________________
Regd. No. MH, By South 54 Licence No.: 37
જ પ્રબુદ્ધ જીવન
‘પણા જૈનનું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૩૮ : અંક: ૪
મુંબઈ, ૧૬ જૂન, ૧૯૭૬, બુધવાર વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૧૦, પરદેશ માટે શિલિંગ : ૨૨
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૭-૫૦ પસા
તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
જે એક સુખદ અનુભવ શનિવાર, તારીખ પહેલી મેને દિવસે એક અજાણ્યા અમે- આટલી ઝડપથી જવું પડશે. તે મારી કલ્પનામાં ન હતું. હું પ્રવાસને રિકન ગૃહસ્થ - મી. જેકબ ટકર - બે ભાઈઓ સાથે મને મળવા કાયર છું. આટલી ઉમ્મરે અને આ તબિયતે વિદેશ જવાને વિચાર આવ્યા. મી. ટકરને કોઈ આગેવાન જૈનને મળવું હતું તેથી આ પણ ન કરું. પણ ના પાડવાને મને અવકાશ રહ્યો ન હતો. દરમ્યાન ભાઈએ તેમને મારી પાસે લઈ આવ્યા. તદ્ન સાદા અને વય- મિ. તિવારી મને મળી ગયા. તેમણે કહ્યું. મિ. ટકર દસ વર્ષથી વૃદ્ધ (૭) પણ તંદુરસ્ત મી. ટકરે પોતાના વિશે મને કહ્યું કે તેઓ લોનાવલા આવે છે. નેલીથની વાતો કરે છે, પણ કાંઈ નિર્ણય એમ માને છે કે જીવનમાં આધ્યાત્મિક અને નૈતિક મૂલ્યોની પ્રતિષ્ઠા કરી શકતા નથી. હું લંડનથી પાછા આવ્યા પછી ડૉ. ભમગરાએ હોવી જોઈએ. જીવનમાં સત્ય અને અહિંસાના સિદ્ધાંતને પ્રાધાન્ય મને કહ્યું કે મી. ટકર તેમને વખતોવખત મળતા રહ્યા છે અને હોવું જોઈએ. જીવન આવું થાય તે માટે માંસાહાર, મદિરા અથવા નેલીથની વાત કરતા, પણ કાંઈ થતું નહિ. મારે જવાનો નિર્ણય અન્ય માદક પીણાં, ધૂમ્રપાન અને બીજા વ્યસને ત્યાગ કરવો કરવો પડયો અને તૈયારી કરી. મારા મિત્ર ભાઈ દુર્લભજીભાઈ જોઈએ. કુદરતના નિયમ પ્રમાણે આવું જીવન જીવે તેવી વ્યકિત, ખેતાણીને મારી સાથે આવવા મેં વિનંતિ કરી અને તેઓ તુરત જ નંદુરસ્તી સ્વભાવિક પ્રાપ્ત કરે એવી તેમની માન્યતા તેમણે જણાવી. તૈયાર થયા. તેમને થિયોસેફી અને યોગમાં શ્રદ્ધા છે. છેલ્લા દસ - બાર વર્ષોથી
મી. ટકર વિશે મારે થોડું વધારે જાણવું હતું. તેથી લંડન મારા તેઓ દર વર્ષે નિયમિત ભારત આવે છે. લોનાવલા કૈવલ્યધામમાં મિત્ર શ્રી દેવચંદભાઈ તથા કશી કપુરચંદભાઈ ચંદેરિયાને મેં લખ્યું કેટલોક સમય રહે છે. દેશના બીજા ભાગમાં અને ખાસ કરી થિયો- અને મી. ટેકરને સંપર્ક સાધવા વિનંતિ કરી. મારે લાંડન જવું સોફીના મથક અઘાર, તેઓ જઈ આવ્યા છે. તેમને જૈન ધર્મ હતું તે દિવસે – ૧૯ મી તારીખે– કપુરચાંભાઈને મને ટેલિફોન આવ્યો વિષે જાણવું હતું. પછી અમે લગભગ એક કલાક જૈન ધર્મ વિશે કે મી. ટકર સાથે તેમને વાતચીત થઈ છે. તેમણે મને કહ્યું મી. વાતચીત કરી. જૈન ધર્મ વિશે જાણીને તેઓ સારી પેઠે પ્રભાવિત ટકરના વિચારોમાં સ્પષ્ટતા નથી અને મારે સારા પ્રમાણમાં ભૂમિકા થયા એમ મને લાગ્યું. તેમના જીવનના આદર્શને તેમણે Nalith રચવી પડશે. way of life એવું નામ આપ્યું છે. તેમણે મને કહ્યું કે લોકોને ૨૦ મી તારીખે અમે લંડન પહોંચ્યા. મી. ટકર તથા દેવરાંદઆવા જીવનનું શિક્ષણ આપવા Nalith Education Trust ભાઈ અને કપૂરભાઈ મને લેવા એરોડ્રામ આવ્યા હતા. મી. કરવા તેમના વિચાર છે, પણ તેમના લંડનના સોલિસિટર ઘણો વિલંબ ટકર લાંડનથી લગભગ ૨૦ માઈલ દૂર હોટેલમાં રહેતા હતા. મને કરે છે. આ માટે કેટલી રકમ પોતે કાઢશે એવું મેં પૂછ્યું ત્યારે કહ્યું ત્યાં ફાવે તેમ ન હતું. મી. ટકર ટ્રેઈન અને બસમાં જાયઆવે છે, કે, ૨૦ લાખ ર્ડોલર. આ જાણી મને આનંદ અને આશ્ચર્ય થયું. મેં તેથી દેવચંદભાઈએ તેમના રહેઠાણ નજીક એક સારી હોટેલમાં કહ્યું આવું ટ્રસ્ટ કરતાં બહુ વિલંબ થવો ન જોઈએ. અમારી આટલી અમારા માટે સગવડ કરી હતી ત્યાં અમે ગયા. વાતચીત પછી તેઓ ગયા. મિ. ટકરનો મને આ પ્રથમ પરિચય હતે.
બીજે દિવસે દેવચંદભાઈની ઓફિસમાં મી. ટકરને મળ્યા. બે દિવસ પછી વહેલી સવારે તેમને ટેલિફોન આવ્યો અને બ્રિટિશ વેજીટેરિયન સોસાયટીના એક આગેવાન સભ્ય મી. હોકીન્સ | મને પૂછ્યું કે તેમના ટ્રસ્ટ માટે મને લંડન બોલાવે તે હું જઈ તથા થિયોસોફી સોસાયટીના આગેવાન સભ્ય એક બહેન – જેમના
શકીશ? મને વિશ્વાસ પડતો ન હતો, પણ સારા કામની ના ન પિતાશ્રી મુંબઈમાં એક જજ અને પછી ગવર્નરની કાઉન્સિલના પાડવી એમ સમજી હા પાડી. સાંજે ફરી ટેલિફોન આવ્યો કે તેઓ સભ્ય હતા – તેમની સાથે આવ્યા હતા. અમે લગભગ પાંચ કલાક બીજે દિવસે લાંડની જાય છે અને મને મળવા બોલાવ્યો. ૪ થી તારીખે ચર્ચા કરી. મી. ટકરના વિચારે સમજવા પ્રયત્ન કર્યો. તે અંગે
હું તેમને તાજમહાલ હોટેલમાં મળ્યું. તેમણે લખેલી એક પુસ્તિકા તેમની પાસે જે સાહિત્ય હતું, ખાસ કરી Nalith guidelines, | Nalith guidelines મને બતાવી.
જેમાં પોતાના વિચારો તેમણે જણાવ્યા હતા, તે લીધું. તેમના કાંડનના - ફરીથી તેમણે મને કહ્યું કે લંડન બોલાવે તે માટે જરૂર આવવું, સોલિસિટરે ટ્રસ્ટડીડ તૈયાર કર્યું હતું તે પણ આપ્યું. આ ટ્રસ્ટડીડથી અને મેં હા પાડી. મારા મનને હતું કે જ્યારે બેલાવશે ત્યારે જોઈશું. મી. ટકર તેમના સોલિસિટર ઉપર બહુ ગુસ્સે થયા હતા. આ ટ્રસ્ટડીડ
પાંચમી તારીખે તેઓ લંડન પહોંચ્યા અને તે જ દિવસે વાંચ્યા પછી તેમના ગુસ્સાનું કારણ હું સમજ્યો. આ સેલિસિટરે એવું મારી 'જવા-આવવાની પ્લેનની ટિકિટો પોસ્ટ કરી, જે મને દામી ટ્રસ્ટ કર્યું હતું કે બધી રકમ લઈડઝ બેંકમાં રાખવી અને તેનું વ્યાજ તારીખે મળી. સાથે તેમને પત્ર મળ્યો કે મારે તુરત જવું, અને કૈવલ્ય આવે તે બધું બ્રિટિશ વેજિટેરિયન સોસાયટીને આપી દેવું. મી. ધામના સેક્રેટરી મી. તિવારી પણ મારી સાથે આવશે. બે દિવસ ટકરના મુખ્ય ધ્યેયથી આ ઘણું વિપરીત હતું. પાંચ કલાકની ચર્ચા પછી મારા બીજા ખર્ચની જોગવાઈ કરતો બેંકન પત્ર મળ્યો. અને તેમણે આપેલ સાહિત્ય લઈ તે દિવસે અમે છૂટા પડ્યા.
