Book Title: Sarth Gujarati Jodni Kosh
Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
________________
માથું]
૬૫૯
[માથે
સખત માથું દુઃખવું. -નીચું કરવું = માથું નમાવવું, શરણે જવું. | વાહ વિ. [માથું વાઢવું] માથું વાઢે એવું; કારમું. -થાવેરે -પકાવવું = માથાઝીક કરીને હેરાન કરવું.-૫ટકવું = માથાઝીક પંમાથા દીઠ લેવાતો કર કરવી. -પાકવું, પાકી જવું = માથાફેડથી અકળાઈ જવું (૨) | માથે અ૦ (કા.) ઉપર. ઉદાઘા માથે પાટો બાંધ્યો. (૨) “માથુંનું મગજ થાકી જવું; માથું દુઃખવા આવવું. -ફરવું = ચક્કર આવવાં | સપ્તમીનું રૂપ. [માથે અંકુશ હે = ઉપર દાબ કે રોક હોવાં. (૨) મિજાજ જ; ગુસ્સે ચડે. -ફાટી જવું = તાપ, દરદ કે -આવવું = અડકાવ આવવો (૨) જવાબદારી તળે આવવું (૩) બદથી માથું દુખી આવવું (૨) ગુસ્સે ચડવો. -ફેરવવું = માથા ઉપર ઊંચે આવવું (કનકવાનું, સૂર્યનું ઈ૦). -ઓઢવું = ગુસ્સામાં કે જોશમાં આવવું. - વું = માથાફેડ કરવી, -બેડવું સાલ્લે બરાબર માથે રાખવે (લાજ – આમન્યા સારુ) (૨) = ધંધા વિનાના હેવું કે રહેવું (૨) કાંઈ જ ન આવડવું. -બેઠાવવું જોખમ લેવું (૩) દેવાળું કાઢવું. –એરાઠવું = અન્યાયપૂર્વક બીજા = માથાના વાળ અસ્ત્રાથી મંડાવી નાખવા (૨) અભણ રહેવું; ઉપર જવાબદારી –ખમ નાખવાં (૨) ભેળવીને માલ ચેટાકાંઈ પણ ન આવડવું. -ભાંગવું =નાદ–ગર્વ ઉતારો (૨) નુકસાન ડ - વેચી દે. -ખેંચી લેવું = (પિતા ઉપર) જવાબદારી કરવું. -ભાંગે એવું = પહોંચી વળે એવું; માથાનું. –ભારે થવું= વહોરી લેવી. -ગાળ ચઢવી = આળ ચડવું. –ગાળ મૂકવી = ગર્વ કે મિજાજ વધી જ (૨) માથું દુ:ખવા આવવું (૩) માર | આળ મૂકવું; કલંક ચઢાવવું. -ઘંટીનું પહેલું = ભારે ને મુશ્કેલ માગવો. -ભેયમાં ઘાલવું = ગુનામાં આવવાથી શરમાવું – જવાબદારીનું કામ સોંપાયું. -ઘાલવું = માથે નાખવું. -ઘૂઘરી લજવાઈને નીચું જોવું. –મારવું = કઈ બાબતમાં મન ઘાલવું; | મૂકી ઘૂમવું = મેટાભા થઈ ઘાલમેલ કરવી. –ચાવવું =માન્ય મહેનત માંડવી (૨) વચમાં પડવું, વચમાં ડહાપણ કરવું. મૂકીને કરવું; રવીકારવું (આજ્ઞા કે સલાહને) (૨) હક ઉપરાંત બહેકવા = શિર સાટે; જાનને જોખમે. -રંગવું = માથામાં મારી લેહી દેવું (લાડ લડાવીને); બેદે નહીં એવું કરવું. –ચડી બેસવું, ચડી કાઢવું. -વેગળું મૂકવું = ભરવાથી ડર્યા વિના ઝંપલાવવું. -શાનું વાગવું = હુકમ ન માન; અતિ લાડથી નફટ થઈ જવું (૨) છે? = માથાઝીક કરતાં ન થાકે એવું માથું છે એમ સૂચવે છે. કેઈની સત્તા.ખુંચવી લેવી (૩) ચડિયાતું થયું–ચપટી ભભરાવવી -ઍપવું =શરણે જવું (૨) જીવ આપો. –હળવું = કાંસકી = મમત કે ભદ કરવામાં કોઈનાથી વધી જવું. –ચશ્મર ઢોળાવ વડે કેશને વ્યવસ્થિત કરવા. તારું માથું? =કાંઈ જ નહીં. (બે = રાજવંશી વિભવ હો.-ચેટવું = માથે પડવું.-છાણાં થાપવાં કાન વચ્ચે) માથું કરવું = બાળકને અપાતી (પિલી) ધમકી. | =ન બદવું. –છાપરું વધવું = માથે હજામત વધી જવી, છીણી બે માથાં હોવાં = ગાંઠે નહીં તેવું હોવું. બે માથાને ખર્ચ મૂકવી = બગાડી નાખવું (૨) ગેરફાયદો કરવો. -છેડે નાખ બે માણસનું ખર્ચ(૨) દાવામાં બેઉ પક્ષકારોને ખર્ચ. (વધુ શ૦ | =માથું ઢાંકવું (૨) નિર્લજજવેડા કરવા. -ગાં મૂકે એવું = પ્ર૭ “માથે'માં જુઓ.)] -થાઉતાર વિ૦ દરકાર કે લક્ષવિનાનું મમત કે સરસાઈમાં વધી જાય એવું (૨) સુંદર. -ઝાઢ ઊગવાં, (૨) અ૦ બેદરકારીથી. -થાળ સ્ત્રી [માથું ઓળવું કે ઝાડ ઊગવાં બાકી હોવાં= ઘણાં જ દુઃખ પડવાં.–ટાલ પડવી ઓઢવું] સંયુક્ત કુટુંબમાં જેઠ દિયેર વગેરે પાસેથી ખેરાકી પિશાકી =જોખમ- ભાર ઊંચકી ઊંચકીને કે અનુભવના ખૂબ ટપલા માગવાને વિધવાને હક, –થાકૂટ સ્ત્રી, ભાંજગડ; પંચાત (૨) ખાઈ ખાઈને માથાના વાળ ઘસાઈ જવા. –ઢળવું = માથે પાડવું. નકામી મહેનત; પીડા. થાકૂટિયું વિ૦ માથાકૂટ કરાવે એવું. –તાણી લેવું = પિતા પર જવાબદારી – ભાર લઈ લેવાં. -તેલ -થાઝીક સ્ત્રી માથાકૂટ, –થાઝીકિયું વિમાથાકટિયું-થાઢંક ઘાલવું = જુએ માથામાં તેલ ઘાલવું. –થવું = અડકાવ આવવો વિ. માથું ઢંકાય એટલું; માડું. –થાતૂટ વિ૦ માથું ટે એટલે (૨)સેની આગળ જવું. –થી ઉતારી નાખવું = જવાબદારી કાઢી સખત (પ્રયન), –થા સ્ત્રી માથાકુટ (૨) વિ. માથું તૂટી | નાખવી.-થી ટપલે ઉતારક મહેણું – કહેતી દૂર કરવાં.-થી જાય કે તોડી નાંખે એવું; માથાતુટ; ખૂબ સખત (મહેનત, | ટોપલે ઉતાર =જવાબદારી કાઢી નાખવી.-દુમન ગાજવા મારી ઈ૦). –થાડિયું વિ૦ માથાટિયું; માથાતોડ. –થા- = દુમનને ભય ઝઝૂમ. –ધૂળ ઘાલવી = કજિયે ઉભો કરવો દીઠ અ૦ જણ દીઠ; દરેક માણસે. –થાપૂર વિ૦ માડું; માથા- (૨) પિતાને માથે ઠપકે લેવા (૩) પિતાની જાતને કલંકિત કરવી; ટંક. –થાફરેલ(-લું) વિ૦ મિજાજી; ક્રોધી; માથાનું કરેલું–થાફેડ ફજેત થવું.-નાખવું =જવાબદારી એરાઢવી (૨) જવાબદારી પર સ્ત્રી માથાકૂટ. -થાકેડિયું વિટ માથાકૂટિયું. -થાબંધણું, છેડવું.-નાહવું = (સ્ત્રીએમાથાબોળ નાહવું. -પરવું =જવાબ-થાબાંધણ(–ણું)ન૦ માથે બાંધવાનું કપડું. –થાબૂઢવિ. માથા | દારી આવી પડવી (૨) –ને કારણે નુકસાન વેઠવું પડે એવી સુધી બૂડી જવાય એટલું ઊંડું. –થાબળ અ૦ માથું અને શરીર હાલતમાં આવવું (જેમ કે, અમુક માલ માથે પડે.)-પાઠવું = પલાળીને. –થાભારે વિ૦ મેટી નામના કે હોદ્દાવાળું પ્રતિષ્ઠિત જવાબદારી એરાઢવી. -પાણી ઘાલવું = માંદગીમાં નાહ્યા ધેયા (૨) મિજાજી; તુમાખીવાળું. –થામાર વિ. માથામાં મારે એવું; વિના ખાધું હોય તે માટે સાજા થયા પછી પ્રાયશ્ચિત્ત કરી બ્રાહ્મણ ગાંધું ન જાય એવું વસમું. -થામેલી (મે) વિ. સ્ત્રી અભડા- જમાડવા (૨) માંદગી પછી ઘણે દહાડે નાહવું; મંદવાડમાંથી ઊઠવું. પેલી; અટકાવવાળી. -થાવટી સ્ત્રી [માથું + વૃત્તિ (.) ગળ -પાણી ફરી વળવું = ડુબી જવું (૨) એળે જવું (૩) કંગાલ ભાગ] સાલે ન બગડે માટે તેના માથા ઉપરના ભાગ નીચે સ્થિતિમાં આવી પડવું. પાણી ફેરવવું =નિષ્ફળ કરવું; ધૂળમાં સીવેલો અસ્તરને કકડ (૨) માથાના કપડા પર પડેલા તેલના મેળવવું (૨) પાછું પાડવું; ચડી જવું, ટપી જવું. -ભાગવું = ડાઘા (૩) માથાનો ભાગ (૪) આબરૂ. [-પઠવી = સાલાના નુકસાની કે ખેડખાંપણવાળું કે પ્રતિકૂળ એવું કાંઈ પણ કઈ માથા ઉપર રહેતા ભાગને તેલના ડાઘા પડવા. –હલકી પડવી = માણસને વળગાડવું; ભોગવવું પડે એવું કરવું. -મારવું = માથે આબરૂ હલકી પડવી.] -થાવહેણું વિ૦ ઢંગધડા વગરનું. -થા-| ભાગવું (૨) અધુર ન રહેવા દેતાં મોભ સુધી (ક) ચણી લેવો.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950