________________ આંસુની Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R. N. I. 6067/57 Licence to post without prepayment No. South-81/2006-08 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001.On 16 of every month. Regd. No. MH/MR/SOUTH-146/2006-08 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 DECEMBER, 2008 હરેકના જીવનમાં કડવા-મીઠા પ્રસંગો ન હતો. ઊંચી આંખ કરી શકતા ન હતા. બનતા હોય છે. મારા વ્યાવસાયિક પંથે પંથે પાથેય... કાષ્ઠના પૂતળાં જોઈ લો. જીવનમાં એક પ્રસંગ એવો બન્યો હતો, રાતે બિછાનું તૈયાર કરી થોડો સમય જે કટુ-મધુર બંનેનું મિશ્રણ હતું. તે અત્રે બહાર આંટો મારીને હું પાછો આવ્યો. ટાંકું છું. ક્યાંય ચેન પડતું ન હતું. હું સૂઈ ગયો. - ૧૯૬૩માં એમ.એ. (મનોવિજ્ઞાન) સવારે ઊઠ્યો. પથારી ઉપાડતાં ઓશીકા કર્યા પછી મારી જ કૉલેજમાં રીસર્ચ ડ તાકાત નીચેથી ફૂલસ્કેપ કાગળમાં લખેલી લાંબી આસિસ્ટન્ટ તરીકે એક વર્ષ કામ કર્યું. ચિઠ્ઠી મળી. વિદ્યાર્થીઓએ મારી જાણ બહાર પ્રોજેક્ટ એક વર્ષનો જ હતો. એટલે એ પૂરો શાન્તિલાલ ગઢિયા મૂકી દીધી હશે. લખેલું કે સાહેબ, અમે થયા પછી કાયમી અધ્યાપકના વ્યવસાયની તમને બહુ આઘાત પહોંચાડ્યો. તમને શોધમાં હતો. સદ્નસીબે ઉત્તર ગુજરાતના મારો ઉપહાસ કરતા હોય એમ ભંગમાં આટલું બધું લાગી આવશે, એવું અમે કડી ગામમાં નોકરી મળી ગઈ. મને કહે, “સાહેબ, તમને તો અગાઉની ધારેલું જ નહિ. અમે બહુ ખોટું કર્યું. અમને પ્રકૃતિએ હું સંવેદનશીલ વધારે. કદાચ નોકરીમાં ઘણાની ઓળખાણ હશે, નહિ?' માફ કરી દો. આટલી અમારી વિનંતી છે... ઈશ્વરે મારો પિં , ઘતી વખતે મેં કહ્યું, ‘હા, કેમ ના હોય?' એમને પાસે બોલાવી કહ્યું, ‘જુઓ, સંવેદનશીલતાનું દ્રાવણ ભરચક ઠાલવી તરત બીજો પ્રશ્ન, “સાહેબ રામની તમને પસ્તાવો થયો એમાં જ બધું આવી દીધું હશે. તેથી હૃદય ખૂબ ઢીલું. વાત માતાનું નામ શું?’ એ જ ક્ષણે મારા મનમાં ગયું. હૃદયથી કરેલો પસ્તાવો ઈશ્વર પણ વાતમાં આંખે આંસુના તોરણ બંધાય. કોઈ તાળો બેસી ગયો કે આ લોકોએ પત્ર વાંચ્યો સાંભળે છે અને માફ કરી દે છે. બસ, ભૂલી બે શબ્દો કહી જાય તો કાળજે કોરાય. જ છે અને એટલે જ આવી વિચિત્ર ભાષામાં જાવ બધું.” માતા-પિતા અને ભાઈ–બહેનથી પહેલી વાત કરે છે. હું સમસમીને રહી ગયો. અધ્યાપક તરીકેની મારી કારકિર્દીનો એ વા૨ દૂ૨ થવાનું બન્યું હતું. ગામમાં કોઈનો પત્ર ખોલીને વાંચવો એ તો ચોરી પ્રારંભિક તબક્કો હતો. કદાચ એટલે જ તાત્કાલિક ઘર શોધવાનું હતું. કૉમર્સ કહેવાય. વળી મને અસહ્ય દુઃખ એ વાતનું ચાર દાયકા વીતવા છતાં ઉપરનો પ્રસંગ વિભાગના અધ્યાપક મિત્ર છે તે સમય હતું કે વિદ્યાર્થીઓ એ એક બહેન પ્રત્યેના સ્મૃતિમાંથી ખસતો નથી. એટલું સ્પષ્ટ કહી માટે બે વિદ્યાર્થીઓ સાથે રહેવાની ગોઠવણ મારા નિર્મળ ને નિખાલસ સંબંધ વિષે શંકા શકાય કે લાગણીશીલ માણસોએ સહન કરી આપી. દરમિયાન જુદું સારું ઘર મળશે કરી હતી. મારું અંતરમન બોલતું હતું, બહુ કરવું પડે છે. અલબત્ત, ક્રોધ રૂપી હિંસા ત્યારે બા અને બહેનને તેડાવી લઈશ એમ ‘અરેરે, હું કંઈ દુનિયામાં આવ્યો છું? કરતાં આ માર્ગ નિઃસંદેહ કલ્યાણકારી છે. વિચાર્ય, દિવસો પસાર થતા હતા. અવાર ભગવાન, તે મને કેવા લોકોની વચ્ચે લાવી લાંબા ગાળે આપણી શુદ્ધ લાગણી સામી નવાર ઘેર અને મિત્રોને પત્ર લખતો. જ્યાં મૂક્યો !" વ્યક્તિ ઝીલે જ છે. હૃદયની શુદ્ધ લાગણી મેં રીસર્ચ આસીસ્ટન્ટ તરીકે કામ કરેલું તરીકે કામ કરેલું વેદનાથી મારું હૃદય કપાતું હતું. હું રડી આંસુ વાટે વહે છે ત્યારે કાળમીંઢ પથ્થરને ત્યાંના સહકર્મચારી કૌશલ્યાબહેનને પણ પડયો. ચોધાર આંસુએ રડયો. બંને પણ પીગળાવી દે છે. એક દિવસ પત્ર લખ્યો. તેઓ મારાથી વિદ્યાર્થીઓ હેબતાઈ ગયા. મારી વેદના સીનિયર અને ઉંમરમાં મોટા હતા. એમનો તૂટક તૂટક શબ્દોમાં વ્યક્ત થઈ, ‘તમને જવાબ આવ્યો. ઈગ્લેન્ડ લેટર હતો. પત્રની કોઈ બહેન છે? સગા, દૂરના, માનેલા સ્થિતિ પરથી લાગતું હતું કે મારી કોઈ બહેન તો હશે ને? અમારા સંબંધ એ-૬, ગુરુકૃપા સોસાયટી, ગેરહાજરીમાં પેલા બે વિદ્યાર્થીઓ એ વિષે ગંદી કલ્પના કરતાં પહેલાં તમારે શ્રી મુક્તજીવન સ્વામી બાપા માર્ગ, વડોદરા-૩૯૦ 006. કુતૂહલવશ પત્ર ખોલીને વાંચ્યો હશે. હું વિચારવું તો હતું! કેવું બોલી ગયા તમે ફોન : 2481680 કંઈ બોલ્યો નહિ. પછી સાંજે એ વિદ્યાર્થીઓ મારા માટે !' વિદ્યાર્થીઓ પાસે કોઈ જવાબ Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
