Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 882

સંચરાઈ]
સંચરાઈ શ્રી॰, –મણુ ન॰, “મણી સ્ત્રી॰ સંચારવાની મજૂરી સંચરાવવું સક્રિ॰ સાંચરવું’, ‘સંચરવું’નું પ્રેરક (૨) સંચારાવવું સંચરાવું અક્રિ॰ ‘સાંચરવું”, ‘સંચરવું’નું કર્મણિ કે ભાવે સંચલન ન૦ [સં.] ડોલવું તે; હાલવું તે (ર) કંપ; ખળભળાટ(૩) આંદોલન; હિલચાલ
સંચલિત વિ॰ [É.] ચાલતું: ચાલુ; ચલાવેલું
સંચવું સક્રિ॰ [ત્રવ્૰ સંન્ને (સં. સં+વિ); સર૦ f૪. તંત્રના, મ. સંચળ] એકઠું કરવું; ભેગું કરવું (૨) સીંચવું; ઢગલા કરવે સંચળ પું॰ [ત્રા. તોવશ્વ (સં. સૌવર્વે); સર૦ à. સું; હિં. હોંચર; મેં.] એક ક્ષાર (૨) [તં. સંવર્](કા.) સંચાર; હલનચલન સંચાર પું॰ [સં.] કેલાવું તે; પ્રસાર (૨) ચલાવવું તે; પ્રેરવું તે (૩) જવું તે; -માં થઈ ને જવું તે; ‘ટ્રાન્સમિશન' (૪) સૂર્યનું એક રાશિમાંથી બીજીમાં જવું તે. ૦કવિ॰ સંચાર કરનારું; લઈ જનારુ; ચલાવનાર; દેારનારું (૨) પું॰ આગેવાન; નેતા; પ્રેરક. ૦ણુ ન૦ સંચાર કરવે। તે; પસાર કરવું કે લઈ જવું તે સંચારવું સક્રિ॰ [ä. સંચાર ] નળિયાં ફેરવીને છાપરું ઠીક કરવું (૨) રેડવું; નાંખવું; સીંચવું (૩) સંચાર કરવા; ‘ટ્રાન્સમિટ’ સંચારાવું અક્રિ॰, “વવું સક્રિ॰ સંચારવું’નું કોણ તે પ્રેરક સંચારિત વિ॰ [i.] સંચાર કરાયેલું
સંચારી વિ॰ [ä.] ફરનાર; ભમનાર (૨) અસ્થિર (૩) ક્ષણિક (૪) આગંતુક (૫) પું॰ સંચારીભાવ. ૦ભાવ પું॰ વ્યભિચારીભાવ; રસની ઉત્પત્તિમાં જે સ્થાયી ભાવને પુષ્ટ કરી ચાયૅા જાય છે તે ક્ષણિક ભાવ (કા.શા.)
સંચારા પું॰ છાપરું સંચારનાર
સંચાલક પું॰ [H.] ચલાવનાર — વ્યવસ્થા કરનાર. ~ ન॰, “તા સ્ત્રી॰ ચલાવવું – વ્યવસ્થા કરવી તે
સંચાલિત વિ॰ [સં.] સંચાલન કરાયેલું [ને પ્રેરક સંચાવું અક્રિ॰, –વવું સક્રિ॰ ‘સાંચવું’, ‘સંચવું’નું કર્મણિ સંચિત વિ॰ [i.] એકઠું કરેલું; સંઘરેલું (૨) ન૦ પૂર્વજન્મનાં બાકી રહેલાં કર્મ
સંજવારી સ્રી॰ (કા.) કચરા, પંજા સંજાત વિ॰ [સં.] ઉત્પન્ન થયેલું સંન્તપ (-બ) પું॰ [મ. સિના, જા. સંજ્ઞા; સર૦ äિ. સંજ્ઞાī] સંામી વિ૦ [ત્રા. સંનમ પરથી ]+સંયમી (૨) પું॰ એ નામના સાધુઓના વર્ગમાંતા માસ
ઝૂલ; કાર
સંચે પું+જીએ સંચય
[(૨) સંચ (૩) (સુ.) સ્ટવ
સંચે પું॰ [મું. મં+ત્તિ કે [. રાાંવદ્દ પરથી સર૦ મ.] યંત્ર સંચેાડું વિ૦ (૨) અ૦ જુએ સચાડું સંચાર પું॰ [સર॰ સંચળ] પાપડિયો ખારો
સંજમ પું॰ [H[.] + જીએ સંયમ. –મી વિ॰ સંયમી; સંામી સંજવારવું સ૦ ક્રિ॰ સંજવારી કાઢવી; વાળવું. [સંજવારાણું (કમીણ), –વવું (પ્રેરક).]
|
સંજીવન ન૦ [i.] મરેલું જીવતું કરવું તે. ની સ્ત્રી॰ મરેલાને જીવન આપે તેવી વિદ્યા કે ઔષધિ
સંજુક્ત વિ૦ (૫.). ત વિ॰ [ત્ર[.] (૫.) બ્લુએ સંયુક્ત સંજોગ પું॰ [ત્રા. (સં. સંયો)] સંયેગ; ભેટા (ર) દૈવયેગ (૩) પરિસ્થિતિ. વશાત્ અ॰ દૈવયોગે; સંોગાને લીધે. -ગી પું
૮૩૭
[સંતાપદાયી
સંસારી સાધુ કે ખાવા
સંઘેરી સ્રી [સં. સંથાન; સર૦ મ. સાંગોરી]એક મીઠાઈ, ધૂધરા સંજ્ઞા સ્ત્રી॰ [ä.] ભાન; ચેતના (૨) જ્ઞાન; સમજ (૩) સાન; નિશાની (૪) નામ. ૦૫ વિ॰ જ્ઞાપક; બતાવનારું. ૰વાચક વિ॰ સંજ્ઞા, વિશેષ નામ બતાવનારું (વ્યા.). –ક્ષિત વિ॰ સંજ્ઞા વડે બતાવેલું; સંજ્ઞાવાળું
સંઝા (ઝા,) સ્ક્રી॰ [1] સંધ્યાને (સવાર કે સાંજનેા) સમય સંઢામકે પું॰ (સં.) (૫.) જીએ ફંડામર્ક
સંડાસ પું; ન॰ [સં. સ્પંૐિ, પ્રા. અંહિઇ=શૌચ જવા યોગ્ય ભૂમિ, કે પ્રા. સંડાસ = જાંધ ને ઊરુ વચ્ચેના ભાગ એ પરથી સર॰ હિં.] જાજરૂ. [−જવું = ઝાડે ફરવા જવું.] સંડોવણુ ન॰, “ણી સ્ત્રી॰ સંડોવાવું કે સંડેાવવું તે સંાવવું સક્રિ॰ [ત્રા. સંઢોથ (સં. સંઢૌત)] સામેલ કરવું; સપડાવવું.[સંડોવાવવું,સંડોવઢાવવું સ૰ક્રિ॰(પ્રેરક). સંડોવાવું અક્રિ॰ (કર્મણિ)]
સંત વિ॰ [ત્રા. (સં. રાન્ત કે સત્); સર॰ હિં.;મ.]સાધુ; પવિત્ર (૨) પું॰ સાધુ પુરુષ. તા સ્ત્રી॰ સંતપણું; સાધુતા. ૦રામ પું૦ (સં.)એક સંત પુરુષ (જેમનું મુખ્ય ધામ ચરાતરમાં છે.) વાણી સ્ત્રી॰ સંતાની વાણી. ૦સમાગમ પું॰ સંતાને સમાગમ, સત્સંગ સંતત વિ॰ (૨) અ॰ [સં.] સતત સંતતા શ્રી॰ જુએ સંત’માં
સંતતિ સ્ત્રી॰ [સં.] ખાળબચ્ચાં; સંતાન; એલાદ (૨)વિસ્તાર (૩) પરંપરા. નિયમન ન॰, નિરોધ પું॰ સતત વધતી કે થતી અટકાવવી તે. શાસ્ત્ર ન॰ ઉત્તમ સંતતિ પ્રાપ્ત કરવાના નિયમેાનું શાસ્ત્ર; પ્રજનનવેદ્યા; ‘યુજેનિસ’ [ગુસ્સે થયેલું સંતપ્ત વિ॰ [સં.] ખૂબ તપી ગયેલું (૨) દુઃખી; પીડિત (૩) ખૂબ સંતમસ ન॰ [i.] વિશ્વવ્યાપી અંધકાર (૨) મહામાયા સંતરામ પું॰ (સં.) જીએ ‘સંત’માં
|
સંતરું ન૦ [સર॰ હિં. સંતરા, મેં. સંત્રા (પો. સિતરા, સિંહજી – Hતિરો)] એક ફળ; એક જાતની નારંગી
સંતર્પક વિ૦ [સં.] સંતૃપ્ત કરતું. —ણુ ન॰ [i.] તૃપ્ત કરવું તે. –વું સક્રિ॰ સંતૃપ્ત કરવું. [સંતર્પાવું (કર્મણ), -વું (પ્રેરક).] સંતપિત વિ॰ [i.] તૃપ્ત કરાયેલું
સંતલસ શ્રી॰ [સંગ + તલારા ?] ખાનગી મસલત સંતવાણી સ્ત્રી॰ જુએ ‘સંત’માં
સંતાકૂકડી સ્ત્રી [સંતાવું + કૂક (ર૧૦)] એક રમત સંતાધા પું॰ [સંતાવું+ઘે!] એક રમત
સંતાડવું સક્રિ॰ છુપાવવું (સંતાવું’નું પ્રેરક). [સંતાડાનું અક્રિ (કર્મણિ), –વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).]
|
સંતાન ન૦ [સં.] સંતતિ (૨) સ્વર્ગનાં પાંચ ક્ષેમાંનું એક (જીએ હરિચંદન). ૦પતિ પું૦ (સં.) બ્રહ્મા. ૦પ્રાપ્તિ સ્ક્રી॰ સંતાન સાંપડવું – થવું તે. સુખ ન॰ સંતાનપ્રાપ્તિથી કે સંતાન તરફથી થતું સુખ. નેત્પત્તિ શ્રી॰ [+ઉત્પત્તિ) સંતાન પેદા થવું તે; પ્રજોત્પત્તિ
સંતાપ પું॰ [i.] કલેશ; દુઃખ; ઉદ્વેગ; પ્રશ્ચાત્તાપ. જનક વિ॰ સંતાપ પેદા કરતું; દુઃખકારી. દાયક, દાયી વિ॰ સંતાપ આપે – કરે એવું