________________
4
Regd. With Registrar of Ne Posted at riva Ch
s for India No. R. N. 1. 6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 , office Mumbai-400 001.On 16" of every month e Regd. No. MH/ MR/SOUTH-146 / 2006-08
PRABUDHHA JIVAN
DATED16 JULY, 2008
PAGE No. 20
આ જીવે લોકસંગ્રહ કે સેવા અર્થે કોઈ ગણનાપાત્ર કાર્ય કર્યું નથી. કૉલેજમાં અધ્યાપક તરીકે વ્યવસાય કર્યો છે. સારાં પુસ્તકો વાંચવાનું ગમે. એનો પ્રસાર કરવાનું પણ ગમે. આ રૂચિને સિંચવાનું કામ કૈયલાક વંદનીય પુરુષોએ કર્યું છે, તેમાં મહેન્દ્રભાઈ મેઘાણી અગ્રિમ હરોળમાં આવે. આમ તો મારા મોટાભાઈને એમની સાથે પ્રત્યક્ષ સંપર્ક. પત્રો દ્વારા બંનેને પરસ્પર પરિચય ધો. લોકમિલાપનાં નવાં પ્રકાશનો વિષે ભાઈ પૂછાવે અને મહેન્દ્રભાઈ વળતી ટપાલે ઉત્તર પાઠવે. દર વર્ષે સૂચિપત્રો બોલે. ભાઈ ઑર્ડર નોંધાવે. પુસ્તકો ઘે૨ વસાવવા જેવા તો હોય જ, વળી ભેટ આપવા લાયક પણ હોય, એટલે એક પુસ્તકની ધ-૧૦ નકલો મંગાવે.
મહેન્દ્રભાઈ વડોદરા આવવાના હોય ત્યારે હક્કથી ઇચ્છા પ્રગટ કરે કે તમારે ઘેર પણ આંટો આવીશ. આ ગાળામાં તેઓ ઘેર ઘેર કે લત્ત લો વાંચનપ્રવૃત્તિ ચલાવતા, પોતાના સૂચિત પ્રકાશનન ફાઈલ ખોલીને સંકલિત અંશો બેચાર પરિવારજનો વચ્ચે વાંચી સંભળાવે. અમને
આ વાંચનયજ્ઞનો લાભ મળ્યો છે, એ અમારું મહદ્ ભાગ્ય છે. મહેન્દ્રભાઈ ભોંય પર અમારી સાથે જ બેસે. એક રાત્રે વાંચન બાદ સૌ જમવા બેઠા. જમીને ઊભા થયા ત્યારે અમે એમની થાળી ઉપાડીએ એ પહેલાં જ પોતે લઈને ઊભા થઈ ગયા. માત્ર એટલું જ નહિ, પાછળ મોરીમાં જઈ થાળી-વાટકો માંજી પણ નાખ્યાં ! એમની સાદાઈ અને સ્વાશ્રયની ભાવના અમને સ્પર્શી ગયા.
પંથે પંથે પાથેય... વાંચનયતનાં સંભારણાં
શાંતિલાલ ગઢિયા
[જીવનયાત્રા દરમિયાન કેટલાક એવાં સાત્વિક જીવનપ્રસંગો, પાત્રો અને શબ્દો મળી જાય છે કે ચિત્તમાં એનચરજીવ સ્થાને બિરાજી જાય છે અને જીવન સફરમાં વારે વારે સ્મૃતિ ઉપર ઉભરવા લાગે છે. આવાં પ્રસગો, પાત્રો અને શબ્દો આપણા જીવનનું પાથેય બની જાય છે અને જીવનની કોઈક ક્ષણે વિજળીના ઝબકારની જેવું અજવાળું પાથરી આપણી ચેતનાને જાગૃત અને ઝંકૃત કરી દે છે. અને ચિત્તવિકાસમાં એ બધી એક મોતીની જેમ પરોવાઈ જાય છે.
પ્રભુત જીવન ના છેલ્લા પૃષ્ટ ઉપર વિવિધ મહાનુભાવોના આવા અનુભૂતિત સત્ય-સત્ત્વતત્ત્વને પ્રત્યેક મહિને અભિવ્યક્ત કરવાનો અભગમ છે.
સહુ ના માવાન, જાવા જવી પ્રસગો, પાત્રો, શબ્દો મોકલવાનું નિમંત્રા તંત્ર
ઉપકારક નીવડે જ છે, પણ વાચક સામે શ્રોતા પણ હોય ત્યારે ઉભયપક્ષે વિચારક્રિયા પલ્લવિત થાય છે. વાંચનપ્રવૃત્તિનું આ ઉજળું પાસું મારા દિલ-દિમાગને મુગ્ધ ક
બીજા વર્ષે પણ આ ક્રમ ચાલ્યો. રમણલાલ સોની લિખિત ‘ઉપનિષદ કથામંગલ'નું વાંચન કર્યું. બંનેનું ચિત્ત પ્રસન્નતાથી છલકી ઊઠ્યું. થોડા મહિના વીત્યા. શિયાળા બાદ વસંતઋતુનું આગમન થયું હતું. અમારા વાચનયજ્ઞના ત્રીજા ચરણની કલ્પના કરતો હતો. આ વખતે વિનોબાનું ગીતા પ્રવચનો' અરવિંદભાઈ સમક્ષ વાંચવું એમ મનોમન નક્કી કર્યું. જો કે વચ્ચે અમારી મુલાકાત
થઈ ન હતી. તેથી મારો વિચાર એમને જણાવી શક્યો નહોતો અને... એક દિવસ સમાચાર મળ્યા
કે
અરવિંદભાઈ આ દુનિયામાં નથી11 ચાપરુષ ગ. વાંચનબળ સૂનો પડ્યો. મારા મનમાંથી ‘ગીતા પ્રવચનો' પુસ્તક હટતું ન હતું. મિત્રને કઈ રીતે શ્રદ્ધાંજલિ આપું? અને એક માર્ગ જડ્યો. અરિવંદભાઈની મરણોત્તર વિધિ, બેસા વગેરે સંપન્ન થયા પછી હું એમના સ્વજનોને મળ્યો. મારા મનની વાત એમને કરી, ‘આપને ખબર નથી, ખુદ અરવિંદભાઈને પણ ખબર ન હતી કે હું એમની આગળ ‘ગીતા પ્રવચનો' પુસ્તક વાંચવાનો હતો. જુઓને, ઇશ્વરને અમારી યોજના મંજુર નહિ હોય. કેવું બની ગયું ! હવે મારી ઉમંદ છે કે એ પુસ્તકની ગુજરાતી અને મરાઠી નકલો આપને આપી જઉં. આપ્તજનો તથા સગાસંબંધીઓને વહેંચજો. ગુજરાતી આવૃત્તિ અહીં મળે છે. મરાઠી માટે પવનાર (જિ. વર્ધા)ના પ્રકાશકને લખીશ. અરવિંદભાઈનો ફોટો મારી પાસે છે, તે એન્લાર્જ કરાવીને પુસ્તકની દરેક પ્રતમાં આગળના ભાગમાં મૂકાવીશ. વ્યવસ્થિત પુસ્તકો તૈયાર કરાવીને હું આપી જઈશ. આપ સૌ સંમતિ આપશો તો મને સંતોષ થશે.' ભાવુક હૃદયે સ્વજનોએ મારી વાતને ટેકો આપ્યો.
મહેન્દ્રભાઈની આ ઉમદા પ્રવૃત્તિને મારા મનમાં એક બીજ રોપ્યું, જે સમયાંતરે અંકુરિત થનાર હતું. અંતરમન સતત ટકોરા મારે કે હું નાના પાયે આ કામ કરું તો ! વડીલ મિત્રબંધુ અરવિંદભાઈ સાથે સાથે વર્ષોજૂનો સંબંપ, અમારા વિચારોમાં સામ્યું. સહજ મેં દરખાસ્ત મૂકી, ‘ફાજલ સમયમાં હું તમારી આગળ વિનોબા ભાવેનું ચરિત્ર વેંચવા માગું છું. હું વક્તા અને ર્મ શ્રોતા. હું જ તમારે રેર આવીશ. કલાકેક વાંચન કરીશ. તમને ગમશે ?' અરવિંદભાઈ આનંદમાં આવી ગયા. ‘આ તો દરદીને ભાવતું Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Bycul!a Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd, Mumbai400004. Temparary Add. 33, Mohamadi Minar, 14th khetwadi numbai-400004. Tel: 23820296. Editor: DhanwantT. Shah.
હતું અને વેદે બતાવ્યું. તમે ચોક્કસ આવો.’
*
વર્ષાઋતુ શરૂ થઈ ન હોય તેવા ગ્રીષ્માંતની સાંજ આહ્લાદક હોય છે. અમને બંનેને આ સમય અનુકૂળ હતો. હું રોજ એમને ત્યાં જઈ મારી બાજુમાં વિનોબાજીની તસવીર મૂકું. એમને ફૂલમાળા અર્પણ કરી અમે ‘ૐ તત્ સત્ શ્રી નારાયણ તૂ' એ વિનોબારચિત પ્રાર્થના બોલીએ અને પછી હું વાંચવાનું શરૂ કરું, દસેક દિવસ આ આ શબ્દયાત્રા અમે સુખેથી મા વ્યક્તિનું સ્વગત વાંચન એના પોતાના વિચારતંત્રને
*
૨.૬, ગુરુકૃપા સોસાયટી, શ્રીમુક્તજીવન સ્વામી બાપા માર્ગ, વડોદરા-૩૯૦૦૦૬,
