________________
ને ધાર્મિક પારિભાષિક શબ્દકોશ
૫૫
તપસ્વી મહાત્માતિચ્છલોક
ત્યાગ તે બાહ્ય તપ, અને ! તારણહાર ઃ તારનાર, સંસારવિષય-કષાયનો યથાયોગ્ય સાગરમાંથી બહાર કાઢનાર. ત્યાગ તે અત્યંતર તપ.
તારયાણું: સંસારથી તારનારા, પાર તપસ્વી મહાત્મા ઃ જે આત્માઓએ ઉતારનારા.
ઘણું ઉગ્ર તપ કર્યું હોય તે. | તિક્ત રસ : તીખો રસ, અથવા તપોધનઃ તપ એ જ છે ધન જેઓને કડવો રસ. તે તપોધન.
તિજગપ્પહાણે ઃ ત્રણે જગતમાં તમપ્રભા : છઠ્ઠી નારકી, મધા પ્રધાન, ત્રણે લોકમાં અજોડ.
નારકનું બીજું નામ. તિસ્થયરાણું: તીર્થકર ભગવન્તોને, તમસ્તમઃ પ્રભા : સાતમી નારકી, જિનેશ્વર પરમાત્માને.
માધવતી નારકીનું બીજું નામ. | તિજ્ઞાણે : સંસારથી તરેલા, પોતે તરતમતા : ઓછાવત્તાપણું, સ્વયં પાર પામેલા.
હીનાધિકતા, બે વચ્ચે તફાવત. તિમિરહર ઃ અંધકારને દૂર કરનાર, તહત્તિ ઃ તેમ જ છે, તમે જેમ કહો ચંદ્ર, સૂર્ય, કેવલજ્ઞાની.
છો તે વસ્તુ તે પ્રમાણે જ છે. | તિરસ્કાર : અપમાન, પરાભવ, તક્ષશિલાનગરીઃ બાહુબલિજીનું જ્યાં અપ્રીતિ.
રાજ્ય હતું તે નગરી. તિરસ્કૃત : તિરસ્કાર પામેલ, તાડવ નૃત્ય, નાટક કરવું, ખેલ- | અપમાનિત થયેલ. તમાશો ભજવવો.
તિરોભાવઃ છુપાઈ જવું, અંતર્ધાન તાદાભ્ય સંબંધઃ જે બે વસ્તુઓની થવું, ગુપ્ત થવું તે.
વચ્ચે ભેદભેદ છે તે બે વસ્તુનો | તિરોભત: જે જે પર્યાયો થઈ ગયા જે સંબંધ છે, જેમકે આત્મા + છે અને થવાવાળા છે તે તે જ્ઞાન, ઘટપટ + રૂપરસાદિ, સર્વ પયાયો, દ્રવ્યોમાં જે
ગુણગુણીનો જે સંબંધ છે. છુપાયેલા છે તે. તાપક્ષેત્રઃ જ્યાં ગરમી-પ્રકાશ ફેલાતો | તિચ્છલોક : મધ્યલોક, વચ્ચેનો હોય તેવું ક્ષેત્ર.
મનુષ્યલોક, ઉપર-નીચે તામસી પ્રકૃતિ : ગરમ સ્વભાવ, ૧૮૦૦ યોજન અને લંબાઈ
ઉગ્ર સ્વભાવ, ક્રોધાતુર પહોળાઈમાં પૂર્વ-પશ્ચિમ, સ્વભાવ.
ઉત્તર-દક્ષિણ પરિપૂર્ણ ૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
