Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 716

મુખતેસર)
૬૭૧
[મુતારે
મુખતેસર વિ. [મ. મુર્તસર] ; સંક્ષિપ્ત
મુચુકુંદ પું. [સં.] જુઓ મુચકુંદ [(૨)[લા.] બહાદુર મુખત્યાર વિ. [૨. મુન્નાર] પોતાની મરજીમાં આવે તેમ કરવાને | મુછાળે,–ળો વિપું [‘મૂછ” ઉપરથી] મછવાળા (મરદ) (૨) સત્તા અપાયેલું (૨) ૫૦ એલચી; વકીલ; પ્રતિનિધિ. ૦નામું મુજ સ૦ [સર૦ હિં. મુa] (૫) મારું (૨) “હું'ના અર્થમાં વિભન, પિતા તરફથી કામ કરવાની સત્તા આપનારું લખાણ. | ક્તિના પ્રત્યય સાથે પણ વપરાય છે. ઉદા. મુજને, મુજથી, મુજમાં (-આપવું, કરી આપવું, લખી આપવું). ૦વારસ પું મુજબ અ૦ [. મૂનિવ] પ્રમાણે; પઠે મુખત્યારીથી નીમેલો વારસ. –રી સ્ત્રી સદર પરવાનગી; કુલ મુજસે અ૦ [. મુઝા] મજરે; વળતરમાં [ભરો ] સત્તા. (-આપવી, લખી આપવી)
મુજ પું [સરવે હિં. મ. (મ. મુન્ના?)] સલામ; મજરે. [-કર, મુખ- ૦૫, ૦૫ત્ર, ૦૫રીક્ષા, પાક, પાઠ, પૂર્ણ, બંધ, ભુજહામત સ્ત્રી [મ. મુન્નામત] અટકાવ; પ્રતિબંધ (૨) ચર્ચા ભંગ, મુદ્રા, ૦૨, ૦રતા, રિત, વટ, વાચન, વાધ, વિવેચન (૩) ખેતરણ
[મહત્ત્વ વાસ, સંધિ, સામુદ્રિક જુઓ “મુખ'માં [મુખવટે મુજા ! [. મુન્નાથવë; સર૦ મ. મુનવા] હિસાબ; ગણના; મુખાકૃતિ સ્ત્રી [સં.] મુખને આકાર; ચહેરે કે તેને દેખાવ; મુજાફત વિ૦ [મ. મુજ્ઞાત; સર૦ ૫.] બમણું [ રખેવાળ મુખારવિંદ ન [સં.] મુખકમળ, કમળ જેવું સુંદર મેં મુજાવર કું [. મુનાવર; સર૦ મ.હિં.] પૂજારી જેવો કબરનો મુખિયું ન૦ [‘મુખ' ઉપરથી] છાલકાંનાં મેં સીવવાની સૂતળી મુઝવણ, –ણી સ્ત્રી [મુઝાવું” ઉપરથી] મુઝાવું તે; મંઝવણી; (૨) વિ. મુખ્ય. – ૫૦ [‘મુખ્ય” ઉપરથી] મુખ્ય માણસ અકળામણ, બેચેની. ૦કર્તા, કારેક વિ૦ મંઝવણ કરે એવું કે (૨) ઠાકરજીની સેવાપૂજા કરનારાઓને મુખી
કરનારું મુખી પું[મુખ’ ઉપરથી; સર૦ ëિ. મુળવવા] અગ્રેસર; નાયક | મુઝાર અ૦ + જુઓ મઝાર [ મણ(૩) કોડિયા જેવો એક ઘાટ (૨) ગામને વડે એક સરકારી અધિકારી). ૦૫૬ નવ મુખીનું | મુઝારી સ્ત્રી [મુઝાવું' ઉપરથી] ત્રિદેવ (૨) ગભરામણ, અકળાપદ- કામ
મુઝારે પુત્ર જુએ મુઝારી (૨) એક રેગ; ત્રિદોષ મુખગત વિ[સં.] કંઠથ; મુખપાડવાળું
મુઝાવું અક્રિ. [પ્રા.મુક્લ (સં.મુસ્ )] મઝાવું; અમુઝાવું; ગંગળાવું; મુખેમુખ અ [‘મુખ' ઉપરથી] મોઢામોઢ
ગુંચવાવું (૨) ગભરાવું; અકળાવું. –વવું સક્રિ. (પ્રેરક) મુખ્ય વિ. [સં.] પ્રધાનનું પહેલું. છતઃ અ. ખાસ કરીને. ૦, | મુઠ્ઠી સ્ત્રી. [. મુઠ્ઠ (સં. મુgિ); સર૦ . મુઠ્ઠી, મ. મૂઠ-મુ0]
૦ કરીને અ૦ વિશેષે કરીને; ઘણું કરીને. પ્રધાન ૫૦ | આંગળાં હથેળી સાથે વાળવાથી થતા ઘાટ; મૂઠી (૨) ધર્માદા રાજ્યના પ્રધાનમંડળને મુખી; “ચીફ મિનિસ્ટર'. –ખ્યામાત્ય લેખે અપાતે મૂડીભર લોટ કે અનાજ. [–આપવી = પુણ્યાર્થેમુઠી ૫૦ [+અમાત્ય] મુખ્ય પ્રધાન કે સચિવખ્યાર્થ j[+ અર્થ ભરીને લોટ કે અનાજ આપવાં. –ચાંપવી, દાબવી = હાથ પ્રધાન અર્થ
[ ઝીણી પાતળી કિનાર દાબ; સંકેત કરે (૨) લાંચ આપવી. -ફાટે એવું = મેટું મુગજી સ્ત્રી- [જુએ મગ9] કઈ વસ્ત્રને લગાડાતી બીજા રંગની અને નાર; દળદાર. –બંધ થઈ જવી = આપવાનું બંધ કરવું (૨) મુગટ પું. (સં. મુટ, સર૦ મ. મુ] પાઘડી પર સજવાને ધર્માદાની મૂઠી અપાતી કે મળતી બંધ થવી. -ભરાય એટલું=
એક શણગાર (૨) રાજાને તાજ. ૦ધારી વિ. મુગટવાળું. | પુષ્કળ; બ. –માં રાખવું = હાથમાં કબજામાં રાખવું. --માં ૦મણિ ૫૦ મુકુટમણિ; શિરેમણિ; સર્વશ્રેષ્ઠ
માય એટલું= ડું; જાજ. -વાળવી = આંગળીઓ હથેળી મુગટી સ્ત્રી- [જુઓ મુગટે] નાને મુગટે. – પં. [સં. મુવત સાથે ભીડવી (૨)આપવાની ના પાડવી. -વાળીને બેસી જવું (કીડે નીકળી ગયા પછીના રેશમમાંથી વણેલું); સર૦મ, મુની, =હાથ મારીને અળગા થવું.] ભર વિ૦ મુઠ્ઠીમાં માય તેટલું મુટ] એક રેશમી વસ્ત્ર; મુક
(૨) ડું. - હો મેટી મુઠ્ઠી; બાચકે [ જુઓ મરડા શીંગ મુગલ વિ૦ (૨) ૫૦ [તુન્ન જુએ મોગલ. -લાઈ વિ. મુગલ | મુહદારશિ(શી-સિક-સી) સ્ત્રી [સર૦ મ.હિ. મુરાસિંઘી] સંબંધી (૨) શ્રી. મુગલનો અમલ – રાજ્ય (૩) [લા.] ઠાઠમાઠ | મુડદાલ વિ. [f. મુરસર૦ હિં. મુરદ્વાર, મુડદ્વાર] મુડદા ભપકે (૪) વેચ્છાચારી રાજ્ય; અંધાધૂંધી કે જુલમ. [–ચલાવવી | જેવું (૨) નિર્બળ; નિર્માલ્ય (૩) મડદાનું (માંસ) = આપખુદ અમલ ચલાત (૨) અંધેર ને અવ્યવસ્થા ચલાવવાં.] | મુડદું ન [I. મુહ; સર૦ fછુ. મુરલી મ. મુદ્દા] મડદું, શબ -લાણુ સ્ત્રી મુગલ સ્ત્રી, મંગલાણું
મુડસાઈ સ્ત્રી, (કા.) અભિમાન; આપવડાઈ (૨) બહાદુરી મુગાસાડી સ્ત્રી [મુગટ પરથી ? સર૦ મ. મુIT = લૂગડાને એક | મુતરડી સ્ત્રી [મૂતરવું” ઉપરથી; સર૦૫. કુતરી, મુતાર1] મતર
પ્રકાર] સ્ત્રીઓનું અબેટમાં પહેરવાનું એક રેશમી વસ્ત્ર વાની જગ્યા; પેશાબખાનું. –ણું ન મન્દ્રિય મુગ્ધ વિ. [ā] મોહ પામેલું (૨) અણસમજુ, અજ્ઞ (૩) સાલસ; | મુતરાણું વિ૦ [સર૦ મ. મુતરા] મૂતરવાની હાજતવાળું નિષ્પાપ (૪) સુંદર; મોહક. ૦તા સ્ત્રી, વત્વ ન૦. –ધા સ્ત્રી| મુતરાવવું સક્રિ. “મૂતરવું નું પ્રેરકરૂપ. –ઠાવવું સક્રિ. (પ્રેરક) જેને જુવાની તરતની ફૂટી હોય તેવી સ્ત્રી (૨) કાવ્યમાં ત્રણ | મુતરાળું વિ૦ [મૂતર પરથી] મૂતરવાળું [વાળો ભાગ પ્રકારની નાયિકામાંની એક (મુગ્ધા, મધ્યા અને પ્રૌઢા). –ધ્ધા- | મુતરિયું ન [મૂતર + ઈયું] તરવાનું વાસણ (૨) બળદને મુતરવાપણું ન૦ મુગ્ધા હોવું તે
મુતલક(ગ) અ૦ [..] બિલકુલ તન મુચ–ચુ)કંદ પું[સં.] એક ફૂલઝાડ (૨) (સં.) એક પ્રાચીન મુતવલી ડું [મ.સર૦ મ. મુતવી; હિં.]નિયામક, વ્યવસ્થાપક મુચરકે ૫૦ [તુ મુવત્સë; સર૦ હિં, મ. મુવ૮%I] જામીન- મુતાબિક વિ૦ [..] અનુકુળ (૨) અ૦ અનુસાર; પ્રમાણે ખત (ગુનેગારનું) [–આપ, લેવો]
મુતા પુત્ર + ડુંગેરે