________________
ખરૂ છે કે આવા ક્રુપુત્રના જનક અને જનનીના જન્મ નિષ્ફળ જાય છે. તેઓએ પોતાનુ યાવન પુત્રાદિકનું પાષણ પાલન કરવામાં વ્યતીત કર્યું હોય છે, એટલે તેઓ તે સમયમાં કંઈ ધર્મોપાર્જન કે વિશ્વહિતમાં પોતાનું લક્ષ આપી શકતા નથી, કિન્તુ આમ કરવાના ઉદ્દેશ, તે તે કર્તવ્યકમેં વૃદ્ધ વય પર મૂકે છે એ છે. પશ્ચાત્ ઘડપણમાં તેનુ જીવન નિરાશ્રય થઇ જવાથી, શરીરગાત્રા જર્જરીભૂત થવાથી અને ઉદ્દેશમાં ગ્લાનિના શકુએ ખાડાવાથી કંઇપણ ઉત્તમ સાધનને યોગ્ય થવા અસમર્થ બને છે. એક પ્રસિદ્ધ અગ્રેજ નિબંધ લેખક આ પરથી એવે નિયમ ખેંચી કાઢે છે કે
The noblest works and foundations have proceeded from childless men which have sought to press the images of their minds where those of their bodies have failed.
૬ મહા ઉદાત્ત કાર્યો અને સંસ્થાપા અપુત્ર પુરૂષાએ બજાવેલા છે. જ્યારે દેહની પ્રતિકૃતિ ઉદ્ભૂત કરવાને તેઓ નિષ્ફળ થયા છે ત્યાં તેઓએ તેના મનની આકૃતિ બતાવી આપવાનું અન્વેષણુ કરેલું છે. ” આ ફ્રાન્સીઝ એકનનું કથન પ્રાયેણુ સત્ય પડે છે.એ આપણે બહુધા જોઇએ છીએ તપિ એમ ઠરતુ નથી કે અવિવાહ એ ઉત્તમ છે. ગૈાવનમાં એથી સમય પરત્વે આત્મસંયમ ન રહેવાથી લોકા અહિતકારક રસ્તે: ઉતરી પડે એ ભીતિ અવિવાહમાં સંભવે છે અને તેથી એક દુ:ખના નિવારણાર્થ યેાજિત ઉપાયા જેમ દુઃખ વધારી દે છે તેમ આમાં થાય એ લગાર પણ અમાન્ય નથી.
હાલ પિતાપુત્ર સંબંધી ચાલતા બનાવા ને લક્ષમાં લઇએ તે તે આવા ઉદાહરણાથીજ ભરપૂર છે. ગર્વદાસે પરણ્યા પછી પાતાની માને દાસીની પેઠે રાખી છે, કાપચતુર પોતાની જનનીને ગાળેા દે છે. અધર્મદાસે પોતાના બાપને ઘરમાંથી ધક્કા મારી કાઢી મેલ્યાં લાલદાસ પોતાની માના ધરેણા ચારી નાસી ગયા. ઝુલણદે પોતાના બાપનું અપમાન કર્યું. મફ્તદે બાપને ઓરડીમાં પૂરી રાખ્યા અને ત્રિપાદશંકર પેાતાના પિતાને ખાવા નથી આપતા.
આવા વેષા નવા નથી પણ ભજવાતા આવ્યા છે અને હજી ભજવાય છે. આવી સૌંતિ આ જમીનની સપાટીપર કેવળ ભારભૂત નથી શું? તેઓ જનમડળમાં શું અયાગ્ય ઉપદ્રવનું કારણુ નથી ? શું પ્રાચીન ઋષિમુનિયાએ એમ કપ્યું હરો કે આ ભારતવર્ષમાં આવા પુત્ર ઉત્પન્ન થનાર છે? કાનને અપવિત્ર કરનારા અને અતિ સંતાપકર આ વર્તમાને શું આ દેશની અધોગતિદશૅક નથી ? માબાપની સેવા ન કરવી એ શું પરાક્રમ છે? માબાપની અસેવા એ કલબ્ધ છે. જે પુત્રના રામરામમાં માબાપ સેવાના અવિચ્છિન્ન પરમાણુઓ ભર્યા છે તે પુત્ર ખરા પરાક્રમી અને ભાગ્યશાળી છે. જે પુત્ર પેાતાના માતાપિતાપ્રત્યે પ્રેમ રાખવાનું શીખ્યા નથી, જે પુત્ર પરિણીત થયા પછી સ્વચ્છંદી થઈ વર્તે, જે પુત્ર પેાતાની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
