Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 832

વિળ]
૭૮૭
[વઘરાજ.
દર [-પા ]
બેલાતી વાણી [૧૦ વાનપ્રસ્થને ઘટતું વ્રત (૨)વાનપ્રસ્થ વળ (વેળ,) સ્ત્રી [. – પરથી ] તાણ; આંકડી (૨) [સર૦ | વૈખાનસ વિ૦ [.] વાનપ્રસ્થને લગતું (૨) ૫૦ વાનપ્રસ્થ. વ્રત વળું; મ. વે] ગડગૂમડ કે ઘાના દર્દને લીધે સાંધાના મૂળમાં | વૈચક્ષણય ન [i] વિચક્ષણતા; કુશળતા બાઝતી ગાંઠ (૩) [3] મનને તરંગ; વળું. [-આવવી = તાણ વૈચારિક વિ૦ [8] વિચારને લગતું; વિચારક્ષેત્રનું આવવી (૨) વળું આવવું; ધૂન લાગવી. ઘાલવીeગડગૂમડ વૈચિત્ર્ય ન૦ [i.] વિચિત્રતા કે ઘાના દર્દને લીધે સાંધાના મૂળમાં ગાંઠ બાઝવી.]
વૈજયંત પં. [૩] ઇદ્રને મહેલ (૨) ઇદ્રની વજા (૩) ધજો. -તિક વળ સ્ત્રી [સં. વેઢ] વેળા; વખત (૨)વીળ; ભરતી. [-અળ = | ૫૦ વજ પકડનાર. -તી સ્ત્રી વજા (૨) કાળી તુલસી (૩) વેળા અવેળાએ; ગમે ત્યારે. -આવવી = સમય આવ; પ્રસંગ | પાંચ રંગની ઘૂંટણ સુધી પહોંચે તેવી માળા (શ્રીકૃષ્ણની) (૪) માળા આવ.-વટવી = વખત વહી જવો.-વળવી = દશા સુધરવી. | વૈજ્ઞાનિક વિ૦ [સં.] વિજ્ઞાન સંબંધી (૨) વિજ્ઞાન અનુસાર, વિજ્ઞાન-વીતવી = સમય વહી જ.]
શુક્ર (૩) ૫૦ વિજ્ઞાનશાસ્ત્રી વેળા સ્ત્રી ઉં. વે; સર૦ મિ .] સમય; વખત (૨)વિલંબ; | વૈ૮ ૫૦ [જુઓ વેઢો] (ચ.) હાથપગની ચામડી ફાટવાથી પડતો વાર (૩) [લા.] ખાસ ટાણું; પ્રસંગ (૪) મુશ્કેલી કે આપદાને | વીર. [-ફાટવા = હાથપગની ચામડીમાં ચીરા પડવા.] પ્રસંગ. [-આવવી, વટવી, વીતવી = જુઓ “વળમાં. –ચવી વૈતું ન૦ (ચ) જુએ વરડું =દિવસ ચડવો. વેળા વેળાની છાંયડી = ચડતી પડતી.] | વૈણવ ન૦ [i.] વાંસડે વેળિયું ન૦ [જુઓ વિલિયું] એક ઘરેણું
વૈતથ્ય ન૦ [.] વિતથતા; અસય; વ્યર્થતા વિળ સ્ત્રી [જુઓ વિલું] રેતી, [-પીલવી = વ્યર્થ મથવું.] કા | વૈતનિક વિ. [ā] વેતનથી કામ કરનારું (૨) ૫૦ માર સ્ત્રી૦, ૦ ૫૦ રેતી (લાલિત્યવાચક)
વૈતરણિ(–ણી) સ્ત્રી [સં.] યમપુરીમાં જતાં આવતી કહિપત વેળું ન [જુઓ વળા] (કા.) સમય; વખત (૨) ફુરસદ; નવરાશ | પૌરાણિક નદી. [-ચાલવી = ગંદા પાણીની નીક વહેવી.] વેળાવેળ અ૦ [‘વેળા’ ઉપરથી] બરાબર વેળાએ; તે જ વખતે | વૈતરું ન૦ [જુઓ વત] થાક લાગે કે કંટાળો ઊપજે તેવું કામ
(૨) વખતસર [વંતાક; રીંગણું.–ણી સ્ત્રી વંતાકને છોડ (૨) વેઠ (૩) મહેનતાણું [ખૂબ વતરું કરી શકનાર વંગણ(–ણું) (વૈ૦) ન૦ [ફે. 41, aછું; સર૦ હિં, મ. વાન] વૈતરે ૫૦ [ઉં. વહિત= (ભાર) વહેનાર] વૈતરું કરનાર; મજાર (૨) વૈવું, વેઢારવું (વૈ૦) સકે. [સર૦ મ. વેઢાઢ (ઉં. વૈદ, ગા. | વૈતંરિક વિ૦ [i] વિતંડાવાળું, વિતંડી રેઢ)] જુઓ વીંઢારવું
વૈતાન વિ૦ [.] યજ્ઞનું; યજ્ઞ સંબંધી વૈત (૨) સ્ત્રી [સં.વિતસ્તિ; સર૦ મ. વેત; હિં.વિજ્ઞા; . વાઢિરત]
વૈતાલ(ળ) ૫૦ જુઓ વિતાલ હથેળીના અંગુઠાના ટેરવાથી તે ટચલી આંગળીના ટેરવા સુધીનું
વૈતાલિક પં. [સં.] સવારમાં સ્તુતિનાં ગાન કરી રાજાને ઉઠાડનાર; લાંબામાં લાંબું અંતર (૨) [જુઓ વેત] બેત; ગોઠવણ; લાગ;
માગધ; ચારણ (૨) વેતાલ સાથે હોય તેવો જાદુગર પિચ. ઉદા. શાતમાં ફરે છે ?[-ખા, બેસ લાગ ફાવ. | વૈતાલી(–ળી)ય ! [4.] એક છંદ -ભરવી =વેત વડે અંતર માપવું. ભોંય ન સૂઝવી =જરાય
વૈતાળ ! જુઓ વિતાળ; વેતાલ ગમ ન પડવી; મંઝવણમાંથી રસ્તો ન દેખાવા.-માં ફરવું = કાંઈ વૈતાળીય પુત્ર જુઓ વૈતાલીય દાવ કે યુતિ ગોઠવવા અથવા કશા પ્રયજનસર પ્રવૃત્તિ કરવી.] વૈતૃય ન૦ [i] તૃણાને ત્યાગ; તૃષ્ણારહિત હોવું તે -તિયું વિ૦ વેત જેવડું; સાવ નાનું (૨) ન૦ (પાતાળમાં હોતું | વૈદ(–ઘ) પું[સં. વૈa] રાગ જાણી દવા કરનાર. ૦૭ નવ વૈદું; મનાતું) તયું માણસ
રોગનાં નિદાન, ચિકિત્સા વગેરેનું શાસ્ત્ર. -૬ણ સ્ત્રી, જુઓ -વંત વૈ૦) અ૦ ક્રિયાના ૧૦૭૦ના રૂપને લગતાં, તે ક્રિયા થવાની | વેદાણી. હકીય વિ. વેદક સંબંધી. ૦રાજ ! ઉદ (માનાર્થે).
સાથોસાથ, તરતરત’ એ અર્થ બતાવે છે. ઉદાહ જતાંત વૈદગ્ધ(–ષ્ય) ન. [સં.] વિદગ્ધતા; ચતુરતા વૈતિયું (વૈ૦) ૦ (૨) ન૦ જુઓ ‘ત’માં [મૂર્ખ | વૈદણ, વૈદરાજ જુઓ ‘વૈદ'માં
[પુત્રી -દમયંતી વૈકલ વિ. સં. વિજ; સર૦ હિં. વૈદ; મ. વૈ8] વાયેલ; ઘેલું | વૈદર્ભ પું. [ā] (સં.) વિદર્ભ દેશના રાજા -ભી સ્ત્રી, (સં.)તેની વૈકલ્પિક વિ૦ (સં.] વિકલ્પવાળું (૨) અનિશ્ચિત; શંકાસ્પદ વૈદવારું ન૦ [વદ્ય’ ઉપરથી] ઔષધોપચાર કરવા તે વૈકલ્પ ન [ā] વ્યાકુળતા; ગભરાટ (૨) વિકળતા; અંગહીનતા | વૈદાણી સ્ત્રી[વદ્ય' ઉપરથી] વૈદની કે ઉર્દુ કરતી સ્ત્રી, વેદણ (૩) અપૂર્ણતા; ખામી
વૈદિક વિ૦ [ā] વેદોને લગતું (૨) વેદમાં કહેલું કે તે અનુસારનું વૈકુંઠ ન [ā] વિષ્ણુનું ધામ, ધામ ૫૦ એક છંદ, નાથ,૫તિ, | કે તેના સમયનું (૩) વેદ જાણતું (૪) પુ. વેદને પંડિત ૦રાય પં. (સં.) વિષ્ણુ. ૦વાસ પુંવૈકુંઠમાં વાસ (૨) મૃત્યુ વૈદુષ્ય ન૦ [સં.] વિદ્વત્તા; પંડિતાઈ
-થો). વાસી વિ૦ વેકુંઠમાં વસતું (૨) મરી ગયેલું | વૈદું ન [ä. વૈ]વેદને ધંધો કે રેગ અંગે) તેને ઈલાજ[-કરવું વૈકૃતિક વિ૦ [સં.] વિકત; વિકાર કે વિકૃતિ પામેલું
=ઈને મારીને સીધું કરવું-ઈલાજ કર.] વૈક્રિય વિ૦ [સં.] (જૈન) વિક્રિયા કે વિકાસ પામતું; બદલાતું વૈર્ય ન૦ [.] એક નીલ રંગને મણિ વૈકલવ્ય ન૦ [i.] વિકલવતા; વિકલતા
વૈદેહી સ્ત્રી [i] (સં.) સીતા વૈખરી સ્ત્રી [સં.] વાણીની ચોથી કેટે; સ્પષ્ટ ઉચ્ચારાયેલી વાણી | વૈદેહ ન૦ [ā] વિદેહત્વ; મરણ (પરા, પયંતી, મધ્યમ અને વૈખરી) (૨) ધડધડાટ ધાણીફૂટે તેમ ' વૈઘ, ૦૬, ૦કીય, રાજ [.] જુઓ ‘વૈદ'માં