________________
(‘૨૫ )
અજ્ઞાત રહી નહી. સ્ત્રીએ અન્ય મનુષ્યના ભાવ તથા વિકાર સમજવામાં અતિશય પ્રાવીણ્ય ધરાવનારી હોય છે. તેથી તેણે જોઈ લીધું કે કપટરાજ મારા ત્યાગ કરવા ઈચ્છે છે. આથી તેના દિલમાં હવે ઝનુન આવ્યું. એક તેા તે અધાવણુની હતી અને વળી કપટરાજનાં વ્યકતભાવાથી તેના દિલમાં આમર્પની ઉશ્કેરણી થઇ- આથી તે. એક અતિ સાહસ કામ કરવાને ઉન્નત થઈ. આખર સ્ત્રીજાત, સાહસની મૂર્તિમતી અને મલિનતાનુ તે ધર. તે નિષ્ઠુર સ્રીએ કુકર્મી કપટરાજનેા રાત્રિએ પ્રાણુ લીધા. તેનું સુસિમાં ખુન કરતી વખતે તે બહાદુર અને ચંચલ બની; પણ કુકર્મના ધર્મ છે કે તે કયાપછી મનુષ્યના અંતરમાં અધૈર્ય અને મંદતા દાખલ કરે છે. ભાનુમતીને પછી કયાં જવું તે સૂજયુ' નહિ. ગમે તેમ તેણે પૈસાની પાપમય પાટલી લઇ રસ્તા કાપવા માંડયા. બીજા દિવસનું પ્રભાત પડ્યું. પેાતાની જન્મભૂમિના પરિત્યાગ કરીને નીકળેલા દુખિત વસંત જેવા આ રસ્તેથી નીકળે છેતેવું તેણે કટરાજનું માઢું જોયુ ધણા વખતથી પરિચયમાં આવેલા માણસનું મુખ ઓળખવાને ઝાઝી વાર લાગી નહિં. તે તેની પાસે આવીને ઉભે અને તેની આંખે! તેણે મીંચેલી જોઇ. રકતથી ખરડાયલાં વસ્ત્ર જોઈને તેને અચ ો થયા અને તેજ સમયે તેને કંપારી થઇ આવી.
·
આ દુઃખ તથા કામય દેખાવ જોઇ ન શકવાથી તે ત્યાંથી જતા રહેવાના ઇરાદો કરે છે. ત્યાં તેણે તેની આસપાસ રાજપુરૂષો જોયા. પોતે અનપરાધ હાવાથી એમ ખાલી જવાયું કે હુ અપરાધી નથી. આજ વાકય પરથી તેને પકડવામાં આવ્યા અને તેજ વખતે વસંતનાં તમામ ગાત્રે ગળી ગયાં અને તેનું આખું શરીર પ્રસ્વેથી ભીંજાઈ ગયું.
આખી રાત્રિના સતત ચલનથી ભાની થાકી ગઇ. પ્રભાતે તેણે એક શૈાભિત શહેરમાં પ્રવેશ કર્યાં. આ શહેરમાં શ્રેષ્ઠ ગૃહમેધીને ત્યાં દાસ્ય કરીને રહેવું એવા તેણે વિચાર કર્યો, ભાગ્યયેાગે આજ શહેરમાં ચંદ્રપ્રભાનુ' પીયર આવેલું હતું. ભાનીએ તેજ ધરે દાસ્ય સ્વીકાર્યું. ચંદ્રપ્રભાએ જોઈ લીધું કે પોતાને ઘેર્ આમ અનાયાસ આવી ચડેલી સ્ત્રી ખીજી ક્રાઇજ નહિ. પણ પોતાના પતિની અધમ્મ નારી—પેાતાની સપત્ની હતી. તે શાણી અને સમજી સ્ત્રીએ ભાનીને પેાતાને ગૂઢ મનેાભાવ જણાવવા દીધા નહી, પરંતુ ભાનીની વિહ્વળતા તથા ફેરવાયલી વૃત્તિ જોઇને તે તેને વિષે વધુ અને વધુ શંકાશીલ બનવા લાગી. દિનપર ટ્વિન પસાર થતા ગયા તેટલામાં એક દિવસ ગ્રામમાં ઢંઢેરા પીઢયે કે વસંત નામના એક મનુષ્યને કપટરાજ નામના પેાતાના મિત્રનું ખુન કરવા માટે દેહાંત દંડ કરવામાં આવનાર છે. આ વાર્તા સાંભળી કે ચંદ્રપ્રભાનુ ચિત્ત ચિરાઇ ગયું. તેણે આ વાર્તાથી ભાનુમતીપર કેવી અસર થઇ એ પ્રત્યક્ષ બેંક લીધું ભાનુંમતીના રૂશ મ્યાન પયેા. શરીરમાં શ્યામતા આવી અને તેના ગળામાંથી શબ્દો અસ્પષ્ટ અને અપૂર્ણ નીકળવા લાગ્યા. આ ફેરફાર જોઈ ચન્દ્રપ્રભાએ ધારી લીધું, કે કંઈક પાપકર્યું આ કુત્સિત નારીએ આચર્યું છે. તે બિચારીના ચ્યુતઃકરણમાં આ ખેદકર વર્તમાનથી અચેતન, ભ્રાંતિ અને ચિન્તાએ ત્વરિત પ્રવેશ કર્યો અને કાઇ પણુ પ્રકારે પેાતાના તને બચાવવાની યુક્તિમાં તે નિમગ્ન થઇ. આ તરફ્
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
