Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
મનઉકાળો].
१४४
[મનુષ્યલક
મનમાં શું છે તે જાણવું – પારખવું. –વળવું = સંતોષ થ; શાંતિ | મનસા સ્ત્રી- [જુઓ મનીષા; . મંરા] + ઈચ્છા (૨) અ [સં.] થવી. -વાળવું =સંતોષ માનવો; શાંત થવું. -સાંકડું કરવું = મનથી. [–વાચા કર્મણ = મન, વચન ને કર્મથી.] કંજુસપણું – સંકુચિતપણે દાખવવું.-સાથે વાત કરવી =વિચારી મનસિજ પું[4.] કામદેવ (૨) વિ. મનમાં પેદા થતું જોવુંઅંતરમાં પૂછવું.] ૦ઉકાળ પં. ઉદ્વેગ; જીવઉકાળો ૦૬ળુ મનસુખ નવ મનનું સુખ (૨) ૫૦ એક છંદ વિક મન કળી જાય એવું મનનું પારખુ. ૦કામને સ્ત્રી મનની મનસૂબે પુત્ર [મ.] વિચાર, ધારણા; ઇરાદે ઈચ્છા. ૦ગમતું વિ૦ મનને ગમતું. ૦માડો પુત્ર મનને ગમવું | મનસૂર ૫૦ [બ, મંસૂર] (સં.) અનલહક' બેલવા માટે દેહાંતદંડ તે; મનોરંજન મનરમાડે ગમું નવ મનગમતું. ૦ગમો . મનની પામનાર એક મુસલમાન સંત સા. ૦ર્ડન મન (લાલિત્યવાચક). દુરસ્ત વિ૦ આરેગ્યપૂર્ણ | મન ન [ā] મન (૨) વિ. સમાસમાં. જેમ કે, અન્યમનસક. મનવાળું; સ્વસ્થ ચિત્ત. [-સ્તી સ્ત્રી]. વન નટુ ચિંતન (૨) ૦તા સ્ત્રી મનની સ્થિતિ; મનોદશા તર્કવિતર્ક. ૦નશીલ વિ. ચિંતન કરવાના સ્વભાવવાળું. -નિકા | મનરંતરંગ ૫૦ [ā] મનને તરંગ સ્ત્રી મનનને યોગ્ય કે મદદરૂપ કૃતિ. ૦નીય ૦િ મનન કરવા | મનસ્વિતા સ્ત્રી, -ની વિ. સ્ત્રી જુઓ “મનસ્વીંમાં જેવું. ૦પતીજ વિ. સંતોષકારક. ૦૫સંદ વિ૦ મનને ગમતું. | મનસ્વી વિ૦, -સ્વિની વે, સ્ત્રી [સં.] સ્વચ્છંદી; તરંગી (૨) ૦૫ગુ વેમનની શકિત કે સ્થિતિમાં પંગુ કે નબળું. ફાવતું ઉદાર – શ્રેષ્ઠ ચિત્તવાળું (૩) ધીર–સ્થિર ચિત્તવાળું (૪) માની. વિ. મનગમતું; મનને ફાવે એવું. ૦ફેર વિજરાક ફેરવાળું (૨) | -સ્વિતા સ્ત્રી મનસ્વીપણું પું અકળાયેલું, થાકેલું મન બીજે ફેરવવું તે. ભર વિ. સાચા | મનહર વિ. [મન + હર (હરવું)] મનહર (૨) ૫૦ એક છંદ મનનું (૨) અ૦ મનથી; યથેચ્છ. ભંગ વિ૦ નિરાશ (૨) પું૦ | મનહૂસ વિ૦ [..] અશુભ; અપશુકનિયાળ [રાખેલું નિરાશા. ભાવતું, ૦ભાવિત વિ૦ મનપસંદ. ૦મનામણાં નવ | મનઃપૂત વિ. [સં.] મન વડે વિચારી જોયેલું; અંતઃકરણે કબૂલ બ૦ ૧૦ મન મનાવવું છે કે તેને પ્રયત્ન; મનને ફોસલાવવું તે. | અનઃપૂર્વક વિ૦ (૨) અ૦ [i.] મનથી; ભાવપૂર્વક ૦માન, ૦માન્યું વિ૦ મન માને તેવું કે તેટલું;યથેચ્છ. ૦મુખ | મન:શાંતિ સ્ત્રી [i] મનની શાંતિ – નિરાંત કે સ્વસ્થતા વિ. મનસ્વી; ગુરુમુખથી ઊલટું. ૦મુદા સ્ત્રી... મનની મુદા; ખુશી | મનઃશિલ ૫૦ [.] એક ખનિજ પદાર્થ (૨) અ૦ ખુશીથી; મનથી. ૦મેળ પં. મનને મેળ; મન મળવાં મનઃસ્થિતિ સ્ત્રી [4] મોદશા; મનની સ્થિતિ તે; સંપ મેળાપી વિ. મળતાવડું. મેજી વિ૦ મનસ્વી; મનઃસ્વભાવ j૦ [સં.] મનને સ્વભાવ-પ્રકૃતિ તરંગી. ૦મોદ કુંડ આનંદ. ૦મેહન વિ. મોહ પમાડે તેવું. મનઃસ્વાધ્ય ન૦ કિં.] મનની સ્વસ્થતા ૦રમાડે ! મનને આનંદ. ૦રંજન વિ૦ મનને આનંદ આપ- | મના [..], ૦ઈ સ્ત્રી બંધી; નિષેધ (કરવી). ઈ-રિટ સ્ત્રી, નાર (૨) નવ મનરંજન. ૦વાંછિત વિ૦ જુઓ મનોવાંછિત. મના કરતી અદાલતી રિટ; “રેટ ઑફ પ્રોહિબિશન.” ૦ઈ હુકમ વેગી વિ૦ મનના જેટલા વિગવાળું; ખૂબ ત્વરિત
૫૦ મનાઈ કરતો કે જણાવનારે હુકમ (-કાઢો, નીકળવો); મનખા દેહ પં; સ્ત્રી [મનુષ્ય+દેહ] મનુષ્યનું શરીર
“સ્ટ-ઑર્ડર; ઈજંક્ષન'
[પર રહેલું તત્ત્વ મન ૫૦.[મનુષ્ય+આયખું?] મનુષ્ય તરીકેની જિંદગી. [-બગા- | મનાતીત વિ૦ [મન + અતીત] મનથી પર એવું (૨) નવ મનથી
હો =જીવતર એળે ગુમાવવું. -લે = જીવલે; ત્રાસ આપવા | મનામ(–વ)ણી સ્ત્રી, –ણું ન૦ [‘મનાવવું' ઉપરથી] મનાવવું તે (૨) પ્રતિષ્ઠા ધૂળ મેળવવી.]
[ જુઓ “મનમાં મનાવવું સક્રિ. [જુઓ મનવવું), મનાવું અક્રિઢ “માનવુંનું મન ગમતું, માડે, ગમું, ગમે, દુરસ્ત, ૦દુરસ્તી | પ્રેરક અને કમેણ મનન, શીલ, -નિકા, -નીય જુઓ ‘મનમાં
મનાવાવું અ૦૧૦ [“મનાવવુંનું કર્મણ મનવાવું મન, ૦૫તી જ, પસંદ, પંગુ, ફાવતું, ફેર, ભર, ભંગ, મનિયાર, - જુઓ મણયારીમાં
ભાવતું, ભાવિત, મનામણાં, માનતું, ૦માન્યું, મુખ, મની સ્ત્રી, [૨૦] મીની; બિલાડી [હંડી (-કરો) મુદા, મેળ, મેળાપી, મેજી, મેદ, મોહન,૦૨માડે, મનીઓર્ડર ! [છું.] ટપાલફિસ મારફતે મોકલાતાં નાણાંની ૦રંજન જુઓ “મનમાં
મનીષા સ્ત્રી [સં.] ઈચ્છા (૨) બુદ્ધિ, જ્ઞાન. –ષિતા સ્ત્રી મનીષીમનવણિયું વિ૦ [‘મનવવું' ઉપરથી] મનને મનાવવા જેવું પણું. –ષી વિ૦ બુદ્ધિમાન (૨) ૫૦ ડાહ્યો પુરુષ; વિદ્વાન મનવ(-વા) સ્ત્રી [સર૦ fe. મનુાર = સકાર] પોણાચાકરી | મન ૫૦ [] (સં.) વિવસ્વતના પુત્ર આદિ માનવ; માનવકુળના મન(–ના)વવું સક્રિ. [સં. મન] માને તેમ કરવું (૨) રીઝવવું; ઉત્પાદક (૨) બ્રહ્માના ૧૪ પુત્રમાંના દરેક, જેમનાથી અનંતર રાજી કરવું
[વહાણ (૨) જુઓ મનવર ગણાય છે. કુલ નવ માનવકુટુંબ, મનુજાતે. જj૦ મનુષ્ય. મનવાર સ્ત્રી. [છું. “મૈંન મૉ નૅર'; સર૦ મ. મનાવ૨] લશ્કરી | ૨જદ ૫૦ [મનુજ + અદ] મનુષ્યને ખાઈ જનાર – રાક્ષસ. મન(–ના)વાવું અક્રિ. “મન(–ના)વવું’નું કર્મણિ
સંહિતા, સ્મૃતિ સ્ત્રી મનુએ રચેલી સ્મૃતિ મનવાંછિત, મનોવેગ જુઓ “મન'માં [ ઉપરથી] મન | મનુષ્ય પું; ન [સં.] માણસ. ત્રણ નવ માત્રમાંનું એક મન ૫૦ [પ્રા. મજુમ (સં. મનુન)] (પ.) મનુષ્ય (૨) [મને ૦૦નતિ સ્ત્રી માણસજાત. ૦તા સ્ત્રી, ૦૦ ન૦ માણસાઈ મનશ્ચિક્ષુ ન૦ [સં.] મન રૂપી ચક્ષુ; અંતધ્યક્ષ
માનવતા. નિષ્ઠાવાદ ૫૦ મનુષ્યની બુદ્ધિશક્તિ ઈ૦ પર નિષ્ઠા મનસબ ! [. મં] પદવી; દરજજો. ૦દાર પુંલશ્કરની રાખીને વર્તવું જોઈએ એવો મત – વાદ; ઘનિઝમ'. (-દી વે૦). ટુકડીને અમલદાર, ૦દારી,-બી સ્ત્રી મનસબદારનું કામ કે હોદ્દો | વ્યજ્ઞ પુત્ર અતિથિ-સકાર; યજ્ઞલેકj૦ મૃત્યુલોક, પૃથ્વી,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950