________________
૧૧
પાલન નહિ કરો તા ખીજા તરૂની સંભાળ કેમ લઈ શકશે ! તમારી એખમદારી કઇ નાનીસુની કે જેવી તેવી નથી. આખા દેશને તારનારા થાએ પશુ ડુભાવનારા ન થાઓ. સાયંથ વાચા. તેમાં તમારા ધર્મનું દિગ્દર્શન બરાબર કરાવવામાં આવેલું છે તે પ્રમાણે ચાલો. ગતવર્તનની પદ્ધતિ ત્યજીને વિહિત આદેશાને અનુસરે.
માતપિતા નીચે પરતંત્ર રહી વ્યવહાર ચલાવવા તેમને ગમતા નથી. માતાપિતાનું ધન મેળવવા તેએ અર્નિશ ઉત્સુક હાય છે. ધનિક પુત્રામાં ગરીબતા છેકરાઓ જેટલી આર્દ્રતા હૈતી નથી કારણ કે જેમ સબ ધ અને પ્રસંગ વિશેષ તેમ સ્નેહની ગ્રન્થિ વધારે મજબુત. નિકા પેાતાના પુત્રા જોડે ઝાઝા સહવાસમાં આવતા ન હોવાથી પુત્રાના હૃદયમાં પિતપ્રેમ સ્થાયી રહેતા નથી, જ્યારે ગરીબના પુત્ર હમેશ પેાતાના ગરીબ માબાપની દેખરેખ અને આશ્રય નીચે રહેવાથી તેએમાં માશિપના ઘણા ખરા ગુણ્ણા અવતરે છે અને તેની સાથે તેના પ્રેમ પણુ અયળ રહેતા જોવામાં આવે છે.
આથીજ આપણે ઇતિહ્રાસારા સ્પષ્ટ જોઈ શકીએ છીએ કે રાજ કુંવરાએ પેાતાના પિતા મૃત્યુગામી થાય અને પોતે રાજ્યારુઢ થાય તેવી પેરવી કરવાના યંત્ન કરેલ છે. આનું મુખ્ય કારણ પિતા પુત્રના અતિ પ્રસંગને અભાવ એ છે અને પ્રસંગ કે સહવાસના અભાવથી સ્નેહગ્રન્થિ બરાબર જામી શકતી નથી એ નિર્દેદ છે. ધનવાનના પુત્રા પણ ઘણીવાર પોતાના પિતાના મૃત્યુની વાંચ્છા રાખે છે કારણ કે તેએમાં પદવી લાભ, ધનલાભ, ભાંગલેાભ ઈત્યાદિથી સત્યજ્ઞાના તિરાભાવ થયલા હાય છે. નિર્ધન લેાકેામાં આવા વ્યતિરી નથી બનતા.
કામ, ક્રોધ, લોભ, મેાહ, મદ, માત્સર્યાદિથી પર્યાકુલ કાણુ નથી થતું ! તારૂણ કાળમાં તે આ સર્વે ગુડ્ડાને ઉષ ભાતુ પ્રકટ થવા લાગે છે ત્યારે એક યુવાન પુત્રને માહાત્પાદક વસ્તુએપર મેહ, અરૂચિત વસ્તુપર ક્રોધ, સમાન સાથે માસ, પ્રિયવસ્તુઓ પર કામ, લઘુ ને ક્ષુદ્રતર ‘ગણવાથી મ અને ક્ષીણતાના ભયથી લાભ કેમ ન થાય ? પછી આ સર્વ અવગુણાની શ્ર‘ખાતે વિદ્યારનાર જે વિવેક, વિચાર અને ધર્મ તે તા તેનામાં ખીજ રૂપે પણ નથી ! હવે તેનું મન સ્વકૃત્યની સીમા કુદાવીદે. અકર્તવ્યમાં સે અને પછી માતપિત પ્રેમના નાશ, આમન્યા, આંદરને અભાવ એ સહેજ જન્મ લે છે. માબાપનું ગૈારવ ન જાણનારા પુત્ર! કેવી રીતે પાયમાલ ાય છે એ નીચલી કથાપરથી વ્યકત થાય તેવુ છે
વર્ધમાન નામના એક ધનવાન નગરશેઠને ધેર વસંત નામના પુત્રના જન્મ થયું. વસ’તને કામારકમાં બહુ લાલન પાલન મળ્યું તેથી શરીરે તે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
