Page Text
________________
માથું]
૬૫૯
[માથે
સખત માથું દુઃખવું. -નીચું કરવું = માથું નમાવવું, શરણે જવું. | વાહ વિ. [માથું વાઢવું] માથું વાઢે એવું; કારમું. -થાવેરે -પકાવવું = માથાઝીક કરીને હેરાન કરવું.-૫ટકવું = માથાઝીક પંમાથા દીઠ લેવાતો કર કરવી. -પાકવું, પાકી જવું = માથાફેડથી અકળાઈ જવું (૨) | માથે અ૦ (કા.) ઉપર. ઉદાઘા માથે પાટો બાંધ્યો. (૨) “માથુંનું મગજ થાકી જવું; માથું દુઃખવા આવવું. -ફરવું = ચક્કર આવવાં | સપ્તમીનું રૂપ. [માથે અંકુશ હે = ઉપર દાબ કે રોક હોવાં. (૨) મિજાજ જ; ગુસ્સે ચડે. -ફાટી જવું = તાપ, દરદ કે -આવવું = અડકાવ આવવો (૨) જવાબદારી તળે આવવું (૩) બદથી માથું દુખી આવવું (૨) ગુસ્સે ચડવો. -ફેરવવું = માથા ઉપર ઊંચે આવવું (કનકવાનું, સૂર્યનું ઈ૦). -ઓઢવું = ગુસ્સામાં કે જોશમાં આવવું. - વું = માથાફેડ કરવી, -બેડવું સાલ્લે બરાબર માથે રાખવે (લાજ – આમન્યા સારુ) (૨) = ધંધા વિનાના હેવું કે રહેવું (૨) કાંઈ જ ન આવડવું. -બેઠાવવું જોખમ લેવું (૩) દેવાળું કાઢવું. –એરાઠવું = અન્યાયપૂર્વક બીજા = માથાના વાળ અસ્ત્રાથી મંડાવી નાખવા (૨) અભણ રહેવું; ઉપર જવાબદારી –ખમ નાખવાં (૨) ભેળવીને માલ ચેટાકાંઈ પણ ન આવડવું. -ભાંગવું =નાદ–ગર્વ ઉતારો (૨) નુકસાન ડ - વેચી દે. -ખેંચી લેવું = (પિતા ઉપર) જવાબદારી કરવું. -ભાંગે એવું = પહોંચી વળે એવું; માથાનું. –ભારે થવું= વહોરી લેવી. -ગાળ ચઢવી = આળ ચડવું. –ગાળ મૂકવી = ગર્વ કે મિજાજ વધી જ (૨) માથું દુ:ખવા આવવું (૩) માર | આળ મૂકવું; કલંક ચઢાવવું. -ઘંટીનું પહેલું = ભારે ને મુશ્કેલ માગવો. -ભેયમાં ઘાલવું = ગુનામાં આવવાથી શરમાવું – જવાબદારીનું કામ સોંપાયું. -ઘાલવું = માથે નાખવું. -ઘૂઘરી લજવાઈને નીચું જોવું. –મારવું = કઈ બાબતમાં મન ઘાલવું; | મૂકી ઘૂમવું = મેટાભા થઈ ઘાલમેલ કરવી. –ચાવવું =માન્ય મહેનત માંડવી (૨) વચમાં પડવું, વચમાં ડહાપણ કરવું. મૂકીને કરવું; રવીકારવું (આજ્ઞા કે સલાહને) (૨) હક ઉપરાંત બહેકવા = શિર સાટે; જાનને જોખમે. -રંગવું = માથામાં મારી લેહી દેવું (લાડ લડાવીને); બેદે નહીં એવું કરવું. –ચડી બેસવું, ચડી કાઢવું. -વેગળું મૂકવું = ભરવાથી ડર્યા વિના ઝંપલાવવું. -શાનું વાગવું = હુકમ ન માન; અતિ લાડથી નફટ થઈ જવું (૨) છે? = માથાઝીક કરતાં ન થાકે એવું માથું છે એમ સૂચવે છે. કેઈની સત્તા.ખુંચવી લેવી (૩) ચડિયાતું થયું–ચપટી ભભરાવવી -ઍપવું =શરણે જવું (૨) જીવ આપો. –હળવું = કાંસકી = મમત કે ભદ કરવામાં કોઈનાથી વધી જવું. –ચશ્મર ઢોળાવ વડે કેશને વ્યવસ્થિત કરવા. તારું માથું? =કાંઈ જ નહીં. (બે = રાજવંશી વિભવ હો.-ચેટવું = માથે પડવું.-છાણાં થાપવાં કાન વચ્ચે) માથું કરવું = બાળકને અપાતી (પિલી) ધમકી. | =ન બદવું. –છાપરું વધવું = માથે હજામત વધી જવી, છીણી બે માથાં હોવાં = ગાંઠે નહીં તેવું હોવું. બે માથાને ખર્ચ મૂકવી = બગાડી નાખવું (૨) ગેરફાયદો કરવો. -છેડે નાખ બે માણસનું ખર્ચ(૨) દાવામાં બેઉ પક્ષકારોને ખર્ચ. (વધુ શ૦ | =માથું ઢાંકવું (૨) નિર્લજજવેડા કરવા. -ગાં મૂકે એવું = પ્ર૭ “માથે'માં જુઓ.)] -થાઉતાર વિ૦ દરકાર કે લક્ષવિનાનું મમત કે સરસાઈમાં વધી જાય એવું (૨) સુંદર. -ઝાઢ ઊગવાં, (૨) અ૦ બેદરકારીથી. -થાળ સ્ત્રી [માથું ઓળવું કે ઝાડ ઊગવાં બાકી હોવાં= ઘણાં જ દુઃખ પડવાં.–ટાલ પડવી ઓઢવું] સંયુક્ત કુટુંબમાં જેઠ દિયેર વગેરે પાસેથી ખેરાકી પિશાકી =જોખમ- ભાર ઊંચકી ઊંચકીને કે અનુભવના ખૂબ ટપલા માગવાને વિધવાને હક, –થાકૂટ સ્ત્રી, ભાંજગડ; પંચાત (૨) ખાઈ ખાઈને માથાના વાળ ઘસાઈ જવા. –ઢળવું = માથે પાડવું. નકામી મહેનત; પીડા. થાકૂટિયું વિ૦ માથાકૂટ કરાવે એવું. –તાણી લેવું = પિતા પર જવાબદારી – ભાર લઈ લેવાં. -તેલ -થાઝીક સ્ત્રી માથાકૂટ, –થાઝીકિયું વિમાથાકટિયું-થાઢંક ઘાલવું = જુએ માથામાં તેલ ઘાલવું. –થવું = અડકાવ આવવો વિ. માથું ઢંકાય એટલું; માડું. –થાતૂટ વિ૦ માથું ટે એટલે (૨)સેની આગળ જવું. –થી ઉતારી નાખવું = જવાબદારી કાઢી સખત (પ્રયન), –થા સ્ત્રી માથાકુટ (૨) વિ. માથું તૂટી | નાખવી.-થી ટપલે ઉતારક મહેણું – કહેતી દૂર કરવાં.-થી જાય કે તોડી નાંખે એવું; માથાતુટ; ખૂબ સખત (મહેનત, | ટોપલે ઉતાર =જવાબદારી કાઢી નાખવી.-દુમન ગાજવા મારી ઈ૦). –થાડિયું વિ૦ માથાટિયું; માથાતોડ. –થા- = દુમનને ભય ઝઝૂમ. –ધૂળ ઘાલવી = કજિયે ઉભો કરવો દીઠ અ૦ જણ દીઠ; દરેક માણસે. –થાપૂર વિ૦ માડું; માથા- (૨) પિતાને માથે ઠપકે લેવા (૩) પિતાની જાતને કલંકિત કરવી; ટંક. –થાફરેલ(-લું) વિ૦ મિજાજી; ક્રોધી; માથાનું કરેલું–થાફેડ ફજેત થવું.-નાખવું =જવાબદારી એરાઢવી (૨) જવાબદારી પર સ્ત્રી માથાકૂટ. -થાકેડિયું વિટ માથાકૂટિયું. -થાબંધણું, છેડવું.-નાહવું = (સ્ત્રીએમાથાબોળ નાહવું. -પરવું =જવાબ-થાબાંધણ(–ણું)ન૦ માથે બાંધવાનું કપડું. –થાબૂઢવિ. માથા | દારી આવી પડવી (૨) –ને કારણે નુકસાન વેઠવું પડે એવી સુધી બૂડી જવાય એટલું ઊંડું. –થાબળ અ૦ માથું અને શરીર હાલતમાં આવવું (જેમ કે, અમુક માલ માથે પડે.)-પાઠવું = પલાળીને. –થાભારે વિ૦ મેટી નામના કે હોદ્દાવાળું પ્રતિષ્ઠિત જવાબદારી એરાઢવી. -પાણી ઘાલવું = માંદગીમાં નાહ્યા ધેયા (૨) મિજાજી; તુમાખીવાળું. –થામાર વિ. માથામાં મારે એવું; વિના ખાધું હોય તે માટે સાજા થયા પછી પ્રાયશ્ચિત્ત કરી બ્રાહ્મણ ગાંધું ન જાય એવું વસમું. -થામેલી (મે) વિ. સ્ત્રી અભડા- જમાડવા (૨) માંદગી પછી ઘણે દહાડે નાહવું; મંદવાડમાંથી ઊઠવું. પેલી; અટકાવવાળી. -થાવટી સ્ત્રી [માથું + વૃત્તિ (.) ગળ -પાણી ફરી વળવું = ડુબી જવું (૨) એળે જવું (૩) કંગાલ ભાગ] સાલે ન બગડે માટે તેના માથા ઉપરના ભાગ નીચે સ્થિતિમાં આવી પડવું. પાણી ફેરવવું =નિષ્ફળ કરવું; ધૂળમાં સીવેલો અસ્તરને કકડ (૨) માથાના કપડા પર પડેલા તેલના મેળવવું (૨) પાછું પાડવું; ચડી જવું, ટપી જવું. -ભાગવું = ડાઘા (૩) માથાનો ભાગ (૪) આબરૂ. [-પઠવી = સાલાના નુકસાની કે ખેડખાંપણવાળું કે પ્રતિકૂળ એવું કાંઈ પણ કઈ માથા ઉપર રહેતા ભાગને તેલના ડાઘા પડવા. –હલકી પડવી = માણસને વળગાડવું; ભોગવવું પડે એવું કરવું. -મારવું = માથે આબરૂ હલકી પડવી.] -થાવહેણું વિ૦ ઢંગધડા વગરનું. -થા-| ભાગવું (૨) અધુર ન રહેવા દેતાં મોભ સુધી (ક) ચણી લેવો.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |