________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૮
કુરબાનીનો અર્થ ઘેટાં, બકરાં, અથવા તો ગાયને કલ કરવાનો અને ફળફૂલ તેમ જ પાંદડાઓનું પણ વર્ણન છે. નથી. બલકે બાબા મોહિયુદ્દીનના મત અનુસાર આપણી ભીતર જે લાખો, કરોડો પ્રકારનાં દોષ, પશુતા અને દાનવતા ભરી પડી સંત, ઋષિ-મુનિ અને પયગંબર તેઓ ચાહે છે ગમે તે ક્ષેત્રના છે તેની હત્યા કરી દઈએ.
તેઓએ અધિકતમ શાકાહારનો ઉપયોગ કરીને જ ઈશ્વરની
ઉપાસના કરી છે. સાત્ત્વિક ભોજન જ અધ્યાત્મનું પ્રથમ પગથિયું ‘બકરી ઈદ'ના અવસરે સરેરાશ સાડા સાત હજાર કરોડોનો છે એથી પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબ અને એમના ખલીફાવેપાર એકલું મુંબઈ કરે છે.
ઓએ સજૂ (જુવારનો લોટ) પસંદ કર્યા છે અને પોતાના સદાચારી
જીવનમાં એને પોતાના ભોજનનું ખાસ અંગ બનાવેલ છે. સાત્ત્વિકતા જાફર સજ્જાદ પૂછે છે કે આ કેવી ધાર્મિક ભાવના છે કે મોંઘા જાળવી રાખવાને માટે ઉપવાસનો અંત મીઠું, દ્રાક્ષ અને ખજૂરથી પશુને કાપવાની સ્પર્ધા થાય છે અને લોકો પોતાની આબરૂ કરવામાં આવે છે. બચાવવા માટે પોતાનો જીવ દઈ બેસે છે? પાકિસ્તાનમાં ૯૫ ટકા લોકો સમાજમાં પોતાની શાખ બચાવવા માટે કોઈ પશુની સાત્ત્વિકતાની જાળવણી માટે હરેક ધર્મના મનુષ્યને શાકાહારી કુરબાની કરવા માટે પ્રેરિત થાય છે. શું આ પ્રકારની સ્પર્ધા બનવું અનિવાર્ય થઈ જાય છે. બકરાનો જીવ લેતાં લેતાં મનુષ્યનો જીવ નથી લઈ રહી? આ વૃત્તિની પાકિસ્તાનમાં આલોચના થઈ રહી છે, પણ જેમને માટે પ્રસિદ્ધ જીવશાસ્ત્રી ડૉકટર અલી મેકનોફે લખ્યું છે કે મેં અમૃતનું ધર્મ કેવળ કર્મકાંડ છે અને પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરવાનો સરળ માર્ગ નામ સાંભળ્યું છે પણ જોયું નથી. હું તો દૂધને જ અમૃત કહીશ. છે, તેઓ ધર્મના આત્માને કચડવા સિવાય બીજું કાંઈ પણ નથી જ્યોર્જ બર્નાર્ડ શોને કોઈએ પૂછયું કે આપના આટલા લાંબા કરી રહ્યાં.
આયુષ્યનું રહસ્ય શું છે તો એમણે આપ્યો કે દૂધ અને ફળ મારું
ભોજન છે. માંસ તો બિલકુલ નથી ખાતો. દુનિયામાં ગાયનું દૂધ શરીયત કોઈને લાચાર નથી કરતો કે તે વ્યર્થમાં એવા કામ સૌથી ઉત્તમ છે કારણ કે એમાં ૮૭ પ્રતિશત પાણી, ૩.૫ પ્રતિશત કરે જેથી દેશનું પર્યાવરણ જોખમમાં પડે! ધર્મનું બીજું નામ છે પ્રોટીન હોય છે. પ્રકૃતિ-પ્રેમ અને વિવેક. જો કોઈ મનુષ્ય તે ત્યાગી દે છે તો તે ક્યારેય ધર્મ નથી કહેવાતો. બલકે બદનામ કરનાર જ કહેવાશે. સૂફીઓએ પોતાના ભોજનમાં સૌથી અધિક દૂધનો જ સ્વીકાર યાદ રહે ઈસ્લામનું નામ સલામતી-સુરક્ષા છે.
કર્યો છે.
આપણી સામે બે ચિત્રો છે. એક તે જેમાં તેઓ ધર્મનું નામ અહીં એ બધી વાતોની ચર્ચા એ માટે અનિવાર્ય છે કે માંસાહારી લઈને કોઈ પણ પ્રાણીને સતાવે છે, એની હત્યા કરે છે અને હિંસાને કરવાવાળા એ વાતને બરાબર સમજી લે કે જે ધર્મને પશુઓની પોતાના જીવનમાં સ્થાન આપે છે. બીજું ચિત્ર, કુરાન, હદીસ હિંસા સાથે જોડે છે તે પ્રકૃતિ અને પોતાના ધર્મની સાથે ન્યાય અને પયગંબર સાહેબના જીવનની તે ઘટનાઓ છે જે ચીસી ચીસીને નથી કરતા. એ દેશોમાં લખાયેલું સાહિત્ય એ બતાવે છે કે જીવન કહે છે કે દુનિયામાં સૌથી મોટો ધર્મ કેવળ અહિંસા છે. જીવવા માટે જે ખાદ્ય પદાર્થોની આવશ્યકતા છે તે વનસ્પતિ,
શાકભાજી અને ફળફૂલના રૂપે મોટા પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ છે. એથી ઈસ્લામી અને ખ્રિસ્તીઓ બંને એ વાતનો સ્વીકાર કરે છે કે એનું સેવન એમને દીર્ઘ આયુષ્ય પ્રદાન કરશે અને જીવનમાં વિકાસ આદમે સફરજનનો સર્વપ્રથમ સ્વાદ ચાખ્યો. કેટલાંક શાસ્ત્રોમાં તથા પ્રગતિની ઊંચાઈઓએ લઈને જશે. ઘઉનો પણ ઉલ્લેખ છે. ભિન્ન મત હોઈ શકે પણ એક વાત સ્પષ્ટ છે કે બંને વસ્તુઓ ધરતીની પેદાશ હતી. દુનિયાનો પહેલો આદમી આપણા સમાજમાં એક પ્રશ્ન વારંવાર ઊઠે છે કે જે માંસાહારી શાકાહારી હતો.જેના પિતા શાકાહારી હોય તો બેટાને પણ હોય છે તે શારીરિક રૂપથી મજબૂત હોય છે. પરંતુ આપણે જોઈએ શાકાહારી થવું જ જોઈએ.
છીએ કે હાથી, ઘોડા અને વાનરો એ ત્રણેય શાકાહારી છે.
એમનાથી વધીને શક્તિશાળી બીજા જાનવરો નથી. આજે પણ પવિત્ર કુરાનમાં કેવળ દૂધ અને મધની માત્ર પ્રશંસા જ નથી શક્તિ માપવાનું ધોરણ હોર્સ પાવર છે. માંસાહાર ચરબી વધારી કરી બલકે સદીઓથી મનુષ્ય જેને ખાતો આવ્યો છે તે શાકભાજી શકે છે પણ એમની તામસિકતા શરીરની ચપળતાને ક્ષીણ કરી દે
