Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
મુખતેસર)
૬૭૧
[મુતારે
મુખતેસર વિ. [મ. મુર્તસર] ; સંક્ષિપ્ત
મુચુકુંદ પું. [સં.] જુઓ મુચકુંદ [(૨)[લા.] બહાદુર મુખત્યાર વિ. [૨. મુન્નાર] પોતાની મરજીમાં આવે તેમ કરવાને | મુછાળે,–ળો વિપું [‘મૂછ” ઉપરથી] મછવાળા (મરદ) (૨) સત્તા અપાયેલું (૨) ૫૦ એલચી; વકીલ; પ્રતિનિધિ. ૦નામું મુજ સ૦ [સર૦ હિં. મુa] (૫) મારું (૨) “હું'ના અર્થમાં વિભન, પિતા તરફથી કામ કરવાની સત્તા આપનારું લખાણ. | ક્તિના પ્રત્યય સાથે પણ વપરાય છે. ઉદા. મુજને, મુજથી, મુજમાં (-આપવું, કરી આપવું, લખી આપવું). ૦વારસ પું મુજબ અ૦ [. મૂનિવ] પ્રમાણે; પઠે મુખત્યારીથી નીમેલો વારસ. –રી સ્ત્રી સદર પરવાનગી; કુલ મુજસે અ૦ [. મુઝા] મજરે; વળતરમાં [ભરો ] સત્તા. (-આપવી, લખી આપવી)
મુજ પું [સરવે હિં. મ. (મ. મુન્ના?)] સલામ; મજરે. [-કર, મુખ- ૦૫, ૦૫ત્ર, ૦૫રીક્ષા, પાક, પાઠ, પૂર્ણ, બંધ, ભુજહામત સ્ત્રી [મ. મુન્નામત] અટકાવ; પ્રતિબંધ (૨) ચર્ચા ભંગ, મુદ્રા, ૦૨, ૦રતા, રિત, વટ, વાચન, વાધ, વિવેચન (૩) ખેતરણ
[મહત્ત્વ વાસ, સંધિ, સામુદ્રિક જુઓ “મુખ'માં [મુખવટે મુજા ! [. મુન્નાથવë; સર૦ મ. મુનવા] હિસાબ; ગણના; મુખાકૃતિ સ્ત્રી [સં.] મુખને આકાર; ચહેરે કે તેને દેખાવ; મુજાફત વિ૦ [મ. મુજ્ઞાત; સર૦ ૫.] બમણું [ રખેવાળ મુખારવિંદ ન [સં.] મુખકમળ, કમળ જેવું સુંદર મેં મુજાવર કું [. મુનાવર; સર૦ મ.હિં.] પૂજારી જેવો કબરનો મુખિયું ન૦ [‘મુખ' ઉપરથી] છાલકાંનાં મેં સીવવાની સૂતળી મુઝવણ, –ણી સ્ત્રી [મુઝાવું” ઉપરથી] મુઝાવું તે; મંઝવણી; (૨) વિ. મુખ્ય. – ૫૦ [‘મુખ્ય” ઉપરથી] મુખ્ય માણસ અકળામણ, બેચેની. ૦કર્તા, કારેક વિ૦ મંઝવણ કરે એવું કે (૨) ઠાકરજીની સેવાપૂજા કરનારાઓને મુખી
કરનારું મુખી પું[મુખ’ ઉપરથી; સર૦ ëિ. મુળવવા] અગ્રેસર; નાયક | મુઝાર અ૦ + જુઓ મઝાર [ મણ(૩) કોડિયા જેવો એક ઘાટ (૨) ગામને વડે એક સરકારી અધિકારી). ૦૫૬ નવ મુખીનું | મુઝારી સ્ત્રી [મુઝાવું' ઉપરથી] ત્રિદેવ (૨) ગભરામણ, અકળાપદ- કામ
મુઝારે પુત્ર જુએ મુઝારી (૨) એક રેગ; ત્રિદોષ મુખગત વિ[સં.] કંઠથ; મુખપાડવાળું
મુઝાવું અક્રિ. [પ્રા.મુક્લ (સં.મુસ્ )] મઝાવું; અમુઝાવું; ગંગળાવું; મુખેમુખ અ [‘મુખ' ઉપરથી] મોઢામોઢ
ગુંચવાવું (૨) ગભરાવું; અકળાવું. –વવું સક્રિ. (પ્રેરક) મુખ્ય વિ. [સં.] પ્રધાનનું પહેલું. છતઃ અ. ખાસ કરીને. ૦, | મુઠ્ઠી સ્ત્રી. [. મુઠ્ઠ (સં. મુgિ); સર૦ . મુઠ્ઠી, મ. મૂઠ-મુ0]
૦ કરીને અ૦ વિશેષે કરીને; ઘણું કરીને. પ્રધાન ૫૦ | આંગળાં હથેળી સાથે વાળવાથી થતા ઘાટ; મૂઠી (૨) ધર્માદા રાજ્યના પ્રધાનમંડળને મુખી; “ચીફ મિનિસ્ટર'. –ખ્યામાત્ય લેખે અપાતે મૂડીભર લોટ કે અનાજ. [–આપવી = પુણ્યાર્થેમુઠી ૫૦ [+અમાત્ય] મુખ્ય પ્રધાન કે સચિવખ્યાર્થ j[+ અર્થ ભરીને લોટ કે અનાજ આપવાં. –ચાંપવી, દાબવી = હાથ પ્રધાન અર્થ
[ ઝીણી પાતળી કિનાર દાબ; સંકેત કરે (૨) લાંચ આપવી. -ફાટે એવું = મેટું મુગજી સ્ત્રી- [જુએ મગ9] કઈ વસ્ત્રને લગાડાતી બીજા રંગની અને નાર; દળદાર. –બંધ થઈ જવી = આપવાનું બંધ કરવું (૨) મુગટ પું. (સં. મુટ, સર૦ મ. મુ] પાઘડી પર સજવાને ધર્માદાની મૂઠી અપાતી કે મળતી બંધ થવી. -ભરાય એટલું=
એક શણગાર (૨) રાજાને તાજ. ૦ધારી વિ. મુગટવાળું. | પુષ્કળ; બ. –માં રાખવું = હાથમાં કબજામાં રાખવું. --માં ૦મણિ ૫૦ મુકુટમણિ; શિરેમણિ; સર્વશ્રેષ્ઠ
માય એટલું= ડું; જાજ. -વાળવી = આંગળીઓ હથેળી મુગટી સ્ત્રી- [જુઓ મુગટે] નાને મુગટે. – પં. [સં. મુવત સાથે ભીડવી (૨)આપવાની ના પાડવી. -વાળીને બેસી જવું (કીડે નીકળી ગયા પછીના રેશમમાંથી વણેલું); સર૦મ, મુની, =હાથ મારીને અળગા થવું.] ભર વિ૦ મુઠ્ઠીમાં માય તેટલું મુટ] એક રેશમી વસ્ત્ર; મુક
(૨) ડું. - હો મેટી મુઠ્ઠી; બાચકે [ જુઓ મરડા શીંગ મુગલ વિ૦ (૨) ૫૦ [તુન્ન જુએ મોગલ. -લાઈ વિ. મુગલ | મુહદારશિ(શી-સિક-સી) સ્ત્રી [સર૦ મ.હિ. મુરાસિંઘી] સંબંધી (૨) શ્રી. મુગલનો અમલ – રાજ્ય (૩) [લા.] ઠાઠમાઠ | મુડદાલ વિ. [f. મુરસર૦ હિં. મુરદ્વાર, મુડદ્વાર] મુડદા ભપકે (૪) વેચ્છાચારી રાજ્ય; અંધાધૂંધી કે જુલમ. [–ચલાવવી | જેવું (૨) નિર્બળ; નિર્માલ્ય (૩) મડદાનું (માંસ) = આપખુદ અમલ ચલાત (૨) અંધેર ને અવ્યવસ્થા ચલાવવાં.] | મુડદું ન [I. મુહ; સર૦ fછુ. મુરલી મ. મુદ્દા] મડદું, શબ -લાણુ સ્ત્રી મુગલ સ્ત્રી, મંગલાણું
મુડસાઈ સ્ત્રી, (કા.) અભિમાન; આપવડાઈ (૨) બહાદુરી મુગાસાડી સ્ત્રી [મુગટ પરથી ? સર૦ મ. મુIT = લૂગડાને એક | મુતરડી સ્ત્રી [મૂતરવું” ઉપરથી; સર૦૫. કુતરી, મુતાર1] મતર
પ્રકાર] સ્ત્રીઓનું અબેટમાં પહેરવાનું એક રેશમી વસ્ત્ર વાની જગ્યા; પેશાબખાનું. –ણું ન મન્દ્રિય મુગ્ધ વિ. [ā] મોહ પામેલું (૨) અણસમજુ, અજ્ઞ (૩) સાલસ; | મુતરાણું વિ૦ [સર૦ મ. મુતરા] મૂતરવાની હાજતવાળું નિષ્પાપ (૪) સુંદર; મોહક. ૦તા સ્ત્રી, વત્વ ન૦. –ધા સ્ત્રી| મુતરાવવું સક્રિ. “મૂતરવું નું પ્રેરકરૂપ. –ઠાવવું સક્રિ. (પ્રેરક) જેને જુવાની તરતની ફૂટી હોય તેવી સ્ત્રી (૨) કાવ્યમાં ત્રણ | મુતરાળું વિ૦ [મૂતર પરથી] મૂતરવાળું [વાળો ભાગ પ્રકારની નાયિકામાંની એક (મુગ્ધા, મધ્યા અને પ્રૌઢા). –ધ્ધા- | મુતરિયું ન [મૂતર + ઈયું] તરવાનું વાસણ (૨) બળદને મુતરવાપણું ન૦ મુગ્ધા હોવું તે
મુતલક(ગ) અ૦ [..] બિલકુલ તન મુચ–ચુ)કંદ પું[સં.] એક ફૂલઝાડ (૨) (સં.) એક પ્રાચીન મુતવલી ડું [મ.સર૦ મ. મુતવી; હિં.]નિયામક, વ્યવસ્થાપક મુચરકે ૫૦ [તુ મુવત્સë; સર૦ હિં, મ. મુવ૮%I] જામીન- મુતાબિક વિ૦ [..] અનુકુળ (૨) અ૦ અનુસાર; પ્રમાણે ખત (ગુનેગારનું) [–આપ, લેવો]
મુતા પુત્ર + ડુંગેરે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950