________________
તા. ૧૬-૯-૭૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
છે, પણ આધ્યાત્મિક
. વિનોબાજીની ૨૫ ન બનાવે
કરી દીધી છે. કેરળ અને પશ્ચિમ બંગાળે હજી આવી જાહેરાત માઓ-સે-તુંગનું અવસાન કરી નથી પણ તે માટેના પ્રયત્નો ચાલુ છે અને થઇ જશે એવી મા ––ડુંગનું ૮૨ વર્ષની ઉંમરે અવસાન થયું તે ચીન પૂરી આશા છે. સુખદ આશ્ચર્યજનક હકીકત એ છે કે કાશ્મીરમાં માટે અને કેટલેક દરજજે દુનિયા માટે અગત્યને બનાવે છે. ૫૦ આવો કાયદો વર્ષોથી છે.
વર્ષથી વિશેષ જાહેર જીવનમાં અનેક ઝંઝાવાતને સફળતાપૂર્વક - વિનોબાજીએ પોતાનું આંદોલન પાછું ખેંચી લીધું છે અને
તેમણે સામનો કર્યો. ચાંગ - કેઇ - શેકના એક વખતના સાથી, બન્નેના ઇશ્વરને, પોતાની માતાને, મહાત્મા ગાંધીને અને ઇન્દિરા ગાંધીને
માર્ગે જુદા પડયા ત્યારે વિખ્યાત ૮૦૦ માઇલની લાંબી કૂચ કરી, આભાર માન્યો છે.
ઉત્તર - પશ્ચિમ ચીનમાં સામ્યવાદી થાણું નાખ્યું અને નવસર્જન આપણે વિનોબાજીને ધન્યવાદ આપીએ અને તેમને આભાર
કર્યું. જાગને આક્રમણ કર્યું અને પછી બીજું વિશ્વયુદ્ધ આવી પડ્યું માનીએ. તે સાથે શ્રીમતી ઇન્દિરા ગાંધી અને રાજય સરકારોને
ત્યારે મતભેદોને અળગા કરી, ચાંગ - કેઇ - શેકને સહાય કરી. બીજું પણ ધન્યવાદ આપીએ અને આભાર માનીએ.
વિશ્વયુદ્ધ પુરું થયું. પછી ચાંગ - કેઇ - શેકનું રાજતંત્ર ભાંગી પડ્યું કેટલાક શહેરી અને શિક્ષિત લોકો પ્રશ્ન કરતા હતા કે બીજા
તેમ જ લાંચરૂશ્વત, અને સ્વાર્થી રાજપુરૂથી ઘેરાઈ ગયું છેવટે - અગત્યના પ્રશ્ન છોડીને ગોવધ બંધી ઉપર અનશન કરવાનું વિને
૧૯૪૯માં ચીનની સમ્યવાદી ક્રાન્તિ થઇ. માએ આ કાતિના સર્જક બાજીને શું સૂઝ ? વળી આર્થિક દ્રષ્ટિએ જ વિચાર કરવાવાળા
અને સૂત્રધાર હતા. ત્યાર પછી ૨૭ વર્ષ તેના અપ્રિતમ નાયક રહ્યા. કહેતા હતા કે આ માગણી અવ્યવહારુ છે અને ખર્ચાળ થઈ પડે. માત્ર આર્થિક દષ્ટિ હોય તે દલીલેની ભ્રમજાળમાં પડી જવાય.
શરૂઆતના વર્ષોમાં રશિયાની સહાય લીધી પણ રશિયા અને સ્ટેલીનની
તાબેદારી સ્વીકારવા તૈયાર ન હતા. ચીનની ક્રાન્તિ રશિયાની નકલ કે અલબત્ત, તેનો પણ સચોટ જવાબ છે. પણ આધ્યાત્મિક અને નૈતિક દષ્ટિને પાયારૂપ ન બનાવે તો વિચારવમળમાં ગુંચવાયા
અનુકરણરૂપ બનાવવી ન હતી. ચીનની પરિસ્થિતિને અનુરૂપ એ
ક્રાન્તિ કરવી હતી. રશિયા સાથેના સંબંધ તૂટયા એટલું જ નહિ કરે. વિનેબાજીની ભૂમિકા જુદી છે, ધર્મની છે. એ ખરું છે કે આ
દુશ્મનાવટ થઇ. અમેરિકાને વિરોધ હતો જ. પોતાની શકિત ઉપર દષ્ટિએ બધી જીવહિંસા રોકવી જોઈએ. પણ બધી રોકી ન શકીએ
ઊભા રહી રાષ્ટ્રનું નવઘડતર કર્યું. અનહદ વિટંબણાઓ વેઠવી પડી. માટે આટલું પણ ન કરવું એવી ભ્રમણામાં ન પડીએ. ગોવધબંધીને કાયદો કરવાથી કામ સરતું નથી. માત્ર ભૂમિકા
ચીન જેવા ૮૦ કરોડના ગરીબ દેશને એકતાના સૂત્રે બાંધી પ્રજામાં તૈયાર થાય છે. પ્રજાએ ઘણું કરવાનું રહે છે. ગોમાતાના આપણે
નવચેતન રેડયું. છેવટે અમેરિકાને નમવું પડયું. સરમુખત્યારી હતી, બેહાલ કર્યા છે. પાંજરાપોળ તેમને મરણશરણ પહોંચાડવાના
પણ એલીન કે બીજા સામ્યવાદી દેશ જેવા જુક કે અત્યાચારો
કરવા પડયા નથી. સ્થળે જ બન્યા છે. અહિંસાપ્રેમીઓ પોતાને ધર્મ વિચારે અને
કેટલાક એમ માને છે કે માના અવસાનને કારણે ચીનમાં કામે લાગે.
સત્તા માટે સંઘર્ષ થશે અને ચીન વિશેષ નિર્બળ બનશે. માઓના અનુસર્વપ્રાણી પ્રત્યે કરણી
ગામી નિશ્ચિત નથી તે ખરૂં છે. સત્તાની ખેંચતાણી પણ થશે. છતાં ગોવધબંધીના અનુસંધાનમાં, સર્વજીવ પ્રત્યે કરૂણા અને ચીન નિર્બળ બનશે એમ માનવાને કારણ નથી. સ્ટેલીનના અવસાન અહિંસાને વિચાર કરીએ. ધાર્મિક દષ્ટિએ દલીલ કરવાની રહેતી જ સમયે રશિયા વિશે પણ એમ માનવામાં આવતું હતું. નહેરૂના અવ
સાન સમયે આપણા દેશ માટે પણ એમ કહેવાનું. લેઇ માટે દેશ નથી. આ જ ધર્મ છે, માનવતા છે. પણ, આપણે પ્રમાદથી, સ્વાર્થથી,
એમ ભાંગી પડતું નથી. હકીકતમાં ચીન માટે વર્તમાનમાં સાનુકુળ વિનાકારણ, ટાળી શકાય એવી વ્યાપક હિંસા કરીએ છીએ તે તરફ
પરિસ્થિતિ છે. દક્ષિણ એશિયાના દેશોમાં ચીનની લાગવગ વધી છે, આપણું લક્ષ નથી. આપણા બંધારણમાં ફેરફાર થાય છે તેમાં નાગ- જાપાન અને ભારત સાથેના સંબંધો સુધર્યા છે. બહારનો કોઇ ભય નથી.
રિકની મૂળભૂત ફરજો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યા છે. સ્વર્ણસિંઘ માઓ ખરેખર એક મહાપુરૂષ હતા. તેમના આદર્શો અને ... .સમિતિએ આઠ ફરજો બતાવી હતી તેમાંની ઘણી ફેરવી નાખી છે. તે કાર્યપદ્ધતિ સાથે આપણે સંમત હોઇએ કે નહિ, પણ વિશ્વની
એક ચર્તુર્કીશ વસ્તીના મહાન દેશને ફરી તેમણે સબળ રાષ્ટ્ર બનાવ્યો એક ફરજ નવી મૂકી છે તે વાંચી ખૂબ આનંદ થયો. તે આ પ્રમાણે છે.
છે. આપણા દેશ પેઠે ચીનને હજારો વર્ષને સાતત્યવાળો સાંસ્કૃતિક It shall be the duty of every citizen of India :- વારસે છે. છિન્નભિન્ન થયેલા આ દેશ માટેના નેતૃત્વ નીચે • To protect and improve the natural environment ફરી મહાસત્તા બન્યો છે. including the forests, lakes, rivers, and wild life and ૧૨-૯-૭૬
ચીમનલાલ ચકુભાઈ to have compassion for living creatures.
સંઘને મળેલી ભેટની રકમ | ભારતના દરેક નાગરિકની ફરજ રહેશે કે વને, સરેવરે, નદીઓ અને વન્યપ્રાણીઓ સહિત કુદરતી પ્રદેશની રક્ષા કરવી
વ્યાખ્યાનમાળા દરમિયાન સંધને મળેલી ભેટની રકમોની યાદી અને તેને સુધારવી તેમ જ બધા જીવો પ્રત્યે કરુણા રાખવી. આવી
ગતાંકમાં પ્રગટ કરવામાં આવી છે– તેમાં સંધના શુભેચ્છકો એવા
થોડીક વ્યકિતઓની રકમે આવી નથી તે તરફ તેમનું લક્ષ ખેંચવામાં ફરજ બંધારણમાં મૂકવા માટે સરકારને ધન્યવાદ ઘટે છે.
આવે છે અને પોતાની રકમ મોકલી આપવા નમ્ર વિનંતિ કરવામ. પ્રદુષણથી માણસને ધણી હાનિ થાય છે એટલું જ નહિ પણ આવે છે. પારાવાર હિંસા થાય છે. આવું પ્રદુષણ રોકવું એટલું જ નહિ પણ
તા. ૧-૯-૭૬ બાદ મળેલી રકમો નીચે પ્રગટ કરવામાં આવી છે. (સક્રિય રીતે) બધા જીવે પ્રત્યે કરુણા રાખવી એ નાગરિકની મૂળ
૧૫૫૩૫ ગતાંકમાં પ્રગટ થયેલા નામ
૫૦૧ શ્રી જૈન સેશ્યલ ગ્ર ૫ - મુંબઈ ભૂત ફરજ બને છે. તેને અમલ થાય તે આ ભારતવર્ષમાં અહિ
- ૨૫૧ શ્રી હીરાલાલ ત્રંબકલાલ ડગલી સાને જયજયકાર થાય. સરકાર પણ અનેક પ્રકારે હિંસાનું કામ ૨૦૧ શ્રી ચીમનલાલ પ્રાણજીવનદાસ શાહ કરે છે. તે હવે રોકાશે એવી આશા રાખવી વધારેપડતી નહિ લેખાય. ૧૦૧ શ્રી દીનેશ ટ્રેડીંગ કર્યું. માંસની મોટા પાયા ઉપર નિકાસ થાય છે. દેડકાની જીભ,
૧૦૧ શ્રી મુકતાબેન લાભુભાઇ સંઘવી
૧૦૧ શ્રી રબ્બર ગુડઝ ટ્રેડીંગ કો. તથા પગ, પક્ષીઓ, સર્પ અને અન્ય પ્રાણીઓની ચામડી, વિગેરેની
૨૫ શ્રી દેવચંદભાઈ ઘેલાભાઈ શાહ નિકાસ થાય છે તે હવે બંધ થાય અને નાગરિકની મૂળભૂત ફરજસર્વ પ્રાણીઓ પ્રત્યે કરુણા - ને સરકાર પોતે અમલ કરી, સુંદર ૧૬૮૧૬ દાખલો બેસાડે એવી પ્રાર્થના કરીએ.
A ચીમનલાલ જે. શાહ * કે. પી. શાહ -મંત્રીઓ
