________________
(૩૮) પિતાના ભરણ પોષણનો પણ દાવો એવા અધમ પુત્રોપર કરવાને અશકત હોય છે. આથી તેઓને જાતે કાળે પણ અતિ પરાકાષ્ટાએ જીવનકલહના કાર્યમાં ગુંથાવું પડે છે કે જેનું પરિણામ તેઓના આકસ્મિક કે અકાલ મૃત્યુમાં આવે છે. હિંદી પ્રજા અનાથ બાળકો, અનાથ બલાઓ, આંધળાઓ ઇત્યાદિ પ્રત્યે દયા બતાવવાનાં સાધને ઉત્પન્ન કરવાને તૈયાર થઈ છે અને તેમ કરવામાં કેટલેક દરજે વિજ્યવતી પણ નીકળી છે તથાપિ જૈફ નિરાધાર (વૃદ્ધને) આશ્રય આપવા માટે કંઇપણું પગલું હજુ સુધી ભરાયું નથી એ પીડાકર છે. શાસ્ત્રકારો
जननी जन्मभूमिश्च जान्हवी च जनार्दनः ।
जनकः पंचमश्चैव जकाराः पंचदुर्लभाः॥ આ જગતમાં પાંચ જકાર દુર્લભ છે *(૧) જનની (૨) જન્મભૂમિ (૭) જાહવી (૪) જનાર્દન (૫) જનક. દુર્લભ એટલે જે દુઃખે કરીને મળે તે. પ્રથમ અને અંતિમ જનની અને જનક એ બેની પણ આમાં ગણના કરવામાં આવી છે. આવા દુર્લભ માબાપે જે સુલભ હોય તે પછી તેને પરિત્યાગ કરીને કો મૂર્ખ પિતાનું શ્રેયસ્ માનશે? પિતા પ્રત્યે થયેલા ઉપકારનો બદલો વાળવાને શકિતમાન થયેલા જે પુત્રના માબાપ જીવતા હોય તે પુત્ર મહેતા ભાગ્યશાળી છે. વિધિએ અપેલા એ સુખાવિત ભાગ્યની ઉપેક્ષા કરીને જે પુત્ર પિતાના માબાપને આ વખતે તિરસ્કાર કરે છે અને પિતે વિધિવશાતુ પ્રાપ્ત થયેલા ચલિત સુખના વહમાં ખેંચાઈ જાય છે તે પુત્રાને લાખ બલકે કરડે ધિક્કાર છે. સુખ કે દુઃખના તરંગે આ સંસારસમુદ્રમાં પલકભર ટકી રહે તેવા છે, પણ આવેલી વા હાથ લાગેલી તકનો લાભ લઈ જે પુરુષ દુર્જનોને દંડ, સજજનેને સત્કાર અને પોતા પર ઉપકાર કર્યા હોય તેને બદલે, આવા સમયમાં આપી દે છે તેજ ખરે ચતુર નાવિક છે, કારણ કે ગયેલી તક (વ્યતીત થયેલા સુવર્ણમય અવસર) પુન: આવતા નથી, માટે બાપની વૃદ્ધાવસ્થામાં તેઓને શાંતિ આપવી એ પુત્રનો પરમ ધર્મ છે, અને અરે એ શાંતિ, સર્વ મનુષ્યોના મસ્તકપર તલ્પી રહેલો કૃતાન્ત, કયાં ઝાઝે વખત સુધી અનુભવવા દેવાને છે ? સર્વ શાંતિ અને અશાંતિ, વિપદ અને સંપ, સુખ અને દુઃખ એ સર્વને અંત મૃત્યુ દેવી અતુલ્ય અને અનન્ય શાન્તિ ભરી ઉંધમાં આવવાનો છે, હા એટલા ટુંકા વખતમાં હે સજજન પુત્ર! તું તારાથી બનતું કરી લે. એ અવસર તારે માટે અત્યંત આશીર્વાદાત્મક છે. તેમાં તારાથી થાય તેટલો પુણ્ય સંચય .... * (૧) માતા. (૨) પોતાને દેશ. (૩) ગંગાજી. (૪) પરમેશ્વર. (૫) પિતા ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
