Panchsangrah

Author(s): Hiralal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 779

७१२
संस्कृत-पश्चसंग्रहे
दशाऽप्येते भयेनोना जुगुप्सोना द्वयोनकाः । इत्यन्येऽप्युदया एषामेकैकस्योपरि प्रयः ॥३८॥
२२ २१
. . . औ० हा० ० औ० ता. वे०
औ. क्षा.
___हाई
८८
७७
७७
६६
६६
५।५
एको दशोदयोने स्युः षडेकादश वै दश । सप्त चत्वार एकोऽनानिवृत्तौ द्वौ च पञ्चकम् ॥३६॥
अत्र पञ्चसु बन्धस्थानेषु दशोदयादीनां संख्याः १।६।११।१०।७।४।१। मीलिताः ४० । अनिवृत्तौ २॥४॥ [ सूक्ष्मे १] दश द्वाविंशतेर्बन्धे सप्ताद्याः उदयाः परे । नव सप्तादिकाः सप्तदशे नव पहादिकाः ॥४०॥ त्रयोदशेऽष्ट पञ्चाद्याः सप्ताऽतश्चतुरादिकाः । चत्वारिंशदिमे पाकाः बन्धस्थानेषु पञ्चसु ॥४१॥
४०। कपायवेदयुग्मस्ते चतुस्सिद्विभिराहताः । चतुर्विशतिभेदाः स्युः प्रत्येकमखिलोदयाः ॥४२॥
एवं पञ्चसु बन्धस्थानेषु चत्वारिंशदुदयाश्चतुर्विंशतिभङ्गगुणाः सन्त एतावन्त उदयविकल्पाः १६० । भङ्गाः कषाय-वेदैः स्युबन्धयोदशाद्ययोः । द्विकोदये चतुर्बन्धे चत्वारोऽन्येऽप्येकोदये ॥४३॥ बन्धत्रिके त्रिक-द्वय कभङ्गाश्चैकोदये क्रमात् । अनिवृत्तावतः सूक्मे स्यादेकः पाक-भङ्गयोः ॥४४॥
__ २ २ १ १ १ . सूची एवं सर्वे भङ्गा मीलिताः ३५। पूर्वोक्तः
१२ १२ १ ३ २ . स हैतावन्तः ११५। पाकस्थानानि पाकस्थप्रकृतिघ्नानि ताडयेत् । स्वैर्विकल्पैश्चतुर्विशत्यायैश्च पदबन्धनैः ॥४५॥ मोहप्रकृतिसंख्यायाः पदबन्धास्त एव हि । एकान्नत्रिंशदनानि सहस्राणि तु सप्त ते ॥४६॥
अत्र दशादि-चतुरन्तानि पाकस्थानान्येतावन्ति १०६।११1१०1७181१ दशादिपाकस्थप्रकृतिनानि १०।५४।८८७०।४२।२०।४ मीलिताः २८८ । पुनश्चतुर्विंशतिघ्नानि ६६१२ । अनिवृत्तौ पूर्वोक्ता द्विकाधुदयप्रकृतयः २।२।१।१।११। सूचमे । एता एभिर्भङ्गः १२।१२।४।३।२।१।१। पूर्वोक्तगुणिता एतावन्तः
आये त्रीणि परे चैकं त्रिषु पञ्च च षट् परे । सप्तातोऽन्येषु चत्वारि सत्तास्थानानि बन्धने ॥४७॥
___ एवं सामान्येनाभिधाय विशेषेणाऽऽह-- आद्यमाद्य त्रयं बन्धे द्वितीयेऽष्टाविंशतिः । सत्तयाऽष्ट चतुस्त्रिद्वय कामात्रिष्वपि विंशतिः ॥४८ साऽतोऽष्टंचतुरेकामा निद्वय कामास्तथा दश । पञ्चामाणि परेऽमूनि त्रिष्वतो बन्धके तथा ॥४६॥ प्रत्येक चतुरष्टकयुक्ता विंशतयः क्रमात् । चतुस्त्रिद्वय कसकस्ताः सत्तास्थानश्च संयुताः ॥५०॥
द्वाविंशतिबन्धके सत्तास्थानानि २८।२७।२६। एकविंशतिबन्धके २८ सप्तदश-त्रयोदश-नवबन्धकेषु सत्तास्थानानि २८॥२४॥२३॥२२॥२१॥ पञ्चवन्धके २८।२४२१३।१२।११। चतुर्बन्धके २८।२४।२१।१३। १२।१५। शेषबन्धत्रिकेऽबन्धकेऽपि चत्वारि सत्तास्थानानि । तत्र त्रिबन्धके २८।२४।२१।४। द्विबन्धके २८॥२४॥२॥३॥ एकबन्धके २८।२४॥२१॥२ सत्तास्थानानि । अबन्धके २८२४।२१।१। बन्धेऽत्र नव पाकेऽपि मोहने स्थानानि दश । सत्वे पञ्चदशोक्त्वेति नामातो वच्यते परम् ॥५१॥ त्रिक-पञ्च-पडष्टाग्रा नवाग्रा विंशतिः क्रमात् । दशैकादशयुक्तैकं बन्धस्थानानि नामनि ॥५२॥
२३१२५२६।२८।२६।३०३१॥