Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 873

સરાહી]
સરાહી વિ॰ [‘સરાહ' પરથી] વખાણવા લાયક; મનેાહર
સરાળવું ન૦ ઘઉંની ઊંબી પરની ફૅમતી
સરાંડી (૦) સ્ત્રી॰ [H. રાર કે રાળ + કાઠી (મું. હ્રાઇ); સર૦ મ. સરાટી, --6] કરાંડી; સાંડી
સરાંઢવું (૦) સકિ॰ [સ (સમાન) +રાંઢવું (લે. જંતુમ)] એક રાંઢવે એ ઢોરને બાંધવાં; સરેડવું
સરિત(−તા) સ્ક્રી॰ [i.] નદી. —પતિ સ્ત્રી॰ સમુદ્ર
સરિયામ વિ॰ [ī. રાહિમામ કે સરેઞામ!] મુખ્ય; ધેરી (રસ્તા) (૨) જાહેર (૩) સીધું; સળંગ સરિયા પું॰ [સં. રાર કે સુ ઉપરથી; સર૦ હિં. સરિયા, મ. રી]
|
સરટા પું॰ (સાપને!) લિસે ટા સરેડવું સક્રિ॰ [‘સરાડું’ કે ‘રાંઢવું’ (ખેડી નાખવું) ઉપરથી?] ઘાસ છૂટું કરી પહેાળું કરવું (૨) [જીએ સરાંઢવું] જાનવર નાસી ન જાય માટે એને સાથે એક દારડે બાંધવાં
૮૨૮
સરાડું ન॰ [મં. રાર ઉપરથી] જુવારબાજરીનેા સાંઠે; રાહું સરૈાતરી વિ॰ [ાર॰ મેં. સરોત્તરી] વાજબી; ન્યાયપુરઃસર સરીતા(બંદા) પું૦ [સર॰હિં. મરતા] સૂડી સરાદ(વદ) પું॰ [ા. સુરાવ] એક તંતુવાદ્ય; સારંગી સરાદ પું॰ જીએ સરતા (૨)જીએ સરાદ (૩) [સં. સ્વરોથ; સર૦ મેં. સોયા, હિં. સુરોĪ] નાકમાંથી ચાલતા શ્વાસ ઉપરથી ભવિષ્ય કહેવાની વિદ્યા; સ્વરોદય
જારબાજરીના છેડનેા દાંડા (૨) ખની લાકડી
સરી સ્ક્રી॰ [મું, રિ, હિઁ.] સરિતા; નદી (પ.)
સરીખું વિ॰ [ત્રા. સવિલ (સં. સટ્ટા); સર૦ મ. રિલા, હિં. સુરીલા] સરખું. −ખડું વિ॰ સરીખું (લાલિત્યવાચક) સરીગત વિનુએ શરીગત
સર્ચલાઇટ સ્ક્રી॰; ન॰ [Ë.] ખુબ દૂર સુધી પહેાંચે એવા વીજળીના જોરદાર પ્રકાશ. [-નાંખવું=એવે પ્રકારા પાડવા કે કરવે.] સર્જક વિ॰ (૨) પું॰ [મું.] સર્જનાર
સરીસું વિ॰ [પ્રા. ક્ષરિસ (સં, સટ્ટા); સર૦ ૬. સરીતા, હિં. સરિસ] સરખું (૨) અ॰ સરસું; નજીક (પ.)
|
[મુઠ] પાર; છેડો (સં. GT) = સુંદર. શ્તા સ્ત્રી
સર્જન પું॰ [...] શસ્રવેદ્ય; વાઢકાપનું કામ ખાસ જાણતા દાક્તર સર્જન ન॰ [ä.] સવું તે (૨) સર્જેલું તે; કૃતિ (૩) સૃષ્ટિ. જૂનું વિ॰ આદે; દેની શરૂઆતથી ચાલતું આવેલું. શક્તિ સ્ક્રી૰ નવું રચવાની – સર્જનાત્મક શક્તિ. હાર પું॰ સરજનહાર; પેદા કરનાર; ઈશ્વર. –ના સ્ત્રી સર્જવુંતે. -નાત્મક વિસર્જન વિષેનું; સર્જન કરે એવું; સર્જક [(કર્મ'ણ), –વવું (પ્રેરક).] સર્જવું સક્રિ॰ [સં. સ] પેદા કરવું; ઉત્પન્ન કરવું; રચવું. [સર્જાવું સર્જિત વ॰ [i.] સર્જેલું (૨) નસીબમાં લખેલું સર્ટિફિકેટ ન॰ [.] પ્રમાણપત્ર
[ખુલ્લું; છંચેક
સન્ ન॰ [જીએ સરવ] એક ઝાડ; શરુ સરું ન॰ [સર॰ હિં. સિરા (સં. ચિરસ્) અથવા મેં. સ સરૂપ વિ॰ [H.] સરખું; સમાન (૨) રૂપાળું; સરેઆમ અ॰ [6].] જીએ સરૈયામ સરે અ॰ જુએ સરાડે સરેરે અ॰ [સર॰ . સરીન્દ્+સૌર] વાજતે ગાજતે; ખુલ્લે સરેરાશ સ્ત્રી॰ [જી સરાસર; સર૦ મેં. રાત] નાનીમેટી રકમોને જુમલા કરીને કઢાતું માન (ગ.) (૨) અ૦ સરેરાશ ગણતાં; સરેરાશે (૩) શુમારે; અંદાજથી સરેશ(૪) પું॰ [l.] ચામડાં કે હાડકામાંથી મળતા ચીકણા સરૈયા (') પું॰ [ા. મુદ્દે (છું. સુક્ષ્મ પરથી)] સુગંધીદાર વસ્તુ વેચનાર વેપારી. “યા પું॰ એક અટક સરાખડે પું [સર॰ ત્રા. સ્વ] ચુનાવાળી માટી સરાગત અ॰ (ચ.) સાધારણ રીતે
|
[ પદાર્થ
સર્પ પું॰ [સં.] સાપ. કંચુકવત્ અ॰ સાપ કાંચળી ત્યજે એમ. ॰ગંધા સ્ત્રી॰ એક વનસ્પતે. ॰ણી સ્ત્રી॰ જીએ પિણી દંશ પું॰ સાપના દંશ, પતિ પું॰ સોંના રાન્ત; શેષ. યજ્ઞ પું, ૦સત્ર ન૦ ના નારા માટેના – તેમને હે!મીને કરવાને ચણ (જનમેચના). ૦સદનન॰ સાપનું દર કે રહેવાની જંગ.-પોકાર વિ॰[+[Ī] સર્પના આકારવાળું. −ર્ષાસનન॰[+આસન] એક યોગાસન; ભુજંગાસન. –ર્પાસ્રન॰ [ + અહ્યું] સર્પનું અસ્ત્ર. ર્પિણી સ્ક્રી॰ સાપની માદા; સાપણ
સરાજ ન॰ [H.] કમળ. - વિસ્રી॰ સરાવરમાંથી જનમતી –નીકળતી (નદી). –જની સ્ત્રી કમળની વેલ
|
સર્પવું અક્રિ॰ [સં. સુપ્] દોડી જવું સર્પ- ૦સત્ર, સદન, સર્પાકાર જુએ ‘સર્પ’માં સર્પાવું અક્ર॰, “વવું સક્રિ॰ સર્પનું’નું ભાવે તે પ્રેરક સર્પાસ્ત્ર, સર્પિણી જુએ ‘સર્પ'માં
સર્વ વિ॰ [ä.] બધું; સઘળું. [−હક સ્વાધીન = માલકીના તમામ હક પેાતાના કબજામાં છે.] કાલીન વિ॰ નિત્ય; બધા વખત હેનાર કે ટકી રહેનાર. કાલીનતા સ્ત્રી॰. ગત ૧ સર્વત્ર રહેલું. ગામિત્વ ન૦ સર્વગામીપણું, ગામીતે સર્વવ્યાપક. ગુણસંપન્ન વિ૦ સર્વગુણે વાળું (૨) [લા.]દુર્ગુણે પૂરું; બધા દુર્ગુણવાળું. ગ્રાહિતા સ્ત્રી, વ્યાહિત્ય ન॰ સર્વગ્રાહીપણું, ગ્રાહી વિ॰ બધું ગ્રહણ કરતું; પેાતામાં સમાવતું (૨) બધું સમતું. ગ્રાહ્ય વિ॰ બધાથી ગ્રહણ થાય - સમજાય એવું. જનીન વિ॰ સાર્વજનિક; સર્વ લેાક સંબંધી. જિત્ વ સર્વને જીતનાર -- તાબે કરનાર. ા તે બધુંબણના. જ્ઞતા સ્ત્રી, નૃત્વ ન॰. જ્ઞાત વિ॰ સૌની જાણમાં હોય એવું. ત: અ
સરેર્હ ન॰ [H.] સરેજ; કમળ
[ત્યવાચક) સરોવર ત [સં.] 'મેટું તળાવ. —–રિયું ન૦ (૫.) સરોવર (લાલિસરોશ પું॰ [ાર] ફિરસ્તે (૨) સ્ત્રી॰ મરનાર પાછળ થતી એક
|
[ સર્વતઃ
(પારસી) ઉત્તરક્રિયા
સરાષ વિ॰ [i.] ગુસ્સાવાળું; ગુસ્સા સહેત
સલ ન૦ [.] ચક્ર; વર્તુલ(૨) મંડળ (3) પું॰ સર્કલ-ઇન્સ્પેક્ટર. •ઇન્સપેક્ટર પું॰ અમુક સર્કલ કે વિભાગને એક મહેસૂલી અધિકારી
સર્કિટ સ્ક્રી॰ [.] (પ્રવાસ અવર-જવર ઇનું) રાકુલ કે વિભાગ (૨)વીજળીની ગતિને વહન-માર્ગ; વી-ચક્ર (૫. વિ.). હાઉસ ન॰ પ્રવાસ માટેના સર્કિટના (સરકારી) ઉતારા સકર્યુલર પું [.] પરિપત્ર
સર્ગપું॰ [સં.] સુ છે(૨)ઉત્પત્તિ(3)ત્યાગ(૪) અધ્યાય (કાવ્યતા). ૦મીમાંસા શ્રી॰ સૃÐની ઉત્પત્તના ક્રમ ચર્ચનું શાસ્ત્ર; કૅસ્માગની.’ શક્તિ સ્ક્રી॰ સર્જનશક્તિ