Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 795

વ(-રે, –રે)ઠી]
૭૫૦
[ વતર
વર–રે,-રેડી () સ્ત્રી. [૪. વેર + રૂષ્ટિ કે વર + છી] વર -જિત વિ. [ā] તજેલું; છેડી દીધેલું.-જ્ય વિ[.] જુઓ તરફથી અપાતું લગ્નની ખુશાલીનું જમણ (૨) જોઈ લીધા બાદ
વર્જનીય અપાતું જમણ
વર્ણ [i] રંગ (૨) અક્ષર (૩) રૂપ (૪) પ્રકાર (૫) પું; વડું રે) ન [જુએ વરાડું] રાંઢવું; દોરડું
સ્ત્રી, હિંદુ સમાજના ચાર વિભાગમાં દરેક (બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વરેણ્ય વિ૦ [i] પસંદ કરવા યોગ્ય (૨) પ્રધાન; એક વિશ્ય અને શુદ્ધ) (૬) જ્ઞાતિ. ઉદા. અઢાર વર્ણ [–માંથી જતું વરેરે ડું (કા.) તીક્ષ્ણ હથિયારને ઊંડો ઘા
રહેવું, નીકળી જવું =જ્ઞાતિભ્રષ્ટ થવું (૨) માણસાઈમાંથી જવું. વરે [જુઓ વરવું = વપરાવું; સર૦ મ. વેરા =સીધું; વેરો = | [–વિનાનું=ઠેકાણા વગરનું, કઢંગું; ખરાબ.] ઘર્મ શું વર્ણન પુષ્કળ] નાત જમાડવી તે (૨) વપરાશ; ખરચ
માટેની દરેક વર્ણન ધર્મ વોટો પું[સં. વર+વૃત્ત; સર૦ મ. વોરા] રસ્તા બનાવવામાં | વર્ણન ન [.] વર્ણવવું કે વર્ણવેલું તે; ખ્યાન (૨) પ્રશંસા. વપરાતો માટે ગોળ પથ્થર; રોલર
કવિતા સ્ત્રી વર્ણનપ્રધાન કવિતા. -નાતીત વિ. [+અતીત] વ(-ર)ઠી સ્ત્રી, જુઓ વરેઠી
વર્ણવી ન શકાય એવું, અવર્ણનીય. -નાત્મક વિ૦ વર્ણનવાળું; વરુ() સ્ત્રી [.] સુંદર (તેવી જાંઘવાળી) સ્ત્રી
વર્ણન કરતું; વર્ણનરૂપ વરોલ ૫૦ [.] ભમરે. –લા સ્ત્રી, ભમરી
વર્ણનીય વિ. [4.] વર્ણવવા યોગ્ય [‘પેક ટ્રોપ” (પ.વિ.) વરેલ(ળ) નવ વાંઝિયાપણું (૨) વિ. વિયાય નહીં એવું (ર) | વર્ણપટ ૫૦ [.] જુઓ રંગપટ. દર્શક ન૦ વર્ણપટ જેવાનું યંત્ર; વરેલા સ્ત્રી. [] જુઓ “વરોલમાં
વર્ણભેદ પું. [સં.] વર્ણો વચ્ચેનો ભેદ [‘ક્રોફિયર' વળ ન૦ (૨) વિ૦ જુઓ વરેલ [ળવું; પાડી દેવું વર્ણમંઢળ નવ સૂર્યની આસપાસનું લાલ રંગનું બાષ્પીય કંડાળું; વળવું સ [તું. વોટ ]+ વલોવવું (૨) [ . વિ +] વર્ણમાલા(–ળા) સ્ત્રી [સં.] ભાષાના મૂળાક્ષરે વઠી (રે.) સ્ત્રી, જુઓ વરેઠી
વર્ણયતિ મું. [સં.] ચાતાલ વર્ગ ૫૦ સિં.] મોટા સમુદાયને એક ભાગ (૨) જાત પ્રમાણે વર્ણવવું સક્રિ. [સં. વળ] વર્ણન કરવું, વિગતે કહેવું (૨) વખાણવું પાડેલા જથામાં દરેક (૩) શ્રેણી; કટિ; કક્ષા (૪) શાળામાં વર્ણવાઘેશ્વરી મું. એક છંદ શ્રેણીવાર વિદ્યાર્થી ઓને ભણવા બેસવાને એરડો (૫) “સ્કવેરે” વર્ણવાવું અક્રિ૦, વવું સક્રિટ “વર્ણવવુંનું કર્મણિ ને પ્રેરક (ગ.). [-કર = બે સમાન સંખ્યાને ગુણાકાર કરવો (૨) વર્ગ વર્ણવિચાર છું. [સં.] જુઓ શબ્દવિચાર [નિરુક્ત) પાડ. -પાઠ = વર્ગ પ્રમાણે જુદું પાડવું.]
વર્ણવિપર્યય પૃ૦ [.] શબ્દોમાં વણે ઊલટસૂલટ થઈ જવા તે વર્ગણી સ્ત્રી [૫] ફાળે (૨) લવાજમ
વર્ણવું સક્રિટ જુઓ વર્ણવવું
[નિયત થયેલ છંદ વર્ગ- ૦૫દી ૫૦ “ડેટિક ઇવેશન” (ગ.). ૦૫દ્ધતિ સ્ત્રી વર્ણવત્ત ન [i] (માત્રાવૃત્તથી ઊલટું) વર્ગોની સંખ્યા ઉપરથી કક્ષાવાર વિદ્યાર્થીઓના વર્ગ પાડી ભણાવવાની પદ્ધતિ. ફેર | વર્ણવ્યત્યાસ પુંસિં] અક્ષર બદલાઈ જવા – ઉલટસૂલટ થઈ ૫૦ વર્ગ બદલ તે. ૦મૂલ(ળ)નવ “ક્વેર ફૂટ’ (ગ.). ૦વારી જવા તે
[સમાજવ્યવસ્થા સ્ત્રી, વર્ગવાર ગોઠવણી; વર્ગીકરણ, વિગ્રહ ધુંસમાજના | વર્ણવ્યવસ્થા ૦ [.] વણેની વ્યવસ્થા; ચાર વર્ણો દ્વારા થતી વર્ગો વર્ગો વચ્ચે હિતવિરોધને કારણે વિગ્રહ; “કલાસ-વેર'. વર્ણમૃતિ સ્ત્રી, ] વણ; “સિલેબલ' વિગ્રહવાદ ૫૦ વર્ગવિગ્રહમાં માન્યતાને વાદ. ૦વ્યવસ્થા વર્ણસગાઈ સ્ત્રી સજાતીય વણેનું આવર્તન, વર્ણાનુપ્રાસ (૨) સ્ત્રી. શાળાના વર્ગની વ્યવસ્થા. શિક્ષક પં. નિશાળના વર્ગને પ્રાસ બેસ કે બેસાડવા તે શિક્ષક. શિક્ષણના વર્ગમાં (શાળામાં) મળતું કે અપાતું શિક્ષણ. | વર્ણસંકર વિ૦ [4.] ભિન્ન વર્ણનાં સ્ત્રીપુરુષથી ઉત્પન્ન થયેલું (૨)
સત્તાક વિ૦ અમુક વર્ગ કે સમૂહની જ સત્તાવાળું “ઔલિ- | વ્યભિચારથી ઉત્પન્ન થયેલું (૩)પુંતે માણસ. છતા સ્ત્રી, ગાર્કિક'.-ર્ગાત્મક વિ[+ગામે] “કવૉડેટિક” (ગ.). -ર્ગો- વર્ણસ્થાન ન. સિં.] વર્ષો જ્યાંથી બોલાય છે તે તેમનું સ્થાન ભિમાન ન [+ અભિમાન] પોતાના વર્ગનું અભિમાન - તેનાં હિતા- | વર્ણચાર પં. [ā] ભિન્ન ભિન્ન વર્ણન આચાર કે ધર્મ હિત વિશેની. અમિતા. –ભિમાની વિ૦ વર્માભિમાનવાળું; 1 વર્ણાનુક્રમ ૫૦ [] મૂળાક્ષર પ્રમાણેને ક્રમ(૨) વર્ણાનુક્રમણિકા ‘કલાસકૅાિયસ”. –ગવગી સ્ત્રી, ઉપલા વર્ગને અધિકારી | વર્ણાનુક્રમણી, -ણિકા સ્ત્રી. કક્કાવાર કે મૂળાક્ષર પ્રમાણે રજા ઉપર જતાં નીચેના વર્ગમાંથી કામચલાઉ નિમણુક કરવી તે. | ગોઠવેલું સાંકળિયું
[લંકાર (કા. શા.) -ગ(૧) વિ. વર્ગનું વર્ગસંબંધી (૨) એક જ વર્ગનું. -ગકરણ વર્ણાનુપ્રાસ ૫૦ કિં.] સજાતીય વર્ગોનું આવર્તન; એક શબ્દાન [સં.] વર્ગ પાડવા તે. –ગૅદય પં. [૩]એક અમુક વર્ગ વર્ણાયક વિ૦ વર્ણન કરનારું વર્ણવતું -આખે સમાજ નહિ– તેને ખાસ ઉદય(‘સર્વોદયથી ઊલટ). | વર્ણાલંકાર છું. [i] જુએ શબ્દાલંકાર –ગૅદયી વિ૦ વર્ગોદયને લગતું કે તેમાં માનતું
વર્ણવર્ણ ૫૦, ણ સ્ત્રી. અનેક વર્ણના લેન શંભુમેળો વર્ચસ ન૦ [i.] દીપ્તિ, તેજ (૨) બળ; પરાક્રમ (૩) વીર્ય. -સ્વ | વર્ણાવું અક્રિટ, -વવું સક્રિટ “વર્ણવુંનું કર્મણિ ને પ્રેરક ન, સિર૦ મ.] જુઓ વર્ચસ. -સ્વિની વિ. સ્ત્રી, -નવી | વર્ણાશ્રમ ૫૦ [] (સમાજ તથા વ્યક્તિના) વર્ણવાર અને વિ૦ તેજસ્વી; વીર્યવાન
આશ્રમવાર વિભાગ અને તેમનાં કર્તબેની વ્યવસ્થા. ૦ધર્મ વર્જj૦, ૦ગ્ન ન [.] વર્જવું તે. છનીય વિ. [સં.) તજવા યોગ્ય. | વર્ણાશ્રમમાં માનતો કે તે વ્યવસ્થા પર રચાયેલ ધર્મ, હિંદુધર્મ
સક્રિ[સં. વૃદ્] તજવું છોડી દેવું. [ર્જાવું (કર્મણિ).] | વર્ણાતર વિ. [i] ભિન્ન વર્ણનું (૨) ન ભિન્ન કે અન્ય વર્ણ