________________
( ૩૪ )
સાસરે હોય છે ત્યારે પણ માતા પિતા પિતાની સુતાનું સર્વદા કલ્યાણ ઈચ્છે છે, તેને સુખી જે સંતોષ ધરે છે અને દુઃખી જોઈ દુઃખ પામે છે. સાહહા! એવા માતાપિતાનું મન, એનાં જે પ્રેમ આપણને કયાં પ્રતીત થવા સંભવે છે? આ સંસ્કૃત કવિ શ્લોક યથાર્થ છે કે –
सुधामधुविधुज्योतिर्मुद्दीकाशर्करादितः ।
વૈધતા સામુવિ નિત જનનમનઃ || અમૃત, મધ, ચન્દ્રમાનું તેજ, દ્રાક્ષા, સાકર ઇત્યાદિમાંથી સાર સાર ખેંચી બ્રહ્માએ માતાનું મન ઉપજાવ્યું છે. ખરેખર છે તે એમજ, પણ આજકાલના યુવકોને માબાપોની કિસ્મત કયાં? પિતે ભલે વિવિધ પડવાન્ન જમે અને માબાપને સુખી ભાકરી પણ ખાવા મળે નહિ તેની દરકાર કુપુત્રોને નથી. માબાપને તેઓ તરણની માફક ગણે છે. પ્રેમથી તેઓની સાથે વાતચિત કરવાને પણ પત્રો જ્યાં શરમ ધરે છે ત્યાં તેઓ માબાપને ભાન તો કેમજ આપે? માતાપિતા અનેક સંકટમાં દહાડા કાઢે અને પુત્ર પોતે સુખ ભોગવે એ કોઈ કાળે પણ એક સપુત્રને છાજે તેવું નથી. આ પુત્ર સુખ નથી ભોગવત પણ દુઃખની અંધારી ખીણમાં ભટકે છે. તે અન્ન નથી ખાતે પણ તે ધુળ ખાઈ એક પશુથી પણ કનિષ્ઠ જીદગી ગુજારી રહે છે. આ વચનો જરા પણ ખોટા નથી. શ્રીમદ્ભાગવતમાં તે આ પુત્ર મુઆ પછી પોતાનું જ માંસ ખાનાર છે એમ સાફ જણાવ્યું છે.
यस्तयोरात्मजः कल्प आत्मना च धनेन च ।
वृति न दद्याचं प्रेत्य, स्वमांसं खादयन्ति हि॥ પુત્ર થઈને પોતાના દેહવડે અને ધનવડે માબાપનું પિષણ ન કરે તે તે મુઆ પછી પિતાનું માંસ ખાનારો છે. સ્કંદમાં લખે છે કે
पित्रो रोश्चशुश्रूषा कर्तव्याश्रद्धयान्वितम् ।
यथाशक्ति न तां कुर्याद्यः स यास्यति रौरवम् ॥ માબાપ અને ગુરૂની સેવા શ્રદ્ધાપૂર્વક કરવી. જે યથાશકિત તેમ નથી કરતે તે રોરવ નરકમાં પડવાને. કારણ કે–
यम्मातापितरौ क्लेशं सहेते संभवे नृणाम् ।
न तस्य निष्कृतिः शक्या कर्तुं वर्षशतैरपि ॥ છોકરીઓને જન્મ આપીને ઉછેરવામાં માતાપિતાને જે દુઃખ સહન કરવું પડે છે તેને બદલો છોકરાંઓ સેંકડો વર્ષ સુધી સેવા કરવાથી પણ વાળી શકતાં નથી. ઉક્ત મંજુમ હર્ષિની વાણુને શ્રીમદ્ભાગવતના આ શ્લોકથી પુષ્ટિ મળે છે કે –
सर्वार्थसंभवो देहो जनितः पोषितो यतः। न तयोर्याति निर्देशं पित्रोर्मर्त्यःशवायुषा ॥
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
