Panchsangrah

Author(s): Hiralal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 797

संस्कृत-पञ्चसंग्रह
न याति सासनः श्वनं तेन वैक्रियमिश्रके । न भावषण्ढवेदो ऽस्य भङ्गः षोडशभिस्ततः ॥३२८॥ कषायवेदयुग्मोत्यैश्चत्वारः सासनोदयाः । गुणिताः स्युश्चतुःषष्टिमिश्रवैक्रियसंगुणाः ॥३२६॥
इति वैक्रियिकमिश्रवेदद्वये सासनेऽप्युदयविकल्पाः ६४ । पण्डः श्वाभ्रेषु देवेषु पुमान् वैक्रियमिश्रके कषायवेदयुग्मोत्थर्भङ्गः षोडशभिर्हताः। मिश्रे विक्रिय-कर्माभ्यां चायतेऽष्टोदया गुणाः ॥३३१॥ षट्पञ्चाशे शते द्वस्तो मिश्रेऽप्यौदारिकेऽष्ट च । पाकभङ्गाष्टकम्नाः स्युर्भङ्गाः षष्टिश्चतुर्युताः ॥३३२॥
अनासंयते कषायाः ४ । पुंवेद-नपुंसकवेदौ २। हास्यादियुग्मं २। अन्योन्यगुणा भङ्गाः १६ । एतेऽष्टोदयगुणाः १२८ । क्रियिकमिश्रकामणयोगाभ्यां हताः २५६ । तथा कषायाः ४ पुंवेदहास्यादियुग्मं २ अन्योन्यध्ना भङ्गाः । एतेऽप्यष्टोदयनाः ६४ । औदारिकमिश्रघ्नाः अपि ६४ । एवमयतेऽन्येऽप्युदयः विकल्पाः ३२० । अनिवृत्तौ तथा सूचमे पाकाः सप्तदशोदिताः । नवयोगहतास्ते च त्रिपञ्चाशं शतं मतम् ॥३३३॥
५३ । प्रथम-पञ्चमभागे सवेदानिवृत्तौ वेदाः ३ संज्वलनाः ४ अन्योन्यगुणा द्विकोदयाः १२ । एते नवयोगहताः १०८। तथाऽनिवृत्ताववेदे जाते शेषपञ्चमभागेपु चतुषु चतुःसंज्वलनैरेकोदयाः ४ नवयोगगुणाः ३६ । एते मीलिताः अनिवृत्तौ १४४ | सूचमे सूचमलोभसंज्वलने नैकोदयः, नवयोगगुणाः । एवं सर्वे मीलिताः १५३ । मोहोदयविकल्पाः स्युर्योगानाश्रित्य मीलिताः । त्रयोदश सहस्राणि द्वेशते नवकोत्तरे ॥३३॥
१३२०१ साम्प्रतं पदबन्धा योगान् प्रति कथ्यन्ते । तत्र च मिथ्यारख्यादिषु पूर्वोक्तयोगैरेतेः १३।१०। सासनादिषु १२।१०।१०।११।। क्रमादेताः प्रकृतयः पूर्वोक्ता मिथ्याप्टौ ८६४१७६८। सासनादिषु ७६८७६८।१४४०।१२४८।१०५६।१०५६३४८०। गुणिता जाताः [मिथ्यादृष्टौ ] ११२३२१७६८०। सासनादिषु १२१६।७६८०।१४४००।११२३२।११६१६।१५०४।४३२० । चतुर्विशतिभङ्गोत्थाः पाकप्रकृतयस्त्विमाः । षडशीति सहस्राण्यशीत्या युक्तं शताष्टकम् ॥३३५॥ पाकप्रकृतयो द्वयमा त्रिंशत्षोडशभिर्गुणाः दश पञ्चशती द्वौ च सासने मिश्रवैक्रिये ॥३३६॥
सासने चत्वार उदयाः ८८ । एषां प्रकृतयः ३२ । पूर्वोक्तषोडशभङ्गगुणाः वैक्रियिकमिश्रयोग.
हताश्चान्येऽपि पदबन्धाः ५१२ । पाकेष्वष्टसु षष्टिर्या सन्ति प्रकृतयोऽयते । कषायवेदयुग्मोत्थैर्भङ्गः षोडशभिहताः ॥३३७॥ मिश्रक्रिययोगेन कार्मणेन च ताडिताः । शतानि नव विंशानि सहस्रं च भवन्ति ताः ॥३३८॥
असंयतेऽष्टोदयाः ८८ । ७७ । एषां च प्रकृतयः ६० पूर्वोक्तषोडशभङ्गनाः ६६० वक्रियिक
मिश्र-कार्मणयोगाभ्यां गुणाः १९२०।। पाके प्रकृतयः षप्टिर्भङ्ग रष्टभिराहताः । मिश्रौदारिकभङ्गानाः अशीत्यमा चतुःशती ॥३३॥
असंयतेऽन्येऽपि औदारिकमिश्रयोगभगाः ४८० । एवमसंयते त्रिषु योगेष्वन्येऽपि मौलिताः पदः बन्धाः २४०० । अनिवृत्तौ तु या सूक्ष्मेऽप्येकान्नत्रिंशदाहताः । नवयोगैः शते द्वे स्त एकषष्टयधिके तु ताः ॥३४०॥
इत्यनिवृत्तौ २ द्वादशभिर्द्विकोदयह ताः २४ । चतुर्भिरेकोदयः ४ । एवं २८ । सूचमे एकोदयः एकः १। एवं २३ । एताः पूर्वप्रकृतयो नवयोगहताः २६१ ।
१. 'शढ-षएदौ क्लैबे' इत्यनेकार्थः ।