Sarth Gujarati Jodni Kosh

Author(s): Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 682

મઉડાવેડા ]
(૨) [ત્રા.; (સં. મૃત્યુ); [.] પેાચું (૩) કંસ(૪) પું॰ ભૂખ્યા અને દુઃખી લેાકેાનું ટાળું. [~થવું =ઃખાવું; નમવું (૨) કંગાળ થયું (૩) કંસ થવું (૪) દેરાવું; આગળ જવું.] ૦ડાવેઢા પું ભિખારીવેડા, હું વિ॰ મ; ભૂખ્યું
ભકતબ સ્ત્રી॰ [Ā.] નિશાળ
મક(-ગ)તું વિ॰ જીએ મળતું. -તાશ સ્ત્રી॰ મકતાપણું મકતા પું॰ [4.] ગઝલની છેલ્લી ટૂંક મક(-)દૂર સ્રી॰ [મ.] જુએ મગદૂર
|
મકનું વિ॰ [સર૰હિં. મધુના; હું. મનાશા = હાથણી] મસ્ત; મનસ્વી. [મકને હાથી = મદમસ્ત હાથી (૨) કલ્યામાં ન રહે તેવા છકી ગયેલા આદમી (૩) ઢગણા ને ભરાવદાર આદમી.] મકબરા પું॰ [4.] કખરસ્તાન (૨) રાન્ઝે મકર પું॰ [4. મળ] મક્કર, છળકપટ; કેલ. જના સ્રી [I. જ્ઞાન] સ્ત્રી સ્ત્રીચરિત્ર; સ્ત્રીએ ને પ્રપંચ. ૰માજ વિ॰ કાવતરા ખાર; દગાબાજ; કપટી
|
મકરે પું॰ [સં.] મગરમચ્છ (૨) જી! મગર (૩) દશમી રાશિ ૦૩ શ્રી॰ એક જાતની માછલી. કેતન, કેતુ, ધ્વજ સું૦ (સં.) કામદેવ. રાશિ સ્ત્રી॰ મકર; દશમી રાશિ વૃત્ત ન વિષુવવૃત્તની ક્ષણે લગભગ ૨૩૫° અક્ષાંશનું વૃત્ત -- વર્તુલ; ‘ટ્રાપિક ઑફ કૅપ્રિકૉર્ન’. સંક્રમણ ન, સંક્રાંતિ સ્ત્રી॰ સૂર્યનું મકર રાશિમાં જવું તે; ઉત્તરાયણ [ઉપરથી ] ચરબી; તોફાન મકરકૂદી સ્રી [મકર (સં. મ = વાંદરું)+ કૂછ્યું ? કે . મઝ મકર કેતન, કેતુ નુ ‘મકર’માં મકરજના સ્ક્રી॰ જુએ ‘મકર’માં સકરબાજ વિ॰ જુએ ‘મકર’માં
મકર પું॰ જી મકબરા
મકરરાશિ સ્ત્રી, મકરવૃત્ત ન॰ [સં.] જુએ ‘મકર’માં કરવા પું॰ શેરડીના ટુકડા; ગડવે (પ્રાયઃ બ૦૧૦માં વપરાય છે) મકર-સંક્રમણ, મકરસંક્રાંતિ જીએ! ‘મકર’માં [કોકિલ મકરંદ પું॰ [સં.] ફૂલનું મધ (૨) ફૂલની રજ (૩) ભમરો (૪) મકરાકર પું॰ [સં.] સમુદ્ર
મકરાકાર, મકરાકૃત વિ॰ [સં.] માછલીના આકારનું મકરાણી પું૦ સિંધની વાયવ્યે આવેલા મકરાણ દેશના રહેવાસી (૨)વિ॰ મકરાણનું કે તેને લગતું
મકરાર્ક પું॰ [સં.] મકર રાશિને સૂર્ય
મકરી સ્ત્રી [સં.] મગરની માદા, મગરી
મકલાનું અક્રિ॰ [સં. મુર્ પરથી ] મલકાવું; સ્મિત કરવું (ર) ક્ખ હરખાયું. -વવું સક્રિ॰ (પ્રેરક) મકવાણે પું॰ એ નામની એક જાત કે અટકને માણસ મકસદ સ્ત્રી॰ [મ.] મુરાદ; ધારણા
૬૩૭
મકસૂદ અ॰ [Ā.] જાણી જોઈ ને; હેતુપુરઃસર મકાઈ સ્ક્રી; પું॰ [સર॰ હિં. ના; મેં. ના, મ] એક અનાજ. ડોડા, દોડા સું મકાઈ ના ડોડો [દાણી (૨) ઇજારદાર મકાત સ્ત્રી॰ [મ. મુન્નાતિ] દાણ; જકાત(૨) ઇજારા. –તી પું॰ મકાન ન॰ [.; સર૦ મ. માળ; હિં.] ઘર; ઇમારત. ૦ભાડું ન॰ મકાનનું બારું. માલ(-લિ)કી શ્રી॰ મકાનની માલકી, માલિક પું૰ મકાનના માલિક કે ગી; ઘરધણી
[ મગજ
મકાયતું વિ॰ જુએ મલકાતું
મકાર પું॰[સં.] મણની સંજ્ઞા (વેપારીમાં)(૨)જુએ ‘મ’માં, રાન્ત વિ૰ જુઓ ‘મ’માં [‘મંકાડી’માં મકાડી, –ડા પું॰ [વે. મોટ; હિં. મજોલા; મ. મોટા] જી મક્કમ વિ॰ [બ.મુહ મ] દૃઢ. ૦તા સ્ત્રી૦, ૦૫ણું ન૦ મક્કર પું [ન્તુએ મકર; સર॰ fö.] છળ; કપટ; દગા મક્કલ ન॰ [i.] પ્રસૂતાના એક રાગ
[(અરબસ્તાનમાં)
મક્કા ન૦ [4.] (સં.) એક નગર – મહમદ પેગંબરનું જન્મસ્થાન મક્કાર વિ॰ [ત્ર.] કપટી; દગાખાજ
ભક્તો પું॰ [બ, બ] ઇજારા; ફેંકા પક્ષિ(ક્ષી)કા સ્ક્રી॰ [સં.] માખ મખ પું॰ [સં.] યજ્ઞ
ન
મખમલન॰; સ્ત્રી॰ [મ.]એક ન્તતનું રેશમી કાપડ. --લિયું ઇંદ્રગોપ વડું. -શ્રી વિ॰ મખમલનું (ર) મખમલ જેવું (૩) સ્ત્રી એક વનસ્પતિ
મસૂર પુ॰ [મ.] દારૂ પી ગાંડો બનેલે મધ્યાંતર ન૦ [તું. મિષાંતર] નિમિત્ત; બહાનું મખિયરડું, મખિયારું
ન૦ [ત્રા. મહિમા (સં. મક્ષિhl)] ઘેાડાની આંખ પર માખીઓ એસતી અટકાવવાની લટકતી દારીઓવાળી પછી [વાળું વસ્ત્ર – એક શણગાર બળદના કપાળે બંધાતું ભરત
મખિયાણું ન॰ જુઓ મિખયરડું] મખિયા ન॰ જુએ! મખયરડું મખ્ખીચ્સ વિ॰ [હિં.] કંસ
મગ પું॰ [કા. (સં. મુર્l)] એક કઠોળ. [મગ કંસાર બાફણાં = જીએ મગમાણાં (૨). મગનું નામ મરી (ન દેવું, પાડવું)= ખેલવું નહીં (યુક્તિ ખાતર કે કંઈ રહસ્યથી). –ને અડદ ભેગા ભરડવા = ખીચડા કરવા; જેમ આવ્યું તેમ ખોટું – સેળભેળ બેલવું. (અમુક પાણીએ)ભગ ચઢવા = કામ પાર પડવું. (મેામાં) મગ મેરવા, ભરવા=(બાલવું ઘટે છતાં) ન ખેલવું; મૌન ધારણ કરવું. (-ના) મગ વેરાઈ જવા = મતિયા મરી જવા (૨) ખિલ ખિલ હસી પડવું.] બાફણાં ન૦ ૦ ૧૦ મનમાં ને મનમાં મંઝાવું કે બળવું તે (૨) રિસાવું કે અણુમના રહેવું તે (૩) લાકડાં છાણાં કરાંઠી વગેરે ખળતણ
મગ પું॰ [ત્રા. ૪૫ (સં. માર્ચ)] માર્ગ (૫.)(૨) સ્ત્રી॰ [દ્દે. મા, મ] ખાજા; તરફ (૩) અ॰ ભણી; તરફ [એક મીઠાઈ મગજ પું॰ [સર૦ હિં. માવ (સં. મુદ્દા = મગ)] ચણાના લેટની મગજ ન॰ [ીં. મન; સર૦ મ.; હિઁ.] ખાપરીની અંદરને નરમ ભાગ; ભેજું (૨) પું॰ ફળની મીજ. [−ઉપર છારી વળવી= મગજ ખહેર મારી જવું. ઊંધુંચતું થઈ જવું = બુદ્ધિ ઠેકાણે ન રહેવી. –કહ્યું કરતું નથી = બુદ્ધિ ચાલતી નથી (૨) મગજ ભમે છે (૩) મિજાજ જાય છે. –ખસી જવું = ગાંડા થઈ જવું. -ખાવું, ખાઈ જવું = માથાફેાડ કરાવવી; કંટાળા આપવા. “ચસકી જવું= ગાંડા થવું. −ઠેકાણે ન હોવું = વ્યગ્ર કે ગુસ્સે હોવું (૨) ગાંડપણ હાવું; ભાન ખસી જવું. મગજનાં બારણાં ઊઘડવાં = અલ આવવી; ગમ પડવી. મગજનું ખસેલું, ચસકેલું =ગાંડું, મગજનું કરેલું, ફાટેલું ઉ ંમલ; ભારે મિજાજી, મગજનું માખણ કરવું, મગજના ખીમે કરવે=મગજને ખૂબ ત્રાસ આપવા;