________________
તા. ૧૬ ઓક્ટોબર, ૨૦૦૮
શ્રી રવીન્દ્ર સાંળિયાએ લખેલ આ નાનકડા પુસ્તકમાં ભગવદ્ગીતા અને ઉપનિષદનું ચિંતન રસાળ શૈલીમાં રજૂ કર્યું છે. શ્રી કૃષ્ણે અર્જુનને સ્વિનજ્ઞના લક્ષણો વર્ણવ્યા હતા તેનો તાદશ્ય અનુભવ અહીં થાય છે તો સાથે શેખકે વિનોબાજીને આત્મસાત કર્યા છે તેની અનુભૂતિ પણ થાય છે.
પ્રબુદ્ધ જીવન
મૂલ્ય રૂ. ૨૫, પાના ૮૦, આવૃત્તિ-૧-૨૦૦૭ વર્ષો પહેલાં ભાવનગરથી પ્રકાશિત ‘જૈન ધર્મ પ્રકાશ' નામના માસિક પત્રમાં ક્રમશઃ દેશ હપ્તા રૂપે ઉપાધ્યાય યોવિજયજી મહારાજે લખેલા બે પોનું વિવરણ પૂ. મુનિરાજ પુનારવિજયજી મહારાજ સાહેબે લખેલ તેનું આ પુસ્તક રૂપ છે. પ્રસ્તુત બંને પત્રો તે શ્રાવકોના આવેલા કાગળોના જવાબરૂપે લખાયેલા છે. શ્રાવકોએ પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજશ્રીને લખેલ પત્ર કેવા કેવા પ્રકારે લખેલ તે ઉપલબ્ધ નથી; પરંતુ આ પો ઉપરથી તેમના પૂછેલા પ્રશ્નોનો પરિચય થાય છે.
પત્રોની કેટલીક વિશેષતાઓ નોંધપાત્ર છે. જેમાં પત્રના પ્રારંભમાં ઈષ્ટદેવને નમસ્કાર, જે ગામથી પત્ર લખાયો હોય તેનું નામ, જેને પત્ર લેખવાની હોય તેમના ગામનું નામ, પત્ર (૬)પુસ્તકનું નામ : ધર્મ સાહિત્યની આરાધના લેખનારનું તથા પત્રમાં વાપરેલ શ્રાવકો માટેના લેખક : ચારુલના મોદી
X X X
પ્રકાશક : એન.એમ. ઠક્કરની કંપની, ૧૪૦, પ્રિન્સેસ સ્ટ્રીટ, મુંબઈ-૪૦૦૦૦૨. મૂલ્ય રૂા. ૧૦૦, પાના ૮૬, આવૃત્તિ-૧
ધર્મ અને સાહિત્યની જીવનભર આરાધના કરનાર વિદુષી લેખિકા શ્રીમતી ચારુલતાબેને ‘ધર્મ સાહિત્યની આરાધના' પુસ્તક દ્વારા સાહિત્યમાં
પ્રેમધર્મ, માનવતા, અધ્યાત્મ તેમજ ભાષાની નવપલ્લવિતતા પ્રકટ કરી છે.
લેખોમાં વૈવિધ્ય છે. જ્ઞાન, ભક્તિ અને નિષ્કામ કર્મના મહિમાનો ત્રવેણી સંગમ જોવા મળે છે. આ ચિંતનાત્મક સરળ ગદ્ય ખંડોમાં પ્રતીતિ થાય છે કે રવીન્દ્રભાઈએ ભજન અને ગીતોના શબ્દોને મમભાવે, સમભાવે ઓળખ્યા છે, ભજનના મર્મને પામ્યા છે. રોજબરોજના જીવનમાં ઉપયોગી થઈ પડે એવું આ સરળ પુસ્તક છે.
બે ખંડમાં – ગદ્ય અને પદ્યમાં વિભાજીત આ પુસ્તકમાં ૨૨ લેખો અને પંદર સ્વરચિત કાર્યો છે; જેમાં ભગવદગીતાનું તત્ત્વજ્ઞાન, સંસ્કૃત સાહિત્ય પ્રત્યેની અભિરૂચિ, ધર્મ, કર્મ, તપ વગેરેની ભાવાભિવ્યક્તિની અનુભૂતિ થાય છે. કાવ્યોમાં નારી હૃદયની ઉર્મિઓનું ભાવપૂર્ણ નિરૂપા થયું છે.
ભાષાની સરળતા ઊડીને આંખે વળગે છે. સાહિત્યપ્રેમીઓને આ પુસ્તકના વાંચનમાં રસ પડશે.
X X X
(૭) પુસ્તકનું નામ :પત્રમાં તત્વજ્ઞાન (ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજના બે પત્રોનું વિવરણા)
વિવરણકાર : મુનિશ્રી પુરન્ધર વિજયજી પ્રકાશક : શ્રુત જ્ઞાન પ્રસારક સભા, અમદાવાદ,
આઠ વિશેષણો.
આ પત્રો દ્વારા બંને શ્રાવકો માટે પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજના હૃદયમાં કેવો સદ્ભાવ હતો તે વ્યક્ત થાય છે.
પ્રકાશક : હેમંત એન. ઠક્કર, એન.એમ. ઠક્કરની કંપની, ૧૪૦, પ્રિન્સેસ સ્ટ્રીટ, મુંબઈ-૪૦૦૦૦૨. મૂલ્ય રૂા. ૧૫૦, પાના ૧૬૦, આવૃત્તિ-બીજી.
પ્રભાત કોમ્પ્લેક્સ, કે.જી.રોડ, બેંગલોર-૫૬૦૦૦૯ પારૂલ, ૧૫૮૦, કુમારસ્વામી જે આઉટ, બેંગલોર-૫૬૦૦૩૮.
મૂલ્ય રૂ. ૨૫/- પાના ૨૪ આવૃત્તિ-૧, ૨૦૦૭
X X X
જાણીતા સંગીતકાર અને સ્કોલર પ્રતાપકુમાર ટોલિયાની પુત્રી નાની વધુ અકસ્માતમાં મૃત્યુ પામેલ સ્વ. પારુલ રચિત આ કાવ્યસંગ્રહમાં તેની આંતર સંવેદનાની અભિવ્યક્તિ અનુભવાય
(૮) પુસ્તકનું નામ : અખા ભગતના છપ્પા
સંપાદકો : પ્રા. ભૂપેન્દ્ર ત્રિવેદી, ડૉ. અનસૂયા છે. પારુલ પોતાની આજુબાજુની સમગ્ર સૃષ્ટિને
ભૂપેન્દ્ર ત્રિવેદી
સાત્વિક સ્નેહના આશ્લેષમાં બાંપી લેત, તે માત્ર મનુષ્યો જ પ્રત્યે જ નહિ પણ પશુ-પંખી સમેત સમગ્ર સૃષ્ટિ પ્રત્યે એનો સમભાવ અને પ્રેમ વિસ્તર્યા હતા તેની પ્રતીતિ તેના કાવ્યો દ્વારા થાય
ગુજરાતી સાહિત્યમાં વૈદાની કવિ અખો ભગત શ્રેષ્ઠ તો છે જ સાથે લોકપ્રિય પણ છે.એનું સર્જન વિપુલ છે. અખાએ બહુજન સમાજને સર્જન વિપુલ છે. અખાએ બહુજન સમાજને પોતાની કાવ્ય કૃતિઓ દ્વારા વેદાન્ત દર્શન કરાવ્યું
છે.
આ પુસ્તકમાં અખાએ રચેલા છપ્પામાંથી ૧ થી ૨૬૪ છપ્પાનો, પ્રસ્તાવના, વિસ્તૃત ભાવાર્થ, શબ્દાર્થ, ટિપ્પણ આદિ સહિત આપવામાં આવ્યાં છે.
૨૧
અદ્ભુત સામર્થ્યથી રજૂ કરઓ જ્ઞાની કવિ અખો આપણા ‘ગુજરાતનો કબીર' એમ કહીએ તો કશું ખોટું નથી.
અખો સંત તો છે જ પણ અસાધારણ કોટિનો
જ્ઞાન-ભક્તિ-વૈરાગ્યની ત્રિવેણીમાં સ્નાન
કરીને હરિરૂપ બની જવાનો કીમિયો અખાએ તેની કૃતિઓમાં દર્શાવ્યો છે. જેમાં તેનું ભાષા પ્રભુત્વ, વાક્છટા અને કવિત્વશક્તિ સહજભાવે વ્યક્ત થયાં છે. વેદાંતના ગહન સિદ્ધાંતોને ગુજરાતીમાં
કવિ છે. પંડિતનું પાંડિત્ય અને શાસ્ત્રજ્ઞાન તેમ જ સમર્થ કવિનો કલ્પનાવૈભવ અને વાણીની અનોખી ચમત્કૃતિ ‘અખા ભગતના છપ્પા’માં દૃષ્ટિગોચર થાય છે.
ગુજરાતી સાહિત્યના રસિકજનો ખાસ કરીને શિક્ષકો, પ્રાધ્યાપકો અને વિદ્વાનોને સહાયરૂપ થાય તેવું આ પુસ્તક છે.
X X X
પુસ્તકનું નામ : પારુલ પ્રસૂન (પારુલ કૃતિ) લેખક : સ્વ. હું. પારુલ ટોળિયા પ્રકાશન : જિનભારતી વર્ષમાન ભારતી ઈન્ટરનેશનલ ફાઉન્ડેશન,
સમગ્ર પુસ્તકમાંથી પારુલના આત્માની છબી ઉપસે છે. નીચેની પંક્તિઓ હૃદયને સ્પર્શી જાય છે.
‘સમય ! તું થંભી જા, થોડીવાર માટે પણ !
કેટલીક વિખરાયેલી ક્ષણો પુનઃ સમેટી લઉં, ઉતારી લઉ દિલના ઊંડાણમાં સદાને માટે, ફરીને મને છોડીને ચાલી ન જાય...' ***
બી-૪૨, દયાનંદ સોસાયટી, એ-૧૦૪, ગોકુલ-ધામ, ગોરંગામ (ઈસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૬૩. મૅન : (૦૨૨) ૨૨૯૨૩૭૫૪.
