Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 689

મનઉકાળો].
१४४
[મનુષ્યલક
મનમાં શું છે તે જાણવું – પારખવું. –વળવું = સંતોષ થ; શાંતિ | મનસા સ્ત્રી- [જુઓ મનીષા; . મંરા] + ઈચ્છા (૨) અ [સં.] થવી. -વાળવું =સંતોષ માનવો; શાંત થવું. -સાંકડું કરવું = મનથી. [–વાચા કર્મણ = મન, વચન ને કર્મથી.] કંજુસપણું – સંકુચિતપણે દાખવવું.-સાથે વાત કરવી =વિચારી મનસિજ પું[4.] કામદેવ (૨) વિ. મનમાં પેદા થતું જોવુંઅંતરમાં પૂછવું.] ૦ઉકાળ પં. ઉદ્વેગ; જીવઉકાળો ૦૬ળુ મનસુખ નવ મનનું સુખ (૨) ૫૦ એક છંદ વિક મન કળી જાય એવું મનનું પારખુ. ૦કામને સ્ત્રી મનની મનસૂબે પુત્ર [મ.] વિચાર, ધારણા; ઇરાદે ઈચ્છા. ૦ગમતું વિ૦ મનને ગમતું. ૦માડો પુત્ર મનને ગમવું | મનસૂર ૫૦ [બ, મંસૂર] (સં.) અનલહક' બેલવા માટે દેહાંતદંડ તે; મનોરંજન મનરમાડે ગમું નવ મનગમતું. ૦ગમો . મનની પામનાર એક મુસલમાન સંત સા. ૦ર્ડન મન (લાલિત્યવાચક). દુરસ્ત વિ૦ આરેગ્યપૂર્ણ | મન ન [ā] મન (૨) વિ. સમાસમાં. જેમ કે, અન્યમનસક. મનવાળું; સ્વસ્થ ચિત્ત. [-સ્તી સ્ત્રી]. વન નટુ ચિંતન (૨) ૦તા સ્ત્રી મનની સ્થિતિ; મનોદશા તર્કવિતર્ક. ૦નશીલ વિ. ચિંતન કરવાના સ્વભાવવાળું. -નિકા | મનરંતરંગ ૫૦ [ā] મનને તરંગ સ્ત્રી મનનને યોગ્ય કે મદદરૂપ કૃતિ. ૦નીય ૦િ મનન કરવા | મનસ્વિતા સ્ત્રી, -ની વિ. સ્ત્રી જુઓ “મનસ્વીંમાં જેવું. ૦પતીજ વિ. સંતોષકારક. ૦૫સંદ વિ૦ મનને ગમતું. | મનસ્વી વિ૦, -સ્વિની વે, સ્ત્રી [સં.] સ્વચ્છંદી; તરંગી (૨) ૦૫ગુ વેમનની શકિત કે સ્થિતિમાં પંગુ કે નબળું. ફાવતું ઉદાર – શ્રેષ્ઠ ચિત્તવાળું (૩) ધીર–સ્થિર ચિત્તવાળું (૪) માની. વિ. મનગમતું; મનને ફાવે એવું. ૦ફેર વિજરાક ફેરવાળું (૨) | -સ્વિતા સ્ત્રી મનસ્વીપણું પું અકળાયેલું, થાકેલું મન બીજે ફેરવવું તે. ભર વિ. સાચા | મનહર વિ. [મન + હર (હરવું)] મનહર (૨) ૫૦ એક છંદ મનનું (૨) અ૦ મનથી; યથેચ્છ. ભંગ વિ૦ નિરાશ (૨) પું૦ | મનહૂસ વિ૦ [..] અશુભ; અપશુકનિયાળ [રાખેલું નિરાશા. ભાવતું, ૦ભાવિત વિ૦ મનપસંદ. ૦મનામણાં નવ | મનઃપૂત વિ. [સં.] મન વડે વિચારી જોયેલું; અંતઃકરણે કબૂલ બ૦ ૧૦ મન મનાવવું છે કે તેને પ્રયત્ન; મનને ફોસલાવવું તે. | અનઃપૂર્વક વિ૦ (૨) અ૦ [i.] મનથી; ભાવપૂર્વક ૦માન, ૦માન્યું વિ૦ મન માને તેવું કે તેટલું;યથેચ્છ. ૦મુખ | મન:શાંતિ સ્ત્રી [i] મનની શાંતિ – નિરાંત કે સ્વસ્થતા વિ. મનસ્વી; ગુરુમુખથી ઊલટું. ૦મુદા સ્ત્રી... મનની મુદા; ખુશી | મનઃશિલ ૫૦ [.] એક ખનિજ પદાર્થ (૨) અ૦ ખુશીથી; મનથી. ૦મેળ પં. મનને મેળ; મન મળવાં મનઃસ્થિતિ સ્ત્રી [4] મોદશા; મનની સ્થિતિ તે; સંપ મેળાપી વિ. મળતાવડું. મેજી વિ૦ મનસ્વી; મનઃસ્વભાવ j૦ [સં.] મનને સ્વભાવ-પ્રકૃતિ તરંગી. ૦મોદ કુંડ આનંદ. ૦મેહન વિ. મોહ પમાડે તેવું. મનઃસ્વાધ્ય ન૦ કિં.] મનની સ્વસ્થતા ૦રમાડે ! મનને આનંદ. ૦રંજન વિ૦ મનને આનંદ આપ- | મના [..], ૦ઈ સ્ત્રી બંધી; નિષેધ (કરવી). ઈ-રિટ સ્ત્રી, નાર (૨) નવ મનરંજન. ૦વાંછિત વિ૦ જુઓ મનોવાંછિત. મના કરતી અદાલતી રિટ; “રેટ ઑફ પ્રોહિબિશન.” ૦ઈ હુકમ વેગી વિ૦ મનના જેટલા વિગવાળું; ખૂબ ત્વરિત
૫૦ મનાઈ કરતો કે જણાવનારે હુકમ (-કાઢો, નીકળવો); મનખા દેહ પં; સ્ત્રી [મનુષ્ય+દેહ] મનુષ્યનું શરીર
“સ્ટ-ઑર્ડર; ઈજંક્ષન'
[પર રહેલું તત્ત્વ મન ૫૦.[મનુષ્ય+આયખું?] મનુષ્ય તરીકેની જિંદગી. [-બગા- | મનાતીત વિ૦ [મન + અતીત] મનથી પર એવું (૨) નવ મનથી
હો =જીવતર એળે ગુમાવવું. -લે = જીવલે; ત્રાસ આપવા | મનામ(–વ)ણી સ્ત્રી, –ણું ન૦ [‘મનાવવું' ઉપરથી] મનાવવું તે (૨) પ્રતિષ્ઠા ધૂળ મેળવવી.]
[ જુઓ “મનમાં મનાવવું સક્રિ. [જુઓ મનવવું), મનાવું અક્રિઢ “માનવુંનું મન ગમતું, માડે, ગમું, ગમે, દુરસ્ત, ૦દુરસ્તી | પ્રેરક અને કમેણ મનન, શીલ, -નિકા, -નીય જુઓ ‘મનમાં
મનાવાવું અ૦૧૦ [“મનાવવુંનું કર્મણ મનવાવું મન, ૦૫તી જ, પસંદ, પંગુ, ફાવતું, ફેર, ભર, ભંગ, મનિયાર, - જુઓ મણયારીમાં
ભાવતું, ભાવિત, મનામણાં, માનતું, ૦માન્યું, મુખ, મની સ્ત્રી, [૨૦] મીની; બિલાડી [હંડી (-કરો) મુદા, મેળ, મેળાપી, મેજી, મેદ, મોહન,૦૨માડે, મનીઓર્ડર ! [છું.] ટપાલફિસ મારફતે મોકલાતાં નાણાંની ૦રંજન જુઓ “મનમાં
મનીષા સ્ત્રી [સં.] ઈચ્છા (૨) બુદ્ધિ, જ્ઞાન. –ષિતા સ્ત્રી મનીષીમનવણિયું વિ૦ [‘મનવવું' ઉપરથી] મનને મનાવવા જેવું પણું. –ષી વિ૦ બુદ્ધિમાન (૨) ૫૦ ડાહ્યો પુરુષ; વિદ્વાન મનવ(-વા) સ્ત્રી [સર૦ fe. મનુાર = સકાર] પોણાચાકરી | મન ૫૦ [] (સં.) વિવસ્વતના પુત્ર આદિ માનવ; માનવકુળના મન(–ના)વવું સક્રિ. [સં. મન] માને તેમ કરવું (૨) રીઝવવું; ઉત્પાદક (૨) બ્રહ્માના ૧૪ પુત્રમાંના દરેક, જેમનાથી અનંતર રાજી કરવું
[વહાણ (૨) જુઓ મનવર ગણાય છે. કુલ નવ માનવકુટુંબ, મનુજાતે. જj૦ મનુષ્ય. મનવાર સ્ત્રી. [છું. “મૈંન મૉ નૅર'; સર૦ મ. મનાવ૨] લશ્કરી | ૨જદ ૫૦ [મનુજ + અદ] મનુષ્યને ખાઈ જનાર – રાક્ષસ. મન(–ના)વાવું અક્રિ. “મન(–ના)વવું’નું કર્મણિ
સંહિતા, સ્મૃતિ સ્ત્રી મનુએ રચેલી સ્મૃતિ મનવાંછિત, મનોવેગ જુઓ “મન'માં [ ઉપરથી] મન | મનુષ્ય પું; ન [સં.] માણસ. ત્રણ નવ માત્રમાંનું એક મન ૫૦ [પ્રા. મજુમ (સં. મનુન)] (પ.) મનુષ્ય (૨) [મને ૦૦નતિ સ્ત્રી માણસજાત. ૦તા સ્ત્રી, ૦૦ ન૦ માણસાઈ મનશ્ચિક્ષુ ન૦ [સં.] મન રૂપી ચક્ષુ; અંતધ્યક્ષ
માનવતા. નિષ્ઠાવાદ ૫૦ મનુષ્યની બુદ્ધિશક્તિ ઈ૦ પર નિષ્ઠા મનસબ ! [. મં] પદવી; દરજજો. ૦દાર પુંલશ્કરની રાખીને વર્તવું જોઈએ એવો મત – વાદ; ઘનિઝમ'. (-દી વે૦). ટુકડીને અમલદાર, ૦દારી,-બી સ્ત્રી મનસબદારનું કામ કે હોદ્દો | વ્યજ્ઞ પુત્ર અતિથિ-સકાર; યજ્ઞલેકj૦ મૃત્યુલોક, પૃથ્વી,