________________
३६४
बं० २८
उ० ८ अष्टाविंशतिकं नरक-देवगतियुतत्वादसंज्ञितिर्यक् कर्मभूमि मनुष्याणाम् । एवं विग्रहगति
पञ्चसंग्रह
स० ५
शरीर मिश्रकाला व तस्यापर्याप्त शरीरकाले एवं बध्नन्ति । तत्तिरवां मिथ्यादृष्टेः बन्ध एव २८ । नरक. देवयुतं उदयस्थानचतुष्कम् - २८|२६|३०|३१ । सत्वस्थानत्रयम् - ६२६०1८८ | तत्सासादनस्य बन्धः २८ । देवे उदयद्वयं ३० ३१ । सत्वमेकं ३० । मिश्र बन्धः २८ देवे उदयः ३० ३१ । सत्वं ६२।६० । असंयतस्य बन्धः २८ देवे उदयः २१।२६।२८।२६|३०|३१ । सत्त्वद्वयम् - ६२।६० | देशसंयतस्य बन्धः २८ देतयुतं उदयस्थानद्वयम् ३० ३१ । सत्वं ६२ 8० । द्वयशीतिकं हि तत्सत्वयुततेजोवायुभ्यां पञ्चन्द्रियेषूत्पन्नानां विग्रहगति-शरीर मिश्रकालयोस्तिर्यग्गतियुत - त्रिं २३ पञ्च २५ षट् २६ नव २६ दशा ३० प्रविंशतिकानि बध्नतां सम्भवन्ति । मनुष्य द्विक्युत पञ्च २५ नव २६ विंशतिके बध्नतां न सम्भवति । चतुरशीतिकं च एक विकलेन्द्रियभवे नारकचतुष्कमुद्वल्य पञ्च ेन्द्रियपर्याप्तेषूत्पन्नानां तस्मिन्नेव कालद्वये सम्भवति । ततोऽस्मिन्न ष्टाविंशतिकबन्धकाले तयोः सत्वं नोक्तम् । मनुष्येषु मिथ्यादृष्टेः बन्धः २८ । नारकदेवयुतं उदयस्थानत्रिकम् - २८२६१३० | सरवस्थानचतुष्कं ६२/१६०८ | सासादनस्य बन्धः २८ । देवयुतं उदयस्थानमेकं ३० । सत्वं ६० । मिश्रस्य बन्धः २८ । देवे उदयः । ३० । सत्वं ६२।६० । असंयतस्य वन्धः २८ । देवयुतं उदयस्थानं पञ्चकम् - २१।२६।२८।२६।३० । सत्त्वस्थानद्वयम् - ६२।१०। नात्रैकनवतिकसत्त्वम्, प्रारब्धतीर्थंबन्धस्यान्यत्र बद्धनरकायुष्कात् । सम्यक्त्व प्रच्युतिर्नेति तीर्थंबन्धस्य नैरन्तर्यात्, अष्टाविंशतिकाबन्धात् । देशसंयतस्य बन्धः २८ । देवे उदयस्थानमेकम् ३० । सत्त्वस्थानद्वयं ६२।६० । प्रमत्तस्य बन्धः २८ । देवयुतं उदयस्थानपञ्चकम् – २५ २७ २८ २९ ३० । सत्त्वस्थानद्वयं ६२ । ६० | अप्रमत्तस्य बन्धः २८ देवयुतम् । उदयस्थानमेकं ३० । सत्वस्थानद्वयम् - ६२।६० | भपूर्वकरणस्य बन्धः २८ देवयुतं । उदयस्थानं ३० । सत्त्वद्वयं ६२।६० | ॥२२५॥
अष्टाविंशतिकबन्धस्य विशेषं गाथैकेनाऽऽह - [ 'छष्वीसिगिवीसुदया' इत्यादि । ] कुरुवर्षोत्पन्नानामुत्तमभोगभूमिजानां क्षायिकसम्यग्दृष्टिमनुष्याणामष्टाविंशतिके बन्धे २८ षट्विंशतिकमेकविंशतिकं चोदयस्थानद्वयं २६।२१ द्वानवतिक-नवतिकसत्वस्थानद्वयं भवति । बन्धे २८ | उदये २६।२१ । सखे १२।१० । तद्यथा— उत्तमभोगभूमिषूत्पद्यमानानां क्षायिकसम्यग्दष्टिमनुष्याणां विग्रहगतौ सत्यां एकविंशतिकं नाम - प्रकृत्युदयस्थानमुदयागतं भवति तदा ते देवगतियुतमष्टाविंशतिकं बन्धस्थानं बध्नन्तीत्यर्यः । तथा तेषामौदारिक मिश्रकाले पविंशतिकं स्थानमुदयागतं, तदा ते देवगतियुतमष्टाविंशतिकं बध्नन्ति । तदा तेषां तत्सत्त्वस्थानद्वयं सम्भवतीत्यर्थः ॥ २२६॥
अट्ठाईस प्रकृतिक बन्धस्थान में क्रमशः आठ उदयस्थानों और चार सत्त्वस्थानोंका सामान्यसे वर्णन किया । अब यहाँपर जो कुछ विशेषता है, उसका वर्णन करना चाहिए । वह विशेषता यह है कि अट्ठाईसप्रकृतिक बन्धस्थानमें इक्कीस और छब्बीसप्रकृतिक उदयस्थान तथा बानबे और नब्बैप्रकृतिक सत्त्वस्थान देवकुरु और उत्तरकुरुमें उत्पन्न होनेवाले क्षायिकसम्यक्त्वी मनुष्योंके ही संभव हैं ।। २२५-२२६॥
क्षायिक सम्यग्दृष्टि मनुष्योंके २८ प्रकृतिक बन्धस्थानमें २६ और २१ प्रकृतिक दो उदयस्थान तथा ६२ और १० प्रकृतिक दो सत्त्वस्थान होते हैं । अब अट्ठाईसप्रकृतिक बन्धस्थानमें उदय और सत्त्वस्थानगत दूसरी विशेषता बतलाते हैंपण सत्तावीसुदा वाणउदी संतमट्टवीसे य । आहारयमुदयंते पमत्तविरदे चैव हवे || २२७॥
बंधे २८ | उदए २५।२७ | संता ६२ ।
1. सं० पञ्चसं ०५, २४२ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
1
www.jainelibrary.org
