________________
(૫૭)
તેજ માબાપ થોડા સમયને અંતરે તે જેડાને દાંપત્ય પ્રેમ જોઈને દ્વેષદાહથી બળી જાય છે. આનું કારણ બીજું કંઈ જ નહિ પણ અજ્ઞાન અને લઘુચિત્તતા છે. વ્યાવહારિક પ્રસંગનુસાર સ્ત્રી પુરૂષોને અન્યોન્ય સંવાદ કરતા જોઈ ને માબાપ તેઓ પર મર્યાદા ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ મૂકે તો તે હૃદયદૈબૈલ્ય અને અન્યાયને એક પ્રકાર નહિ તે શું? પુત્રવધૂઓનું ગજું વિચાર્યા વગર તેમને શકિત ઉપરાંત કામ સોંપનાર માબાપે પક્ષપાતી નહિ તે શું ?
કેટલાક ઘરમાં તે વળી જગલી રીત રિવાજો પ્રવર્તમાન હોય છે તું આટલું કામ કરશે તે તને ખાવાનું મળશે” એવા સાસુના પિતાની જ વહુ પ્રત્યેના શબ્દ આર્યસંસારની કેટલે દરજજે કથળી ગયેલી સ્થિતિનું ભાન કરાવે છે ? હદ વગરનું કામ અને પેટ પૂરતા અને અભાવ” એ બે કારણો એકઠા થઈ ગરીબ વહનો તે વગર મેતે પ્રાણુત લાવે છે. જે કદાચ પુત્ર પિતાની સ્ત્રીના વ્યાજબી શબ્દને માન આપીને ચાલે છે તે પણ માબાપ તરફથી પ્રસંગોપાત તીવ્ર આક્ષેપ તે તેના પર ચાલુજ હેય છે. “બાયડીને આધીન! ભડે!” એવા ઉપનામની વૃષ્ટિ પણ બહુજ ઉદારતાથી કરવામાં આવે છે !!! આવા વિસ્મયકારક વ્યતિક એક ન્યાય અને સદાચરણ પુત્રના મધર્મોમાં પણ આવેગ અને ઉદાસીનતા ભરે છે અને તેના ચિત્તમાં પોતાના માબાપનું ગૌરવ ન્યૂનતાને પામે એ પણ સહજ છે. જે માબાપની જ હઠીલાઈ કે ગેરવ્યાજબી ચાલથી પુત્ર છે પુત્રવધએ રીબાતા હોય અને તેમાંથી કલહ જન્મ લે તે ભાર મૂકીને કહેવું. જોઈએ કે એવા સંજોગોમાં પુત્ર કરતાં માબાપ વિશેષ દેષ અને ઠપકા પાત્ર છે.
સાસુ સસરાઓની સામાન્ય અયોગ્યતા આ મુદ્દો બહુ ઉંડે છે. તેવું કિંચિત વર્ણન અત્ર ઉપપન્ન છે.
જેમ પુત્રે પિતાના માબાપ પ્રત્યે કેમ વર્તવું તે જાણવું જોઈએ તેમ માબાપએ પણ પોતાના પુત્ર તથા તેની પત્ની સાથે કે વર્તનક્રમ ચલાવો તેથી વાકેફ થવાની જરૂર ભૂલવી નહિ જોઈએ, જો કોઈ પણ પિતાની ફરજમાં સ્મલિત કરે છે તે તેનું પરિણામ વખત વીતતાં સમગ્ર કુટુંબના નાશમાં આવે છે. આવી હાનિ ન ઉદ્ભવે તે અગાઉ પુત્રે, પિતાએ, માતાએ કે વધૂએ નીતિપથે વિચારવાને યત્ન કરવો યુક્ત છે.
હવે સામાન્ય રીતે મા અને બાપની અનુક્રમે સાસુ અને સસરા તરીકે જે “ કેટલીક અયોગ્યતા છે તે આ.
(૧) ગૃહની નિર્જીવ બાબતોને મોટું રૂપ આપવું. (૨) નણંદે કે દિયરને સ્વચ્છ દે વર્તવા દેવા. (૩) હેરણ હેરવાં. (૪) ઉશ્કેરણ થવી,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
