Panchsangrah

Author(s): Hiralal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 759

६६२
संस्कृत-पञ्चसंग्रह
का०
भ०
यो०
त्रयोदशः
१०७२। ___ का० भ० यो० - तथोत्कृष्टाः ५ २ १ ०11५।२।१२।२।१। मीलिताः १४ । एषां चैते ०।६।१४।३।२। । अन्योन्यध्ना भङ्गाः १२६६ ।
संयतासंयतस्य सर्वेऽपि भङ्गाः मीलिताः १६०७०४ । अशस्तवेदपाकाच नाहारद्धिः प्रजायते । पाके स्त्रीषण्ढयोस्तीर्थकृत्सत्त्वे क्षपकेऽस्ति न ॥७२॥
अनेन एतदुक्तं भवति--प्रमत्ताप्रमत्तापूर्वाणामेते जधन्याः 0101010११२।०।१ मीलिताः ५। एषामेते ०।००।४।३।२।०६ अन्योन्यगुणा भङ्गाः २१६ । मध्यमाः ०1०1०१२।१।१ एते मोलिताः ६ । एषामेते ०1०1०1४३।२।२।। अन्योन्यगुणा भङ्गाः ४३२ । भय-जुगुप्सासहिता उत्कृष्टाश्चैते 01010111१२। २।। मीलिता: ७ । एषामेते ०1०1०11३।२।१1 अन्योन्यगुणा भङ्गाः २१६ । किन्तु प्रमत्तस्य स्त्री-नपुंसकवेदोदये सत्याहारद्वयस्योदयाभावात्पुंवेदस्यैवोदये सति तस्योदयादन्येऽपि पुंवेदभङ्गाः १६ । कथम् ? उच्यते-संज्वलनाः ४ एकः पुवेदः १ द्वे युगले २ आहारकद्वयं २ । एषामन्योन्यबंधे भङ्गाः १६ । मध्यमाः ४।१।२।२।२ अन्योन्यना भङ्गाः ३२ । उत्कृष्टाः ४११२।१२ अन्योन्यध्ना भङ्गाः १६ । एवं प्रमत्तस्य सर्वे भङ्गा मीलिता १२८ । अप्रमत्तस्य च सर्व भङ्गा मीलिताः ८६४ । अपूर्वस्य च सर्वे भगा मीलिताः ८६४।
____ अनिवृरोजघन्येन द्वौ, उत्कर्षेण त्रयम् । कथम् ? सवेदानिवृत्तेश्चतुर्णा संज्वलनानामेकतरः १ त्रिवेदानामेकतरः नवयोगानामेकतरः । एवमेते त्रयः 0101010101011। उत्कृष्टाः ३ । एषामेते ०101 ०।४।३।०1०।। अन्योन्यगुणा भङ्गाः १०८।४।२।। अन्योन्यगुणा मध्यमाः ७२।४।१।। अन्योन्यगुणा भङ्गाः ३६ । अवेदानिवृत्तेजघन्याः 01010111010101१ संज्वलनयोगावनयोरेते 010101010101018। अन्योन्यगुणा भङ्गाः ३६ । ३१ अन्योन्यगुणा मध्यमाः २७१२।६ भन्योन्यगुणा भङ्गाः १८१६। तथा भङ्गाः । । सर्वे मीलिताः ३०६ ।
सूचमे सूचमलोभ एकः १ । नवानां योगानामेकतरः । एवं द्वौ जघन्यौ उत्कृष्टौ च प्रत्ययो । अत्र नवयोगभङ्गाः ।
शान्त क्षीणयोनवानां योगानामेकतरः १ इत्येको जघन्य उत्कृष्टश्च १ योगप्रत्ययोऽस्य । नव योगभङ्गाः ।
सयोगस्य सप्तानां योगानामेकतरः १ । इत्येको जघन्य उत्कृष्टश्च योगप्रत्ययः । सप्तयोगभङ्गाः ७ । तत्प्रदोषोपघातान्तरायासादननितवाः । तन्मात्सयं च बन्धस्य हेतवो ज्ञान हनधोः ॥७३॥
अस्यार्थः-तत्वज्ञानस्य मोक्षसाधनस्य कीतने कृते कस्यचिदनभिव्याहारतोऽन्तःपैशुन्यपरिणामः प्रदोषः। उपघातस्तु ज्ञानमज्ञानमेवेति ज्ञाननाशाभिप्रायः। ज्ञानव्यवच्छेदकरणमन्तरायः। कायेन वाचा वा परप्रकाश्यज्ञानस्य वर्जनमासादनस् । कुतश्चित्कारणान्नास्ति, न वेद्मीत्यादि ज्ञानस्य व्यपलपनवचनं निहवः । कुतश्चित्कारणाद्भावितमपि ज्ञानं दानाहमपि यन्न दीयते तन्मात्सर्यमिति ।
सरागसंयमादिभ्यो भूतव्रत्यनुकम्पया । स्यादानास्तान्तितः शौचाद् बन्धः सवैद्यकर्मणः ॥७४॥ दुःखशोकवधाक्रन्दपरिदेवनतापतः । स्वान्योभयस्थिताद् बन्धोऽस्त्यसद्व द्यस्य कर्मणः ॥७५॥ प्रत्यनीको भवनह सिद्धसाधुषु पाठके । गुरौ रत्नत्रये चापि दृष्टिमोहं समर्जयेत् ॥७६॥ केवलिश्रतसंघानां तपोधर्मदिवौकसाम् । बध्नाति प्रत्यनीकः सन् जीवो दर्शनमोहनम् ॥७७।।
कपायोदयतस्तीवादागादिपरिणामतः । द्विभेदं परिबध्नाति जीवश्चारित्रमोहनम् ॥७॥ मिथ्याग निव्रतो लोभी बह्रारम्भपरिग्रहः । रौद्रचित्तो विशीलश्च नरकायुः समर्जयेत् ॥७॥ उन्मार्गदेशको जीवः शत्यवान् मार्गनाशकः । मूढचित्तः शठो मायी तिर्यगायुः समर्जयेत् ॥५०॥
www.jainelibrary.org|