________________
(૪૫) ૫ ગણીને સપુત્રે વધાવી લેવી, કારણ કે માબાપ પુત્રાદિકને ગાળ ક્યારે દીએ છે? નહિ કે પુત્ર તેઓને અપ્રિય છે તેથી તેઓ તેમ કરે છે પણ તેઓ પિતાની સંતતિને સુધારવાની, તેઓને ઉધે રસ્તેથી અટકાવવાની અને તેઓનું ભલું કરવાની પરમ દિવ્ય ઈચછાથી તેઓ તેમ કરે છે. વળી પિતાના જનક અને જનની આગળ એક મનુષ્ય પિતાની ગમે તેટલી મોટી પદવી, સંપત્તિ, વિદ્યા અને સત્તા ભૂલી જવાં; કારણ કે માબાપ આગળ તે સર્વથા અને સર્વદા લઘુજ અને લઘુજ છે. મેટા મોટા ઋષિઓ, મુનિઓ, યોદ્ધાઓ અને ચક્રવર્તિ રાજાઓ સુદ્ધાં માબાપ આગળ દીન અને નમ્ર બનીને ઉભા રહે છે. કારણ કે માબાપ મનુજ દેહધારી બે અપ્રતિમ પ્રભાવશાલી દેવતા છે. માબાપની મર્યાદામાં રહેવું એ એક શાણું પુત્રે કદિ પણ વિસ્મરવું નહિ જોઈએ. હાલના ઘણું યુવકો કે જેઓ પાધિમાત્ય એક તરફી કેલવણી લઈને તૈયાર થયેલા હોય છે અને જેઓ સુધરેલી પ્રજાનું અનુકરણ કરવાની લતમાં પડેલા હોય છે તેઓ પ્રાચીન કાળથી ચાલતી આવેલી માબાપ અને પુત્ર, સાસુ અને વહુ શ્વશુર અને વહુ ઈત્યારે વચ્ચેની મર્યાદાને નિજીવ ગણુ લુપ્ત કરવા લાગ્યા છે પણ તેઓએ જાણવું જોઈએ કે આ પ્રકારની મર્યાદાનું પાલન એક એવી પવિત્ર લજ્જાને જન્મ આપે છે કે જે એક મનુષ્ય અગર ચીને તેના ધર્મપથની સીમામાંથી અતિક્રમણ કરતાં અટકાવે છે કે જે પવિત્ર લજા એક આર્ય ગૃહિણી અગર ગૃહસ્થનું સર્વોત્કૃષ્ટ ભૂષણ છે. આ લજાનું બંધન કેઈપણ સ્ત્રીએ કે પુરૂષ છોડવાને કે એક બાજુએ મેલવાને યત્ન નહિ કરે જોઈએ અને તેમ કરવામાં સહાયતા પણ નહિ આપવી જોઈએ, કારણ કે એ બંધન છેડવાથી અનેક કુલીન કુળામાં અનીતિ અને કલિએ પ્રવેશ કીધો છે કે જેનાં અંતિમ ફળ અધોગતિએ પહોંચાડનારાં નીવડ્યાં છે. જો કે મારી એમ કહેવાની મતલબ કે ઇચ્છા નથી કે દરેક માબાપ સરલ અને શાણા હોય છે. માતાપિતા પણ ઘણીવાર અવળી ખોપરીના થઈને પુત્ર ના પુત્રવધૂને દુઃખ વા સંતાપનું કારણ બને છે અને કેટલાક તે પુત્રવધૂપર ગેરવ્યાજબી ભૂલમાં પણુ ગુજારવાને પાછું વાળી જોતા નથી. આ વખતે પણ પુત્રે સંભાળ રાખવાની છે અને પોતાની પત્ની પિતાના માબાપના અયોગ્ય જુલમને ભંગ ન થાય તે માટે માબાપ સન્નિધ સન્માનપૂર્વક કથન કરવું ઘટે છે, તે પણ આવા બનાવો જુજ બને છે કારણ કે દુનિયાના અનુભવથી ઘડાઈ ઘડાઈને પકવ બુદ્ધિશાળી થયેલા માબાપે અયોગ્ય વર્તન કરવામાં વગર વિચારે નિમગ્ન થતા નથી. માબાપ અને પુત્રને પરસ્પર ધર્મ છે ?
से पुत्रा ये पितुर्भक्ता स पिता यस्तु पोषकः। જે માબાપપર ભકિત રાખે તેજ પુત્ર અને જે પિષણ કરે તેજ પિતા. કેટલાક રોગગ્રસ્ત, પદવીભ્રષ્ટ વા અલસ પિતા કંઈ કામ કરી શક્તા નથી અને તેથી તેને બરાબર પિતાની સંતતિનું પિષણ કરવાને અશક્ત બને છે અને તેને વિધાદાન પણ દઈ શકતા નથી. આથી માબાપ વિષેની ભકિત પુત્રના હૃદય પર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
