________________
જાની કેવળ દિમૂઢ બની ગઈ. તેને અંતરાત્મા તેને હીવડાવવા લાગ્યો અને પિતાનાં નેત્રની સામે તે કલ્પિત ભયભીત કરે તેવા દેખાવ જોવા લાગી. સ્ત્રી જાતનું હૃદય બહુજ કેમલ અને અધીર હોય છે. જો કે તે નિષ્ફર બની, એક અતિ ક્રમાં ક્રૂર પુરૂષ ન કરે તેવાં કાર્યો ઘણીવાર સહસા કરી નાંખે છે; તોપણ તેમાં ઈશ્વરે દયાદ્રવ અને મૃદુવ મૂકેલાં છે કે જે અતિ સજજન પુરૂષના હૃદયમાં પણ દર્લભ હોય છે. તે દિવસની રાત્રએ ચંદ્રપ્રભાને નિદ્રા ન આવી. અર્ધરાત્રે તે આમ તેમ ઓરડામાં એક ઘેલા મનુષ્યની માફક ફરવા લાગી. તે વખતે સર્વ જન શાન્ત નિદ્રા અનુભવતા હતા. ઘરમાં ઝાંખા દીવા બળતા હતા. આ સમયે પ્રબુદ્ધ થયેલી પતિષાણુ ચન્દ્રપ્રભાએ કાઈની જલ્પનાને સ્વર શ્રવણ કર્યો. તરત તે ભાનુમતીના અધ્યાગ્રહમાં ગઈ. ત્યાં તેણે તે સ્ત્રીના ઓષ્ઠમાંથી ભાંગાટા નીચલા શબ્દો સાંભળ્યા. “બ...ચા. મેંથી ભૂલ થઈ. મારાથી .. અજાણપણે ખૂન - થયું છે.”
જેમ એક કોમળ લતાપર વિજળી પડે તેમ ચંદ્રપ્રભાપર આ દારૂણ શબ્દએ, અસર કરી. તે જમીન પર તેજ સ્થળે પડી ગઈ અને તેના મુખમાંથી “ખૂન”
ખૂન' એ શબ્દો મંદ મંદ નીકળવા લાગ્યા. પ્રભાત સુધી તેણે અર્ધનિદ્રાની સ્થિતિ અનુભવી. જ્યારે તે જાગૃત થઈ ત્યારે તે એક સ્મશાનમાંથી આવેલી રાક્ષસી જેવી જણાવા લાગી. તેણે ઝટપટ પુરૂષવેષ ધારણ કીધે અને બહાર ચાલી. એક માણસના બે ભુજદંડને પકડીને બે મનુષ્યો કાળા પિશાક પહેરીને ચાલતા હતા. આ માણસ વસંત હતા. તેને છેટેથી ચન્દ્રપ્રભાએ જોયો. તે વધ્યભૂમિપર દેડી આવી અને અમાત્યને જણાવ્યું કે જે માણસને મતની સજા કરવામાં આવી છે અને જે ઉદાર ધૈર્ય રાખી મૃત્યુને મળવા નિર્ભય થઈ જાય છે તે એક નિર્દોષ મનુષ્ય છે. હું રાજાનું દર્શન કરવા ઈચ્છું છું અને આને ભેદ ખુલ્લે કરવાને તૈયાર છું. આ સાંભળી ઉત્તમ અમાત્ય તેને રાજા સમખ તેડી ગયો અને સર્વત્ર ઉત્કંઠા પ્રસરી. વસંતને લાગ્યું કે “સત્યના બેલી પ્રભુએ તેની બહાર કરી, નહિતર આ અણના વખતે કોઈ પણ આવે અને મને નિરપરાધ ઠરાવે એને સંભવ કયાંથી? તે ગમે તેમ પણ એક કુલીન માબાપને પુત્ર હતું. આ સમયે તેને અંતરાત્મા તેને સાક્ષી આપવા લાગ્યો કે “આ દુરસ્થિતિ માત્ર માતાપિતાના અનાદરનું પરિણામ છે. જે તે પિતાના પિતાના આદિષ્ટપથે ચાલ્ય હેત તે આજે તે પિતાના નગરનો એક સમૃદ્ધ વ્યાપારી હેત; પરંતુ હવે તેના ભાગ્યમાં ક્યાંથી કે તે મૃત્યુમુખથી મુક્ત થાય અને પિતાના પસ્તાવાના આંસુઓ એક વૃદ્ધ માતાના ખોળામાં સુકાવે -અરે તે વૃદ્ધ માતા-કે જેને તે એકાંત બંગલામાં અત્યાતર દશામાં છોડીને ચાલી નીકળ્યો હતો તેને સાફ માલુમ પડી ગયું કે તેના દસ્તો તે તેના શત્ર હતા અને જે તેને શત્રુ સમાન લાગતા હતા તે જ તેના ખરા હિતૈષી મિત્રો હતા. તેણે પોતાના પરમપૂજ્ય પિતાનો પ્રાણ લીધો હતો_અરે તેના મૃત્યુમાં તે કારણભૂત થયો હતો. તેની પ્રેમાલ પત્ની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
