Panchsangrah

Author(s): Hiralal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 764

शतकाख्यः चतुर्थः संग्रहः
६१७ अत्र द्वितीयपञ्चविंशतौ परघातोच्छासविहायोगतिस्वरनाम्नामपर्याप्तेन सह बन्धो नास्ति, विरोधात्, अपर्याप्तकाले चैषामुदयाभावाच्च । अत्र चत्वारो जातिभङ्गाः ४ । अयोविंशतिरेकाक्षं तिर्यद्वितयकार्मणे । तेजोऽशुभं तथौदार्यदुर्भगागुरुलध्वपि ॥१४७॥ हुण्डं वर्णचतुष्कं चोपधातमयशोऽस्थिरम् । सूचम-वादरयोरेकमेकं साधारणान्ययोः ॥१४॥ स्थावरापूर्णनिर्माणानादेयानि च वामहक । सतियंग्गत्यपर्याप्तकाक्षं बन्धात्यमुमपि ॥१४॥
अनाङ्गोपाङ्गसंहननबन्धो नास्ति, एकेन्द्रियेष्वङ्गोपाङ्गसंहननयोरुदयाभावात् । अत्र बादर-सूचमभङ्गयोः प्रत्येकसाधारणभङ्गगुणनायां चत्वारो भङ्गाः ४ ।
एवं तिर्यग्गतियुक्ताः सर्वे भङ्गाः १३०८ । दशभिर्नवभिर्युक्ता विंशतिः पञ्चभिः व्रमात् । बन्धस्थानानि युक्तानि नृगत्यां त्रीगि नामनि ।।१५०॥
३०२६।२५। त्रिंशदेशाऽत्र पञ्चाक्ष नृद्वयौदारिकद्वये । सुस्वरं सुभगादेयमाद्य संस्थान-संहती ॥१५॥ शुभस्थिरयशोयुग्मैकतराणि च सद्गतिः । वर्णाद्यगुरुलध्वादिवसादिकचतुष्टयम् ॥१५२॥ तीर्थकृत्कार्मणं तेजो निर्मिद्व नात्यसंयतः। एतां नृगतिपञ्चाक्षपूर्णतीर्थकरैर्युताम् ॥१५३॥
अन प्रथम त्रिंशति दुर्भगदुःस्वरानादेयानां तीर्थकरेण सम्यक्त्वेन च सह विरोधान्न बन्धः, सुभगसुस्वरादेयानामेव बन्धः । तेन त्रीण्येवान युग्मानि २।२।२ । अन्योन्यगुणानि भङ्गा । हीना तीर्थकृता त्रिंशदेकान्नत्रिंशदस्त्यमूम् । युक्ता मनुष्यगत्याचे बंधनीतो मिश्र-निव्रतौ ॥१५४॥
अत्राष्टौ भङ्गाः ८ पुनरुक्ता इति न गृहीताः, वक्ष्यमाणैकान्नत्रिंशद्भङ्गेषु प्रविष्टत्वात् । द्वितीयाप्येवमेकाम्नत्रिंशदेकतरैरियम् । युग्मानां सुस्वरादेयसुभगानां त्रिभिर्युता ॥१५५॥ एतां संहति-संस्थानषट कैकतरसंयुताम् । सनभोगतियुग्मैकतरां बध्नाति वामह ॥१५६॥
अत्रैषां २।२।२।२।२।२।६।६।२ परस्परवधे भङ्गाः ४६०८ । तृतीयापि द्वितीयेव बध्नात्येतां च सासनः । त्यक्त्वा हुमसम्प्राप्तं तरछेकतरान्विताम् ॥१५७॥
___ अत्रैषां २।२।२।२।२।२।५।५।२ अन्योन्यवधे भङ्गाः ३२०० । एते पुनरुक्ता इति न गृहीताः । स्यास्पञ्चविंशतिरत्र मनुष्य द्विककार्मणे । तेजोऽसम्प्राप्तहुण्डानि पञ्चाक्षौदारिकद्वये ॥१५८॥ प्रत्येकागुरुलध्वाह्वस्थूलापर्याप्तदुर्भगम् । वसं वर्णचतुष्कं चानादेयमयशोऽस्थिरे ॥१५६॥ निर्माणं चाशुभं चोपघातोऽभूमादिमोऽर्जयेत् । मनुष्यगत्यपर्याप्तयुजं पञ्चाक्षसंयुताम् ॥१६०॥
२५
अत्र पञ्चविंशतौ संक्लेशेन बध्यमानापर्याप्तेन सह स्थिरादीनां विशुद्धिप्रकृतीनां बन्धो नास्ति, तेन भगः ।
एवं मनुष्यगतेः सर्वभङ्गाः ४६१७ । एकत्रिंशंदतस्त्रिंशन्नवाष्टाने च विंशती। चत्वार्यमरगत्याऽमा निर्गत्येकं तु पञ्चमम् ॥१६॥
३१॥३०॥२६॥२८।१। तकत्रिंशदेपाऽत्र देवद्वितयकामणे । पञ्चाक्षमाद्यसंस्थानं तेजोवै कियिकद्वयम् ॥१६२॥ वर्णाद्यगुरुलध्वादि सादि च चतुष्टयम् । सुभगं सुस्वरं शस्तनभोगतियशःशुभम् ॥१६३॥ स्थिराऽऽहारद्विकाऽऽदेयं निर्माणं तीर्थकृत्तथा । बध्नाति चाप्रमत्तोऽमूमपूर्तकरणस्तथा ॥१६॥ देवगत्या च पर्याप्तपञ्चाक्षाऽऽहारकद्वयैः । युक्तं तीर्थकृता चकत्रिंशस्थानमिदं भवेत् ॥१६५॥
अत्र देवगत्या सह संहननानि न बध्यन्ते, देवेषु संहननानामुदयाभावात् । अत्र भङ्गः । ८८