________________
-
તા. ૧૬-૧૧-૭૬ પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૩૯
- -- - શાળાના જગતનું ત્રીજુ શકિતશાળી લોચન કયું? અમેરિકન પ્રમુખ કે રશિયાના લીઓનીદ શ્રેઝને પછી જગતમાં તરંગના કારણે જબરો ધ્વંસ કે સત્યાનાશ વળ્યાના દાખલા કેર ત્રીજી શકિતશાળી વ્યકિત કોણ છે? આને જવાબ ગઇ કાલ ઠેર પડ્યા છે. માત્ર ઘેલછા ખાતર પોતાની પાસે હોય તે તમામ સુધી બધા માઓ-સે-તુંગનું નામ લઇને આપત, પણ ગઈ
સત્તા અને તાકાતને ઉપયોગ સત્તાધીશે કરે છે. વિયેટનામના યુદ્ધમાં કાલે ય જગતની ત્રીજી મહાન શકિત કોઇ રાજપુરુષ સ્વરૂપે નહોતી.
હનેઇ ઉપરને બોમ્બમારે અમેરિકન પ્રમુખના હુકમ વગર થયો એ ત્રીજી વ્યકિત છે–અમેરિકાના “ટાઇન્ડેટ” નામના અણુ સબ
હતો તે આપણે જાણીએ છીએ. એક ફ્રેન્ચ કર્નલે અજીરિયા ઉપર મરીનના કમાન્ડર !
ગુર કરીને કોઇ પણ અધિકાર વગર અહજીરિયન શહેર ઉપર -
બોમ્બમારો કર્યો હતે. અમેરિકાની એક જ ટ્રાઇડેન્ટ સબમરીનની અંદર એટલું બધું
કોઇ પણ સત્તાને બેજવાબદારી રીતે ઉપયોગ કરીને માનવઘાતક બળ છે કે ભારત, બ્રિટન, ઇટાલી, બ્રાઝિલ, પેન,
જાતને ભયમાં મુકવામાં આવી હોય તેવા ઘણા દાખલા જોવા મળે આજે કિટના પશ્ચિમ જર્મની, જાપાન, ફિલિપાઇન્સ અને પાકિસ્તાન એ
છે. ઘણી વખત ઉમદા ધ્યેય ધરાવનારી રાજકીય વ્યકિતઓ પણ તમામ દેશોના લશ્કરી તંત્રના બળને અને સ્ફોટક બળને જુમલે કરીએ તો પણ ટ્રાઇડેન્ટનું ઘાતક બળ વધી જાય !
સાનભાન ભૂલીને પોતાને મળેલી અમર્યાદ સત્તાનો દુરુપયોગ કરે છે ૧૯૪૫ માં હિરોશીમા (જાપાન) ઉપર પડેલા બંબ જેવા એક
છે. અમેરિકન લોકશાહીના સ્થાપને ૨૦૦ વર્ષ પહેલાં જ આ
વાતનો અણસાર હતો. એ લોકોએ ભવિષ્ય ભાખેલું કે દરેક વ્યકિત હજાર બોંબ ભેગા કરવાથી જે રસ્ફોટક બળ પેદા થાય તેટલા અણ
પ્રથમ સત્તા અને તાકાત એકત્રીત કરે છે અને પછી તેને દરૂપયોગ બીબે આ ટ્રાઈડેન્ટ - સબમરીનમાં ખડકવામાં આવ્યા છે. સમુદ્રની
કરે છે. જોન આદમ્સ અને એલેકઝાન્ડર હેમિલ્ટન જેવા રાજઅંદર રહેતી આ સબમરીનના પ્લેટફોર્મ ઉપરથી દરિયાની અંદરથી જ
પુરુષોએ ૧૯ મી સદીની શરૂઆતમાં આવી દહેશત અકત કરી હતી. આટલા બધા બેબિ પૃથ્વી ઉપર ધારેલી જગ્યાએ ફેંકી શકાય તેવી
એલેકઝાન્ડર હેમિલ્ટન જેમનું મૃત્યુ ૧૮૦૪માં થયેલું તેમણે અમેરિકન ટ્રાઇડેન્ટમાં ત્યવસ્થા છે.
રાજ્યબંધારણ ઘડાતું હતું ત્યારે એક વ્યકિતના હાથમાં વધુપડતી ટ્રાઇડેન્ટનું અણુનિશાન કોઇ પણ દેશ ઉપર તાકી શકાય છે. સત્તા ન આવી જાય તે માટે જોગવાઇઓ કરવા માટે પોતાના આંતપણ ટ્રાઇડેન્ટ ઉપર રશિયા સહીતના કોઇ દેશ હુમલાનું નિશાન ૨ડા તેડી તેડીને દલીલ કરી હતી. અત્યારે જો જોન આદમ્સ અને તાકી શકતા નથી. સમુદ્રમાં ગમે ત્યાં સંતાવાની અને કોઇ પણ દેશ એલેકઝાંડર હેમિલ્ટન જીવતા હોય તો તેમને જરૂર અફસ થાય ઉપર ધાર્યું નિશાન કરીને અણુબ ફેંકવાની ટ્રાઈડેન્ટની શકિત કે ભારત, રશિયા અને અમેરિકા જેવા દેશમાં જે રાજકીય વાતાઅમર્યાદ છે.
વરણ છે અને જે ઘાતક લકરી બળ એકઠું થયું છે તે તેમના ભયને જો કે ટ્રાઈડેન્ટના કેટલાક લાભ છે તેમ ગેરલાભ પણ છે. ગેર
સાચે ઠરાવે છે. લાભ એ જ કે તે એક ‘ડિકટેટર' અર્થાત સરમુખત્યાર બની શકે
‘સેટર ડે રિવ્યુ' નામના પ્રતિષ્ઠિત અમેરિકન પાક્ષિકના તંત્રી તેટલું ભયંકર છે. જે ભેજાંએ આ મતની ખાણ જેવા ટ્રાઈડેન્ટનું સંચા
શ્રી નોર્મન કઝીન્ને ઉપર મુજબના વિચારો તાજેતરમાં તેમના તંત્રી
લેખ દ્વારા વ્યકત કર્યા છે. તેમણે રાઇડેન્ટ સબમરીન વિશે કહ્યું છે કે: લન કરે છે તેમણે પોતાની મેળે કટોકટીની ઘડીએ નિર્ણય લેવાને
"The Trident submarine is a logilcal development હોય છે. તેમના હાથ તળે જે પ્રચંડ શકિત છે તેને ઉપયોગ કરવાનું
in an illogical situation." તેમની મરજી ઉપર અવલંબે છે. ધારો કે આમને એકાદ સહાયક
એમના આ વાકયને બહુ વ્યાપક અર્થ લઇ શકાય. ટાઇડેન્ટ કમાન્ડર વધુ પડતો રાષ્ટ્રપ્રેમી હોય અને તેને ઇચ્છા થાય કે રશિયાને
સબમરીન ને ટેકનોલોજીની દષ્ટિએ એક તર્કસંગત વસ્તુ છે પણ કે ભારતને બતાવી દઈએ’ અને તે એક થર્મોન્યુક્લીઅર બોમ્બ આસપાસની આખી પરિસ્થિતિ બિલકુલ તર્કહીન છે. ભારતમાં ફેંકવાનું નક્કી કરે તે? ટ્રાઇડેન્ટના કમાન્ડરો પણ આખરે માનવે જ
પણ રાજ્યબંધારણ બદલવાની કામગીરી થાય છે. તે પણ સત્તાના છે. બીજા માનવે જે પ્રકારે માનસિક તાણ અને તરંગથી ઘેરાઈને
કેન્દ્રીકરણની પ્રક્રિયામાંથી જન્મેલી એક તર્કસંગત સ્થિતિ છે પણ
રાજ્યબંધારણ બદલવાને હેતુ જણાવાઇ રહ્યો છે તે બિલકુલ કામ કરે છે તે પ્રકારે આ કમાન્ડરો કામ કરે છે. માનવી ઘણી વખત
તર્કહીન છે.” વિચિત્ર વર્તન કરી બેસે છે. માનવી ઘણી ભૂલને પાત્ર હોય છે,
-કાનિત ભટ્ટ તે રીતે એકાદ કમાન્ડરને કશીક ધૂન ચઢી અને તે સાહસ કરી બેસે તેવી શકયતાને નકારી ન શકાય. જો કે રાઇડેન્ટના કમાન્ડરોની
સ્વ. મંગળજી ઝવેરચંદ મહેતા પ્રેરિત વરણી કરતી વખતે તેમના વડદાદા અને તેના પરદાદાના સ્વભાવ
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ સંચાલિત અને વર્તણૂકની ચકાસણી થતી હોય છે. દાદાએ કેટલા ડાયવર્સ લીધેલા
વિધાસત્ર તે પણ પૂછાયું હતું. પણ માનસશાસ્ત્રીઓની આ ચકાસણી પછી
આ વિદ્યાસત્ર પ્રવૃત્તિને પ્રથમ કાર્યક્રમ કવિ નાનાતેઓ એવી ગેરંટી ન આપે કે અમુક સમયે કોઇ ચકાસાયેલ કમાન્ડર
લાલ શતાબ્દિ નિમિત્તે આગામી જાન્યુઆરી માસની સાન નહીં જ ગુમાવે. આપણે એટલું તે ચક્કસ કહી શકીએ કે
તા. ૧૦-૧૧-૧૨ના રોજ ચર્ચગેટ પર આવેલા ધી ટ્રાઇટના એફિસરોના હાથ એટલા બધા મજબૂત છે કે ૧૯૪૫ની સાલ સુધી એટલી તાકાત જગતના કોઈ પુરુષના હાથમાં નહોતી.
ઈન્ડિયન મરચન્ટસ ચેમ્બર્સના સભાગૃહમાં શ્રી મુંબઈ
જૈન યુવક સંઘના આશ્રયે યોજવામાં આવેલ છે. ટ્રાઇડેન્ટ જેટલી અણુતાકાત રશિયા પાસે નથી; પરંતુ તેની
આ ત્રણે દિવસે માટે કવિશ્રી નાનાલાલ વિશે શ્રી પાસે અલગ પ્રકારની સબમરીને છે તેમાંથી મિઝાઇલસે ફેંકી શકાય ચન્દ્રવદન મહેતાના વ્યાખ્યાને કાર્યક્રમ યોજવામાં આવ્યા છે. છે. ટ્રાઇડેન્ટ ઘણે દૂરથી નિશાન તાકી શકે છે તે રશિયન સબ
વ્યાખ્યાનેને સમય સાંજના ૬-૧૫ ને રહેશે. મરીનેએ નિશાન પાસે થોડું વધુ નિકટ જવું પડે અને કોઇ પણ
આ ત્રણેય દિવસની સભાઓનું પ્રમુખસ્થાન ડે.. અમેરિકન શહેરને તે ધ્વંસ કરી શકે છે. એટલે ટ્રાઇ ડેટના કમાન્ડર જે પ્રકારે ભૂલ કરી બેસે તેવી ભૂલ રશિયાની કમાન્ડરો પણ કરી બેસે.
રમણલાલ ચી. શાહ શોભાવશે.
3. ચીમનલાલ જે. શાહ, કે. પી. શાહ- મંત્રીઓ. જગતની રાજકીય અને લશ્કરી તવારીખમાં એકાદ માનવીના
