________________
તને મળે તેની સાથે આ ભાઈ સાહેબ ઈલિશ કન્વરસેશનમાં રોકાયા. પિતા બિચારો પાછળ પાછળ ચાલ્યો આવે છે ! તેને જોઈને પેલા મિત્રે પૂછ્યું કે આ વૃદ્ધ કોણ છે? શે ઉત્તર દેવો તે વિચાર થઈ પડ્યો ! કેમકે ફાટેલાં ટુટેલાં - લૂગડાં પહેરેલાને, ઘેળા કેશવાળાને, પગરખા વગરનાને, હાથમાં સામાન લીધેલાને આ મારા પિતા છે એમ કહેવું એ એક બુટ સ્ટોકિંગ પહેરેલાને, ગોટપીટ સીટવીટ કરનારને, ગળે નેકટાઈ લગાડનારને શું અપયશકર્તા નથી? તેણે ખુલ્લું કહી દીધું કે “મજુર” !
પિતાના પિતાને મજુર કહે ! શું આ લજજાસ્પદ નથી ? આવા આવા પુત્રો કે જે ઈંગ્લિશ કેળવણુથી અહંકાર અને સર્વજ્ઞ હૃદયમાં ધારણ કરી બેઠા છે તેઓ બહુ સ્થળે માબાપને એવી તે હલકી પંકિતના ગણી કાઢે છે કે તે વખતે એ અધમ પુત્રના જનક અને જનનીને અંતરમાં જે કંઈ કટક રૂપ દુઃખ પેદા થાય છે તેથી તે નરકગામી પુત્રનું અહિત પળ વારમાં થઈ જવાનું, જે કે માબાપો બુદ્ધિપૂર્વક પિતાના બાળકનું અનિષ્ટ વાંચ્છે એ અશક્ય છે તે પણ ઇશ્વરના ઘરનો આ નિયમ છે કે જેને દુઃખ અમુક મનુષ્પ ઉપજાવ્યુ હોય તે મનુષ્યને તેના બદલામાં તેટલું દુખવિધિવશાત સહજ પ્રાપ્ત થાય છે, એ ફરી શકતા નથી. એથી આપણે જનમંડળમાં અચાનક મરણ, સમાપતિ, અણધાર્યા સંકટ, દેહવ્યાધિ ઇત્યાદિ સર્વત્ર નિહાળીએ છીએ.
આવી રીતે સાંપ્રતકાળના યુવકે પોતાના કર્તવ્યમાં બહુ શિથિલ અને મલિન થતા આવ્યા છે અને તેઓ આજ વર્તનશીલનું અનુસરણ કરતા કરતા છેવટે કયા કિનારા પર આવીને અટકશે એ અકલ્પનીય છે. તે પણ એટલું તે મનનાં ધારણું કરવું ઉચિત છે કે સ્વધર્મશ્રય કર્યા વિના તેઓ પોતાના અગ્ય વર્તનથી ખોઈ દીધેલી પ્રાચીન પુત્રીતિ પુનઃ પ્રાપ્ત કરવા કદિ પણ લાયકના નહિ થાય. એમ આચરવાથી જ આ ભરતખંડ સુપુત્રવાળે ફરીને કરી શકાય તેમ છે અને ત્યારે જે પુત્રો હાલ પોતાના માતાપિતાઓને અસંતોષ ઉપજાવી ભાગ્યનાશક શાપ સાંભળતા થયા છે તેઓ પોતાની ફરજે શી શી છે એનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજે અને માબાપની અમૂલ્ય આશીર્વાદની કુસુમમાલા નિજ કચ્છમાં ધારણ કરે.
જે ખરા પુત્રનું લક્ષણ શું છે એમ પૂછવામાં આવે તો જે આત્મસુચરિતથી પિતાનું મન ૨જન કરે તેજ પુત્ર આ વાણી બોલાય છે. હાલ મનોરંજનની વાર્તા તે એક તરફ રહી પણ પિતાની સામાન્ય આજ્ઞા પાળવી કે તેના તાબામાં રહેવું એ પણ પુત્રે બરાબર બતાવી શકતા નથી. જ્યારે તેઓ આ એક અન્ય ધર્મથી મુકત થવાને બહીતા નથી ત્યારે સ્વયંભૂ બ્રહ્માએ તેઓ પર મૂકેલા એક મહાધર્મનું પાલન તેઓ શી રીતે કરી શકશે ?
पुन्नाम्नो नरकाद्यस्मात्त्रायते पितरं मुतः । तस्मात्पुत्र इति प्रोक्तः स्वयमेव स्वयंभुवा ।।
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
