Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 887

સંસર્ગાષ]
૮૪૨
[ સંહારવું
દોષ ૫૦ જુઓ સંગતિદોષ. –ગ વિ. સંસર્ગ રાખનારું (૨) કરવું. [સંસ્કારવું અક્રિ. (કર્મણિ), –વવું સક્રિ. (પ્રેરક.).] ૫સંબંધી; સાથી
સંસ્કાર- હીન, હીણું જુએ “સંસ્કારમાં સંસર્પણ ન. [સં.] સરકવું, ધીમે ધીમે ખસવું તે
સસ્કારાવું, –વવું જુએ “સંસ્કારવુંમાં સંસા . [સં. સંશય; સર૦ હિં) (૫) સંશય; શંકા
સંસ્કારિત વિ. [સં.] સંકારાયેલું; સંસ્કાર પામેલું; સંસ્કૃત કરાયેલું સંસાર ૫૦ કિં.] સૃષ્ટિ; જગત (૨) માયાને પ્રપંચ (૩) જન્મ- | સંસ્કારિતા સ્ત્રી સં.] સંકારીપણું; “કલ્ચર’ મરણની ઘટમાળ (૪) ગૃહસંસાર (-ચલાવ, ચાલ.) સંસ્કારી વિ. [ā] મૂળથી સારા સંસ્કારવાળું (૨) સારા સંસ્કાર [–તર = દુનિયાદારીના વ્યવહારમાં પાર ઊતરવું (૨) મક્ષ | કે સારી કેળવણી પામેલું (૩) પુણ્યશાળી મેળવો. –નો વા વા = માયા-મમતા વળગવાં; નિખાલસપણું | સંસ્કારસ્થ વિ[ā] સંસકારોને લઈને ઊઠતું – જાગ્રત થતું જતું રહેવું. પૂઠે લાગ = સંસારની કપરી ફરજો માથે પડવી. | સંસ્કૃત વિ૦ [4.] સરકાર પામેલું (૨)શુદ્ધ કરેલું (૩) શણગારેલું
માંડ, –માં પડવું = પરણવું (૨) ગૃહસંસાર શરૂ કર.-માં | (૪) સ્ત્રી; ન ગીર્વાણભાષા. ૦ વિ૦ સરકૃત જાણનાર. ૦મય ડૂબવું = માયાનાં બંધનોમાં જકડાવું; કર્મબંધન બાંધવાં.] ૦માર્ગ | વિ૦, ૦મથી વિ.સ્ત્રી સંસ્કૃતથી પરિપૂર્ણ. ૦શાહી વિ૦, તિયું
. સંસારમાં રહી ગાળેલું જીવન. ૦મેચની વિ. સ્ત્રી સંસાથી વિ. સંસ્કૃતના પ્રભાવવાળું; સંસ્કૃતમય, સંસ્કૃત-પ્રયુર મુક્ત કરે એવી. વ્યાત્રા સ્ત્રીસંસાર રૂપી યાત્રા; સંસારમાં | સંસ્કૃતિ સ્ત્રી. [ā] સભ્યતા; સુધારે; સામાજિક પ્રગતિ; “સિવિજીવન ગુજારવું તે – સંસારમાર્ગને પ્રવાસ. વ્યવહાર પુ. | સિઝેશન'. ન્યૂ વિ૦ જુઓ ‘સંસ્કૃતમાં દુનિયાદારીને વ્યવહાર, શાસ્ત્ર નવ સમાજશાસ્ત્ર.શાસ્ત્રી પુંડ | સંસ્કૃતી પં. [. સંસ્કૃત + ઈ] સંસ્કૃત પંડિત સમાજશાસ્ત્રી. શાળા શ્રી. સંસારરૂપી શાળા. ૦સાગર પુ. | સંસ્કૃતેન્થ વિ. [ā] સંસ્કૃતમાંથી આવેલું સંસારરૂપી સાગર. સુખ નવ કુટુંબ પરિવારનું કે સંસારના ભેગોનું | સંસ્કૃભવ વિ. [સં.] સંસ્કૃતમાંથી પેદા થયેલું; સંસ્કૃત્ય સુખ. ૦સુધારે સામાજિક અને કૌટુંબિક બાબતમાં સંક્રિયા સ્ત્રી. [સં.] સંસ્કારવું તે; સંશુદ્ધિ કેળવણી સુધારે. -રિણી વિ. સ્ત્રીસંસારી (૨) સંચાર કે પ્રચાર કરનારી. સંખલન ન. [.] ખલન; ભૂલ; દોષ -રી વિ. સંસારવ્યવહાર સંબંધી; દુનિયાદારીનું; “સેકયુલર” (૨) | સંસ્તરણ ન. [ā] પથાર; બિછાવટ (૨) ફેલાવવું તેનું પ્રસારણ સંસારમાં રચ્યુંપચ્યું (૩) સંસાર માંડી બેઠેલું. -રીડે ! (પ.) | સંસ્થપાવું અક્રિ૦, વિવું સક્રત “સંસ્થાપવું'નું કર્મણિ ને પ્રેરક સંસાર; જગત; સંસાર વ્યવહાર
સંસ્થા સ્ત્રી (સં.) રચના; વ્યવસ્થા (૨) સ્થાપિત વ્યવસ્થા કેઢિ સંક્તિ વિ. [4] છંટાયેલું; ભીંજાયેલું
(ઉદાવ લગ્નસંસ્થા) (૩) મંડળ; તંત્ર; ‘ઇસ્ટિટયૂશન સંસિદ્ધ વિ૦ [સં.] સિદ્ધ થયેલું; પૂર્ણ થયેલું (૨) સફળ થયેલું | સંસ્થાન ન. [ā] નાનું રાજ્ય ૨જવાડે (૨) પરમુલકમાં વસાહત;
પ્રાપ્ત થયેલું. -દ્ધિ સ્ત્રી, સિદ્ધિ; પૂર્ણતા (૨) સફળતા પ્રાપ્તિ | તેવું રાજ્ય; “કૅલેની'. વાસી વિ૦ (૨) ૫૦ વસાહતમાં રહેનાર. સંસ્કૃતિ સ્ત્રી [] સંસાર (૨) જન્મમરણનું ચક્ર (૩) પ્રવાહ; | -ની વિ. સંસ્થાનનું, –ને લગતું (૨) પુત્ર સંસ્થાનનું વતની ગતિ; સરવું તે; સંસરણ
સંસ્થાપક વિ૦ (૨) પું [.] સંસ્થાપન કરનાર [કરવી તે સંસ્કૃષ્ટ વિ૦ [ā] સંયુક્ત; જોડાયેલું. -ષ્ટિ સ્ત્રી સહવાસ (૨) | સંસ્થાપન ન૦, --ના સીટ [.] સારી રીતે સ્થાપવું તે; પ્રતિષ્ઠા સંબંધ; સંપર્ક (૩) સંગ; મિલન (૪) એકત્ર કરવું તે; સંગ્રહ | સંસ્થાપવું સક્રિ. [ä. સંસ્થાપવું] સ્થાપન કરવું (૫) બે નિરપેક્ષ અલંકારનું એક જ સ્થાને હોવું તે (કા. શા.) સંસ્થાપિત વિ. [સં.] સંસ્થાપન કરેલું; સંસ્થાપાયેલું સંસેક વિ. [‘સેકયું ઉપરથી] સેકેલું ૫.)
સંસ્થાવાસી વિ૦ (૨) પુત્ર સંસ્થાને પિતાનું ઘર કરીને કે માનીને સંસ્કરણ ન૦ .]શુદ્ધ કરવું, દુરસ્ત કરવું કે સમરાવવું -સુધારવું ! તેમાં રહેનારું; સંસ્થામાં વસતું
વધારવું તે (૨) સંસ્કાર કરવા તે (૩) (ગ્રંથની) આવૃત્તિ સંસ્થિત વિ૦ [ā] સારી રીતે સ્થિત; સ્થિર; સંસ્થિતિવાળું સંસ્કાર પં. [] શુદ્ધ કરવું તે (૨) સુધારવું તે (૩) શણગારવું તે | સંસ્થિતિ સ્ત્રી [સં] સાથે રહેવું તે (૨) કાયમનું સ્થાન (૩) ટકવું (૪) વાસનાઓ કે કર્મોની મન ઉપર પડતી છાપ (૫) શિક્ષણ, | તે; કાયમ રહેવું તે (૪) વિશ્રાંતિ (૫) સ્થિતિ, સ્થિરતા ઉપદેશ, સંગતિ વગેરેના મન ઉપર પડેલો પ્રભાવ (1) પૂર્વકનું | સંસ્પર્શ પું[ā] સ્પર્શ, સંબંધ ફળ; સંજોગ (૭) મરણ પાછળ કરવાની ક્રિયા (૮) દ્વિજોને જન્મથી | સંફેટન ન૦ [] જુઓ ફેટન મરણ સુધી કરવા પડતા આવશ્યક ૧૬ વિધિમાં દરેક'(ગર્ભાધાન, સંસ્મરણ ન [i.]પૂર્ણ સ્મરણ; વારંવાર સ્મરણ પુંસવન, અનવલોભન, વિષ્ણુબલિ, સીમંતોનયન, જાતકર્મ, નામ- | સંસ્કૃતિ સ્ત્રી. [સં.] પૂર્ણ સ્મૃતિ; યાદ કરણ, નિષ્કમણ, સૂર્યાવલોકન, અન્નપ્રાશન, ચૂડાકર્મ, ઉપનયન, સંસ્વેદજ વિ૦ (૨) ન [] જુઓ સ્વેદજ ગાયત્ર્યપદેશ, સમાવર્તન, વિવાહ, સ્વર્ગારેહણ) (૯) શિક્ષણ, સંહતિ સ્ત્રી સં.] સમુદાય (૨) સંપ; સંગઠન. ૦વાદ પુત્ર સંહતિ કેળવણી. [-કર =શુદ્ધ કરવું (૨) મઠારવું શણગારવું. માથે | કે સપ હે જોઈએ એવો વાદ; “શિઝમ” સંસ્કાર વીતવા = દુઃખ પડવું, સંકટ આવવાં.] ૦કવિ સંસકાર સંહરવું સક્રિ. [4. હર (ઉં. સં + હૃ]) એકઠું કરી લેવું, પાછું કરનારું, શુદ્ધ કરનારું, વાહિત સ્ત્રી૦. ૦થાહી વિ. સંસ્કાર | ખેંચી લેવું (૨) સંહાર કર. [સંહરાવું (કર્મણિ), -વવું (પ્રેરક).] ગ્રહણ કરી લેતું. ૦વતી વિ૦૦ સંકારવાળી; સંસ્કારી....વાહી | સહર્તા(ર્તા) ૫૦ [સં] સંહાર કરનાર વિ. સંસ્કારનું વહન કરનારું, હીન, હીણું વિટ અસંસ્કારી | સંહાર કું. [સં.] નાશ; કતલ; ઉચ્છેદ (૨) એકઠું કરવું તે (૩) સંસ્કારવું સક્રિ. [સં. સંfr] સંસ્કારી કરવું (૨) સંસ્કરણ સંક્ષેપ.૦ક વિ૦(૨)પુંસંહાર કરનાર. ૦૬ સક્રિ. [સં.સંહાર]