Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
વિલેાલ ]
|
જાતિના પુરુષથી ઉત્પન્ન થયેલું જિલ્લાલ વિ॰ [i.] ચંચળ (૨) સુંદર. તા ૦ વિલેજું ક્રે॰ [H[. વિજોયળ (સં. વિોવન)] આઉને સંકોચી દૂધ ખેંચી લેવું –ઉડાડી દેવું [વિ॰ કહેવા ધારેલું વિવક્ષા સ્ત્રી [સં.] કહેવાની ઇચ્છા (૨)તાત્પર્યં; ઇરાદેા. -ક્ષિત વિવર નજ [i.] દર; છિદ્ર (૨) ગુફા (૩) પું॰ (સુ.) ઉપચ; ઇલાજ વિવરણ ન॰ [સં.] સ્પષ્ટીકરણ: વિવેચન વિર્જિત વિ॰ [ä.] ત્યાયેલું; વરાયેલું વિવર્ણ વિ॰ [i.] ફીકું; રંગ વિનાનું (૨) કદરૂપું (૩) નીચ જાતિનું વિવર્તે પું॰ [સં.] રૂપાંતર (૨) ભ્રમ; મિથ્યાભાસ (૩) ચક્રાકાર ફરવું તે. ન ન॰ પરિવર્તન(૨)પરિભ્રમણ (૩) ચક્રાકાર કરવું તે (૪) ‘ડિઍક્ષન’ (પ. વિ.) ૦ાદ પું॰ જગત એ બ્રહ્મનું પરિણામ નથી, પરંતુ મધ્યાભાસ છે, એ વેદાંતના સિદ્ધાંત. -તત વિ॰ [સં.] વવર્તન પામેલું (૨) મકાડાઈ ગયેલું વિવર્તવું અક્રિ [મું. વિદ્યુત] ગોળ ફરવું (૨) ચક્રાકાર ફેલાવું; ‘ડિફ્રેંકટ’(પ.વિ.) [વિવર્તાવું અક્રિ॰ (કર્મણ), -વવું સક્રિ (પ્રેરક).]
વિવર્તિત વિ॰ [સં.] નુએ વેવ માં વિવર્ધમાન વિ॰ [i.] વધતું જતું; વર્ધમાન વિવર્ધિત વિ॰ [ñ.] વધેલું; વિસ્તાર પામેલું વિવશ વિ॰ [સં.] પરાધીન (૨) વ્યાકુળ. છતા સ્ત્રી॰ વિવસ્વાન પું॰ [i.] સૂર્ય
વિહત ન॰ [સં.] વિવાહ; લગ્ન વિવંચના સ્ક્રી॰ [i.] ભ્રમ (૨) છેતરપિંડી વિશ્વા (વા’) પું॰ જુએ વિવાહ પ.)
વિવાડા (વા’) પું॰ [‘વિવાહ' પરધી] (કા.) લગનસરા વિધાતું (વા’) વિ॰ [‘વિવાહ’ પરથી] વેવાહવાળું; વિવાહની ધામધૂમમાં મચેલું કે રાયતું; વેવાતું
વિવાદ પું॰ [i.] ચર્ચા (૨) ઝઘડો (૩) મતભેદ (૪) અદાલતમાં ચાલતા ઝઘડા કે દાવે. બ્યરત વિ॰ ઝઘડામાં પડેલું; જેને વિષે વિવાદ ચાલે છે તેવું, “દાત્મક વિ॰ [+[રમh] વિવાદવાળું. -દાસ્પદ વિ॰ [+ઞાન] વિવાદને જેમાં સ્થાન છે તેવું. -દિત વિ॰ વિવાદયુક્ત; ચર્ચાસ્પદ; તકરારી. બેદી વિ (૨) પું॰ વિવાદ, ઝઘડો કે દાવેશ કરનાર (૩) વિવાદી સંવાદી સાથે ન ૩ બળતે (સ્વર) [વા એક બાહ્ય પ્રયત્ન (વ્યા.) વિવાર પું॰ [સં.] અક્ષરાના ઉચ્ચારણમાં ગળાનું પહોળું થવું તે; વિવાસન ન॰ [સં.] દેશનિકાલ કરવું તે; દેશવટ વિવાસિત વિ॰ [સં.] દેશનિકાલ કરાયેલું. -તા વિ॰ સ્ત્રી॰ વિવાહ પું॰ [સં.] વેવિશાળ (૨) લગ્ન. [-તાડવા, ફ્રેક કરવા
|
|
= સગપણ રદ કરવું. –ની વરસી કરવી =શુભ કે મંગળ પ્રસંગ કે કાર્યમાં ઊલટું જ કરવું - તેને ભગાડી મૂકવું, ઊંધું મારવું. -માંડવા = લગ્નની ગોઠવણ તથા ઉજવણી કરવી.] ૦પત્રી સ્ત્રી કંકોત્રી, વાજન ન૦ વિવાહ કે તેને લગતી ધામધૂમવાળા અવસર. —હિત વિ॰, –હિતા વિ॰ સ્ત્રી॰ પરણેલું, “હોત્સવ પું॰ [+ઉત્સવ] વિવાહના કે તેને લગતા ઉત્સવ; લગ્ન-સમારંભ વિ વિ॰ “વિશેષ વિનંતી કે’–એનું ટૂંકું (પત્રમાં વપરાતું) રૂપ; જીએ ‘વિશેષ’માં
Jain Education International
७७७
[વિશિષ્ટાદ્વૈતવાદી
ત્રિવિક્ત વિ॰ [i.] અલગ; જુદું (૨) એકાંત (૩) નિર્મલ. સેવી વિ॰ એકાંત સેવનારું; એકાંતવાસી
વિવિદિષા સ્ત્રી॰ [સં.] જાણવાની ઇચ્છા; જિજ્ઞાસા, સંન્યાસ પું॰ જિજ્ઞાસુએ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ માટે લીધેલેા સંન્યાસ
વિવિધ વિ॰ [સં] અનેક પ્રકારનું. છતા સ્ત્રી॰ વિવિધ હોવાપણું (૨) વચિત્ર્ય. મુખી વિ॰ વિવિધ પ્રકાર કે જાતનું; વિવિધ. ૦રંગી વિ॰ વિવિધ રંગવાળું. લક્ષી વિ॰ વિવિધ પ્રકારના લક્ષ કે હેતુવાળું; ‘મલ્ટિ-પર્પઝ’
|
વિદ્યુત વિ॰ [સં.] ઉધાડું; ખુલ્લું (૨) વિસ્તૃત (૩) આત્યંતર પ્રયત્નના ચાર પ્રકારમાંના એક (વ્યા.)(સૃષ્ટ, ઇષત્કૃષ્ટ, સંવૃત્ત ને વિવૃત્ત). ~તિ શ્રી॰ [સં.] ટીકા; ભાષ્ય. –તાક્તિ સ્ત્રી॰ [+ ઉક્તિ] એક કાવ્યાલંકાર, જેમાં કવિ ગુસ શ્લેષને શબ્દોમાં પ્રગટ કરે છે વિવૃદ્ધિ સ્ત્રી॰ [સં.] વિશેષ વૃદ્ધિ; વધારા; વિકાસ; વિસ્તાર વિવેક પું॰ [સં.] જુઓ વિવેકબુદ્ધિ (૨) સભ્યતા; વિનય (૩) કરકસર. ૦ખ્યાતિ સ્ત્રી॰ જુએ પ્રસંખ્યાન. જ્ઞાન ન૦ સદસદના વિવેકપૂર્વકનું જ્ઞાન; તત્ત્વજ્ઞાન. ૦ચક્ષુ ન૦, દૃષ્ટિ સ્ત્રી॰ વિવેક કરી શકે એવી દૃષ્ટિ કે સમજ્બુદ્ધિ. બુદ્ધિ સ્ત્રી॰ સારાસાર છૂટો પાડવાની – સમજવાની બુદ્ધિ. ૦ભ્રષ્ટ વિ॰ વિવેકરશક્તિ વિનાનું; વિવેક-રહિત, યુક્ત વિ॰ વિવેકવાળું; વિવેકી, ૦રહિત, શૂન્ય, હીન વિ॰ વિવેક વિનાનું; અવિવેકી, શક્તિ સ્ત્રી॰ વિવેક કરવાની શક્તિ.કિતા સ્ત્રી॰ વિવેકીપણું; વિવેકશક્તિ.કી વિ॰ વિવેકવાળું; સમન્તુ; સય (૨) વિચારવાન; જ્ઞાની વિવેચક વિ॰ (૨) પું॰ [i.] વિવેચન કરનાર. ~ ન૦ વિવેચન ન॰ [સં.] સ્પષ્ટીકરણ (ર) ટીકા; ગુણદોષ જુદા પાડી બતાવવા તે. કાર પું॰ વિવેચક, શાસ્ત્ર ન૦ ગુણદોષની ચર્ચાનું શાસ્ત્ર. “ના સ્ત્રી॰ વિવેચન. -નાત્મક વિ॰ વિવેચનવાળું વિવેચવું સક્રિ॰ [સં॰ વિવિ] વિવેચન – સમાલેાચના કરવી. [વિવેચાણું અક્રિ॰ (કર્મણિ), -વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] વિદ્યુચિત વિ॰ [F.] વિવેચન કરાયેલું [પું॰ રાજા વિશ પું॰ [સં.] વૈશ્ય (૨) સમસ્ત લેક, આખી પ્રજા. –શાંપતિ વિશદ વિ॰ [i.] નિર્મળ (૨) સ્પષ્ટ; સરળ (૩) શ્વેત. તા સ્ત્રી. -દીકરણ ન॰ વિશદ કરવું તે; સ્પષ્ટીકરણ
વિશમવું અક્રિ॰ [સં. વિરામ ] વરામવું; શમવું; લય પામવું. વિશમાવવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] [જેવી એક ઔષધિ વિશલ્ય વિ॰[સં.]શયર હેત; સાજું. કરણી શ્રી॰ મૃતસંજીવની વિશસન [સં.] મારી નાખવું તે (ર) ખડ્ગ (૩) (સં.) એક નરકનું નામ
|
/
ત્
વિશાખા સ્ત્રી॰ [સં.] નાની ડાળી (૨) ન॰ સેાળખું નક્ષત્ર વિશારણ ન॰ [ä.] મારી નાખવું –વિશાણું કરવું તે વિશારદ વિ॰[સં.]નિપુણ; ચતુર(૨) પું॰પંડિત,વિજ્ઞાન. તાસ્ત્રી॰ વિશાલ(-ળ,-ળું) વિ॰ [સં.] મેઢું, વિસ્તીર્ણ. ॰(-ળ)તા સ્ત્રી. –લા સ્રી॰ ગાંધાર ગ્રામની એક મૂર્ચ્છના (સંગીત) વિશાંપતિ પું॰ [É.] જુએ ‘વિશ’માં
વિશિખ વિ॰ [સં.] શિખા – ટોચ વિનાનું (૨) ન૦ માણ વિશિષ્ટ વિ॰ [સં.] વિશેષતાવાળું; અસાધારણ; વિલક્ષણ. તા સ્ત્રી, વ ન. -ષ્ટાદ્વૈત ન॰ [+અદ્વૈત] રામાનુજે પ્રવર્તાવેલા વેદાન્તના એક સિદ્ધાંત. ૦વાદ પું॰, વાદી વિ૦ (૨) પું૦
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950