Nandanvan Kalpataru 2016 06 SrNo 36

Author(s): Kirtitrai
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti

Page 40

किरणैः - मरीचिभिः । "किरणोत्रमयूखांशुगभस्तिघृणिरश्मयः । भानुः करो मरीच्यस्त्री" इत्यमरः । विराञ्जि - भ्राजमानानि । जलजानि - कमलानि । पद्माकरेषु - तडागेषु । "पद्माकरस्तडागोऽस्त्री" इत्यमरः । मधुरम् - मनोहरं यथा स्यात्तथा । "चारु हारि रुचिरं मनोहरं वल्गु कान्तमभिरामबन्धुरे । काम्यं कनं कमनीयं सौम्यञ्च मधुरं प्रियम्" ६/८१ ॥ इत्याभिधानचिन्तामणिः । विकाशभाञ्जि - विकाशं भजन्ते इति तथा, सविकाशानीति यावत् । भवन्तीति शेषः । दृष्टान्तालङ्कारः । तदुक्तं कुवलयानन्दे - "वैधयेणाऽप्ययं दृश्यते" "उदाहृतञ्च कृतञ्च गर्वाभिमुखं मनस्त्वया, किमन्यदेवं निहताश्च नो द्विषः । तमांसि तिष्ठन्ति हि तावदंशुमा-न यावदायात्युदयाद्रिमौलिताम्" इति । तत्र मनोगर्वाभिमुखीकरणवैरिहन नयोरंशुमदुदयाचलमस्तकान्तगमनतमःस्थित्योश्च यथाक्रमं वैधये॒ण बिम्बप्रतिबिम्बभाव-दर्शनादिति ।।९।।
हे योगिनाथ ! भवता भवतः समानाः
सम्पादिता जगति सूरिवराः प्रधानाः । युक्तं प्रदीप इह दीपकमातनोति . भूत्याऽऽश्रितं य इह नाऽऽत्मसमं करोति ॥१०॥ अन्वयः हे योगिनाथ ! भवता, भवतः, समानाः, प्रधानाः, सूरिवराः, जगति, सम्पादिताः, इह, यः, ना, आश्रितम्, भूत्या, आत्मसमम्, करोति, युक्तम्, इह, प्रदीपः, दीपकम्, आतनोति ॥१०॥
वृत्तिः हे योगिनाथ ! - योगोऽपूर्वार्थसम्प्राप्तिश्चित्तवृत्तिनिरोधो वाऽस्त्येषामिति योगिनो मुनयस्तेषां नाथः स्वामी योगिनाथस्तदामन्त्रणे तथा । "योगोऽपूर्वार्थसम्प्राप्तौ सङ्गतिध्यानयुक्तिषु । वपुःस्थैर्ये प्रयोगे च विष्कम्भादिषु भेषजे ।" इति मेदिनी । “यतीन्द्रस्वामिनाथार्याः प्रभुतेश्वरो विभुः" ३/२३ ॥ इत्यभिधानचिन्तामणिः । हे-शब्दस्य संबोधनार्थत्वं "संबोधनेऽङ्ग भो प्याटपाट हे है हं हो अरेऽपि रे" ६/१७३ ॥ इत्यभिधानचिन्तामणितोऽवसेयम् । भवता - तत्रभवता श्रीमता सूरिसम्राजा । भवतः - पूज्यस्य तव । समाः - सदृशाः । जगति - लोके । प्रधानाः - मुख्याः । सूरिवराः - सूरीश्वराः, श्रीमद्दर्शनोदयनन्दनविज्ञानपद्मामृतलावण्यकस्तूराभिधान-प्रसिद्धानष्टावाचा--निति यावत् । सम्पादिताः - कृताः; लोककल्याणकारियता विहिता इति यावत् । इह - अस्मिन् लोके । यः बुद्धिविषयः । ना - मनुष्यः पुरुष इति यावत् । श्रितम् - आश्रितम्, अन्तेवासिनमिति यावत् । भूत्या - ऐश्वर्येण शास्त्रीयाध्यात्मिकादिज्ञानविज्ञानसम्पत्तिसमृद्ध्येति यावत् । अणिममहिमादिभिरिति यावत् ।
"अणिमा महिमा चैव गरिमा लघिमा तथा । प्राप्तिः प्राकाम्यमीशित्वं वशित्वञ्चाऽष्टसिद्धयः ॥ इति ॥
आत्मसमम् - विनयसारल्यपरोपकारित्वदयादाक्षिण्यशमदमज्ञानौदार्यविशुद्धसंयमादिभिः स्वतुल्यम् । करोति - सम्पादयति । इह - अत्र लोके । प्रदीपः - प्रकृष्टो दीपः । दीपकम् - प्रदीपम् । आतनोति - करोति । युक्तम् - उचितमेवेति बोद्धव्यम् । निदर्शनालङ्कारः ॥१०॥
३३