેક પ્રકારનું; પૂર્ણ; વ્યાપક. ૦ત્ર અ॰ દરેક સ્થળે. થા,ચૈવ અ॰ [સં.] સર્વ પ્રકારે; બધી રીતે. દમન વિ॰ [સં.]બધાનું દમન કરનારું (૨) પું (સં.) દુષ્કૃત અને શકુંતલાને પુત્ર ભરત. દીવિ॰ બધું જેનાં કે જાણનારું (૨) (સં.) બુદ્ધ. દા અ॰ [i.] હંમેશાં; નિરંતર. દિક(-)વિ॰ બધી દિશાનું, –ને લગતું. દેશી(બ્ય) વિ॰ બધા દેશ, અંગ કે વિભાગને લગતું. દેશિતા, દેશીયતા સી. દ્રાવક વિ॰ સર્વને એગાળે એવું (જેમ કે, પાણી); યુનિવર્સલ સોલવન્ટ’(૨. વિ.). ધર્મસમભાવ પું॰ બધા ધર્માં પ્રત્યે સમાનતાના ભાવ. નામ ન॰ નામને બદલે આવતા રાદ(વ્યા.). નાશ પું॰ સમગ્ર બધાનેા નારા. નાશક,નાશી વિ॰ સર્વા નાશ કરનાર. ૦પક્ષી(ન્ય) વિ॰ બધા પક્ષનું; બધા પક્ષને લગતું (૨) સર્વના યોગ્ય પક્ષ કરતું. ૰પ્રિય વિ બધાને ગમતું; બધાનું વહાલું. ॰ભક્ષી વે॰ બધું ભક્ષણ કરતું. ભાષા સ્ત્રી॰ (બ ુભાષી વિસ્તારમાં) સર્વને માટે ખપની – સમય એવી એક ભાષા; ‘કોમન લેંગ્વેજ'. ભાષાકાશ(-૫) પું॰ બહુ ભાષાઓના ભેગા શબ્દકોશ, વ્યોમ વિ॰ જુએ સાર્વભૌમ. મતે અ સર્વાનુમતે. મય વિ॰ સર્વવ્યાપી; સર્વગત. માન્ય વિ॰ બધાંને માન્ય, ૰વિધ વિ॰ સર્વ પ્રકારનું. વેત્તા વિ॰ બધું જાણનાર. બ્યાપક, બ્યાપી વિ॰ સર્વત્ર વ્યાપી રહેલું. વ્યાપકતા શ્રી॰. શઃ અ૦ અધી તરફથી; બધી રીતે. ક, શક્તિમાન) વે॰ સર્વ પ્રકારની શાક્તવાળું; સર્વસમર્થ, શક્તિમત્તા સ્ત્રી॰ સર્વશક્તિમાન હોવું તે. શ્રેષ વિ॰ સર્વમાં શ્રેષ્ઠ. સત્તાક વિ॰ સર્વસત્તાવાળું, સર્વસત્તાધીરા. સત્તાધીશ વિ૦ (૨) પું॰ સર્વસત્તા જેના હાથમાં છે તેવું; સરમુખત્યાર. સંગ્રહ પું॰ બધી જાતની માહિતીને સંગ્રહ; ‘સાઈકલોપીડેયા’; ‘ગેઝેટિયર.' સંગ્રાહક વિ॰ સર્વગ્રાહી; સર્વના સંગ્રહ કરે એવું. સંપન્ન વ૦ કાંઈ પણ ઊણપ વિનાનું. સંમત વિ॰ સર્વમાન્ય. સંમતિ સ્ક્રી॰ સર્વની સંમ તે; સર્વસંમતતા. સંહાર પું॰ સર્વના નારા; પ્રલય. સંહારક વિ સર્વ સંહાર કરે એવું. સાધારણ, સામાન્ય વિ॰ સૌને લાગુ પડતું. સુલભ વિ॰ સર્વને સુલભ હોય એવું. સ્પર્શી વિ॰ વ્યાપક; બધાને લાગુ પડતું. સ્વ ન॰ પોતાનું બધું; બધી માલમત્તા કે શક્તિસંપાત્ત (૨) ૧૦ સર્વ; બધું. સ્વીકૃત વિ॰ સૌએ સ્વીકારેલું; સર્વસંમત, સર્વમાન્ય. હિતકર, હિતકારી વિ॰ સર્વનું હિત કરે એવું. -Á’કષ વિ॰ સર્વશક્તિમાન. - સર્વા વિ (૨) પું૦ સર્વનું સર્વ – સર્વસ્વ પોતે હોય એવું; સર્વોપરી; સર્વસત્તાવાળું. -[ સહુ વિ॰ બધું સહન કરનારું – ઉદાર. -વ્ સહાવિસ્રી૦ (૨)સ્ક્રી॰ (સં.) પૃથ્વી,-ાંય વિ॰ [+a] એકાગ્રધી ઊલટું. ર્વાતિશાયિત્વ ન૦ [ + પ્રતરાત્ત્વિ] સર્વાતિશાયીપણું; ‘ટ્રાન્સેન્ડન્સ’. ~ાતિશાયી વ॰ સર્વની પાર રહેલું; ‘સર્વાનુશાયી’થી ઊલટું.-ચંતીત વે॰ [+ પ્રતીત] સર્વથી પર. -ર્વાત્મક વિ॰ સર્વાત્મભાવવાળું; સર્વમય. -ત્મત્વ,
[સર્વિસ
-ર્વાત્મભાવ પું૦ [+ઞાત્મત્વ, -ગામમા] પેતે [+ આત્મા] બધાના આત્મા છે અથવા એક જ આત્મા બધામાં છે તેવા ભાવ. -ર્વાત્મવાદ પું૦ સર્વાત્મભાવને વાદ.-ર્વાત્મા પું[+ આત્મા] બધાના આત્મા – પરમેશ્વર. -ર્થાત્મકતા સ્ત્રી॰ [સર્વાત્મા + એકતા] બધાની આત્મકતા; સર્વની એકતા – સમાનતાને ભાવ –ર્વાધિકાર પું॰[+ અધિh[R]સર્વ અધિકાર.-ર્વાધિકારી પું૦ કુલ સત્તાવાળા; સરમુખત્યાર. –ર્વાનુભવરસિક વિ॰ [ + અનુભવરસિક] જુએ સર્વાનુભવી. –ર્વાનુભવી વ॰ સર્વના અનુભવનું (૨) સર્વને અનુભવે સાચું કે સિદ્ધ એવું; ‘ઑબ્જેકેટવ’. -ાંતુમત વિ॰ [+ અનુમત ] બધાને અનુમત – કલ (૨) પું॰; ન૦ બધાંના મત. –ર્વાનુમતિ શ્રી॰ બધાની અનુમતિ. –ર્વાનુશાયિ ત્વ ન॰ [ + અનુરાર્થિā] સર્વાનુશાયીપણું, ‘ઇમેનન્સ’. –ર્વાતુશાયી વિ॰ સર્વમાં વ્યાપીને – સમાઈ ને રહેનારું. ~ર્થ પું [ + અર્થ] બધા અર્થે (૨)બધાના અર્થ – બધાનું હિત (‘સ્વાર્થ થી ઊલટું). —ર્વાર્થી વિ॰ સર્વાર્થવાળું (‘સ્વાર્થી’થી ‘ઊલટું). –પણ ન૦ [+qળ] સર્વસ્વનું અર્પણ. –ાવાસ(-સી) વિ॰ [+ આવાસ, –સી] સર્વત્ર જેના વાસ છે એવું (૨) પું૦ ઈશ્વર. –ર્વાસ્તિવાદ પું॰ [ + અસ્તિવાદ] બધાની હયાતી છે એવે એક (બૌદ્ધ) વાદ; ‘રિયાલિઝમ’. “વાંગ ન॰ [ + અંl] બધાં અંગ; આખું શરીર (૨) વેદનાં બધાં અંગો. -ગસમ વિ॰ બધાં અંગોમાં – બધી રીતે સમાન; ‘ૉંગ્રેઅંટ’. -વીંગસંપન્ન વિ॰ બધી રીતે સંપન્ન કે પૂરું; પૂરેપૂરું. -વાંગસંપૂર્ણ વિ॰ સર્વાંગે સંપૂર્ણ. -વાંગસુંદર ૨૦ સંપૂર્ણ સુંદર. -વાંગાસન ન॰ એક યોગાસન. -વાંગી(॰ણુ) ૧૦ સર્વ અંગેને લગતું; આખા શરીરમાં વ્યાપી કે ફરકી રહેતું. “વાંગીણુતા સ્રી. –વાંતર વિ॰ [+ અંતર] બધામાં રહેલું; સર્વવ્યાપી (૨) ન૦ સર્વ બદલાઈ જવું તે; પૂર્ણ પરિવર્તન. –વતર્યામી પું॰ [+ અંતર્યામી] બધાના અંતર્યામી – પરમેશ્વર. -વાંશે અ॰ સર્વ રીતે; પૂરેપૂરું. -મેં સ૦ સર્વ; બધું. -ભેંશ(-ઘર) પું॰ [ + ૐશ, ફૈશ્વર] સર્વના ઈશ્વર-પરમેશ્વર. -વેર્વાચ્ચ વ॰[+૩Ā]સૌથી ઉચ્ચ. -ર્વોચ્છેદ પું॰ [ + ઉચ્છેદ] સર્વને! – સંપૂર્ણ ઉચ્છેદ; સર્વનારા. –àોત્કૃષ્ટ, –ત્તમ વિ॰ [+ ઉત્કૃષ્ટ, ઉત્તમ] સૌમાં ઉત્તમ; શ્રેષ્ઠ. –વોદય પું॰ [+′′] સર્વનેા ઉદય; બધાનું હિત. –વેર્વોદયવાદ પું અમુક વર્ગ કે ભાગને જ નહીં, સર્વના ઉદય થવા જોઈએ એવા વાદ. -દયવાદી વિ॰ સર્વોદયમાં માન્યતાવાળું. -હૃદયી વિ॰ સદિયને લગતું, સર્વોદયવાદી. –ર્વોપલ્ભાગ્ય વિ॰ [+૩૫મોથ] સૌને રસ પડે એવું. -.પમાલાયક વિ॰ [+ ઉપમા + લાયક] બધી શુભ ઉપમાએ તે યોગ્ય; શ્રેષ્ઠ (વડીલ માટે પત્રમાં વપરાતું વે॰). —àર્વાપયોગિતા સ્ત્રી. -ાંપયોગી વે૦ સર્વને ઉપયેગી. –ર્વાપરી વિ॰[+ ઉપરી] સૌથી ચડિયાતું; સૌનું ઉપરી; ‘સુપ્રિમ’(જેમ કે, – અદાલત)(૨) સર્વોત્તમ, શ્રેષ્ઠ. (તા સ્ત્રી॰), –ર્વોપરીત્વ, વેર્વોપરીપણું ન॰ સૌનું ઉપરીપણું; શ્રેષ્ઠત્વ. –ર્વાપાસક પું॰ [+૩વાત] સર્વને –સમગ્ર એવા પ્રભુને
ઉપાસક
સર્વરી શ્રી॰ [સં.] શર્વરી; રાત સર્વિસ સ્ત્રી [...] નોકરી (૨) સેવા. જેમ કે, મેટર સર્વિસ (3)
ટેનસની રમતમાં પ્રથમ દાવ શરૂ કરવા તે
૮૨૯