________________
( ૪ )
આવેાવિચાર તા શું પણુ ખ્યાલ પણ આવતા નથી. એક મા જાણે કે બચ્ચાંને ધવડાવતી મેડી છે ત્યારે બીજો કાઇ તેને કહે કે “ હું સ્ત્રી તુંવૃથા આયાસ વ્હારે છે, એ બાળક તને કંઇ પણ સુખનું કારણ નથી થવાનું પરંતુ દુ:ખ પેદા કરનાર છે' આવે વખતે તે માતા શું બાળકનું પેષણ કરતી બંધ પડે છે કે તેના પાલનપ્રતિ અવજ્ઞા કરે છે ? નહિ કર્દિ નહિ ! ઉલટી તે તેવુ કહેનારને ધમકી આપશે કે “ ખબરદાર, મમ સંમુખ આવું વેણ ઉચ્ચાર્યું છે. તે ! '”
હજી આ દીલ નબળી લાગતી હેય તે આપણે બીજી તપાસીએ, માતાના અર્થ ત્રણ થાય છે. પૃથ્વી, ગાય, અને જન્મદાત્રી. માતા શબ્દજ એ એમ બતાવે છે કે નિ:સ્વાર્થ પ્રેમની મૂર્તિ
પ્રશ્ન-સિદ્ધ ફરી બતાવે. ઉત્તર-જમાના એવા બ્યા છે કે સિદ્ધ કરી બતાવ્યા વગર ચાલે તેમજ નથી. તમે કહેા કે ન કડ્ડા તદપિ મારે સિદ્ધ કર્યાં વગર છુટકે! નથી એમ હું પ્રથમથીજ જાણું છું. આમાં તમારે વાંક નથી. કાળજ એવા આપે છે કે કોઇ વાત દલીલ વગર ગ્રાહ્ય થવા દેતાજ નથી. હું તે માતાનો મદ્દત્તા એ સ્થાપિત કરવા કલમ અને સાહીના સંયોગની જરૂર પણ શું હોય ? પણ હુ. બુદ્ધિવાદના જમાનામાં એ પણ અકર્તવ્ય છે એમ નહિં ! !
ગણું આપીએ અને
માતા એટલે પૃથ્વી તે સ્વભાવતઃ ઉદાર છે. એક સહસ્ત્રગણું લઇએ. વળી તે પંચ મૂળતત્ત્વામાંનું એક તત્ત્વ છે. જે પ્રાણી તેના તલપર નિવાસ કરે છે તે ખધાં તે માતાના ઠેકરાં ! સધળી વનસ્પતિની ઉત્પાદક એ છે. આપણા વેષ–આપણું ભાજન, આપણી હાલચાલ, આપણી સ્થિરતા એ સર્વ એ મેાટી માતાપર આધાર રાખે છે એ અસશય છે અને વળી આપણી પેાતાની ક્રૂર વર્તણુક પ્રત્યે આપણે જરા દૃષ્ટિ કરી ોઇએ. આપણે તેને દાખીએ, તેનાપર યાદપ્રહાર કરીએ, આપણે તેને મેટા મોટા ઉંડા જખમ કરીએ, ( વાવ, કુવા જે ખાદાય છે તે, અને ઝવેરાત મેળવવા, ધાતુ, કોલસા ઇત્યાદિ પ્રાપ્ત કરવા ખાણુ ખાદીએ તે ) અને આવાજ બીજો અનેક પ્રયાગે કે જે પ્રયોગા નિષ્ઠુરતા મિશ્રિત હાય છે, તે બધા આપણે તે ગરીબ પૃથ્વી માતાપર કરીએ છતાં તેજ માતા સર્વ પ્રાણીનું ખાન, પાન, વસ્રા અને ઉપયેાગની વસ્તુઓ આદિ ઉત્પન્ન કરતાર છે, આવી તે સ્વાર્થ રહિત પૃથ્વી માતા
ખીજી માતા આપણી ગાય. એની નિ:સ્વાર્થ બુદ્ધિપણ શુ તમે આછા લેખા છે ? જેના માતૃત્વની શાસ્ત્રપણ સાક્ષી પુરે તે ગાય મનુષ્યપર કેટલા બધા ઉપકારાના વરસાદ વરસાવે છે ? માત્ર તૃણ ખાઇનેજ જે સુધાસમાન દુગ્ધ દાન કરે છે તે માતા ગાયના પણ ઉપકારા અથનીય છે. આપણે તેનુ દુગ્ધ તેના પુત્ર પુત્રીને ન આપતાં આપણા ઉપયેગમાં લઇએ તાપણુ તે નિરૂપાય ગેામાતા આપણને પરાકાષ્ટાએ દુગ્ધ દોહવા દે છે. દુગ્ધમાં બુદ્ધિ, ધન, શકિત અને પ્રાણુ સંસ્થિતિને વાસેા છે. વળી જન્મ દેનારી માતા તે માત્ર થેાડાજ વર્ષ દુગ્ધપાન કરાવે છે પણ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
