Book Title: Khavag Sedhi
Author(s): Premsuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
View full book text
________________
४७६ ]
खवगसेढी
[गाथा-२४४ बलाभिधानात् सक्ष्मवाग्योगो निरुध्यमानो निरुद्धः, ततो निरुद्धवाग्योगोऽन्तमुहूर्तमास्ते, न सूक्ष्मयोगनिरोधं प्रति वर्त्तते इत्यर्थः। तत उपर्यनन्तरसमय एव सूक्ष्ममनोयोगं निरोद्धमारब्धः, ततोऽन्तमुहूर्ते पूर्णे सूक्ष्मकाययोगोपष्टम्भात् सूक्ष्ममनोयोगो निरुध्यमानो निरुहः। ततोऽन्तमुहर्त स्थित्वा उपर्यनन्तरसमय एव सूक्ष्मकाययोगं निरोधुमारब्धः।” इति ।
सूक्ष्मकाययोगं निरन्धानः प्रथमसमये किट्टीनामसंख्येयभागान् नाशयति, एकं चा-ऽ संख्ययभागं मुञ्चति । द्वितीयसमये प्राङमुक्तस्यैकभागस्या-ऽसंख्येयान् भागान् विनाशयति, एकं च परित्यजति, एवंक्रमेण किट्टीस्तावद् नाशयति, यावत् सयोगिगुणस्थानकचरमसमयः, यदुक्तं पञ्चसङ्ग्रहवृत्ती-"सूक्ष्मकाययोगं निरुन्धानः प्रथमसमये किट्टीनामसंख्येयान् भागान् नाशयति, एकस्तिष्ठति । द्वितीयसमये तस्यैवैकस्य भागस्योद्धरितस्य संबन्धिनोऽसंख्येयान् भागान् नाशयति, एक उद्धरति । एवं समये समये किट्टीस्तावन्नाशयति, यावत्सयोग्यवस्थाचरमसमयः।” इति।
सूक्ष्मकाययोगं च निरुन्धानो वक्ष्यमाणस्वरूपं सूक्ष्मक्रियाऽप्रतिपाति शुक्लध्यानं ध्यायति, यदभिहितम् आवश्यकचूर्णी-"ततोऽन्तमुहर्ते पूर्णे सूक्ष्मकाययोगोपष्टम्भात् सूक्ष्मकाययोगो निरुध्यमानो निरुद्धः । अस्यामवस्थायां सूक्ष्मक्रियाप्रतिपातिध्यानं ध्यायति ।” इति । तृतीयशुक्लध्यानसामर्थ्याच्च बदनोदरादिविवरपूणेन संकुचितदेहत्रिभागवर्तिप्रदेशो भवति । गुणस्थानकक्रमारोहे तु योगनिरोध इत्थं प्रतिपादितः
"बादरे काययोगेऽस्मिन् स्थितिं कृत्वा स्वभावतः। सक्षमीकरोति वाकचित्तयोगयुग्मं स बादरम् ॥१॥ त्यक्त्वा स्थूलं वपुर्योगं सक्ष्मवाकचित्तयोः स्थितिम् । कृत्वा नयति सक्ष्मत्वं, काययोगं तु बादरम् ॥२॥ सुसूक्ष्मकाययोगेऽथ स्थितिं कृत्वा पुनः क्षणम् । निग्रहं कुरुते सद्यः सक्ष्मवाकचित्तयोगयोः ॥३॥ ततः सूक्ष्मे वपुर्योगे स्थितिं कृत्वा क्षणं हि सः ।
सूक्ष्मक्रियं निजात्मानं चिद्रूपं विन्दति स्वयम् ॥४॥” इति । तत्वं तु केवलिनो बहुश्रुता वा विदन्ति ।
नन्वयुक्तमिदं योगनिरोधव्याख्यानम्, सतो हि निरोधः संभवति । न चा-ऽत्र बादरकाययोगे सूक्ष्मकाययोगे वा वर्तमानस्य महात्मनो मनोयोगो वचनयोगो वा संभवति, एककालावच्छेदेनैकस्यैव योगस्य सिद्धान्ते प्रतिपादितत्वात्, अतो-ऽसतो मनोयोगस्य वाग्योगस्य वा निरोधो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786