________________
ભરેલું છે. આત્માને શરીરથી જુદો જાણ્યા પછી પણ દેહનો નેહ છૂટતો નથી તો હવે દેહની અશુચિનો વિચાર કર તો કંઈ બોધ પ્રાપ્ત થાય. દેહના સર્જનનું મૂળ પુરૂષનું વીર્ય અને સ્ત્રીનું શોણિત (રક્ત) છે. આ બંનેનું મળવું તેમાંથી તારો દેહ બન્યો છે. બીજ જ મલિન છે. તો તેના પર ફલિત થતું બધું જ મલિન હોય. સ્ત્રીના દેહમાં ધારણ થતું આ બીજ ગર્ભ વળી યોનિમાં રહેલા મલિન પદાર્થોથી પોષાઈને વૃદ્ધિ પામે છે. શરીર તથા અંગોપાંગનો વિકાસ થાય છે. સમય થતા જન્મ થાય છે.
જન્મ થયા પછી જેમ જેમ શરીર વિકસતુ જાય છે તેમ તેમ શું વિકસતું જાય છે ? તે તો નરી નજરે દેખાય છે. જેમ લીમડાના મૂળથી પાંદડા સુધી બધું જ કડવું તેમ આ શરીરનો દરેક ભાગ અશુચિથી ભરેલો છે. લીમડા સાથે સરખાવા જેવું પણ નથી. લીમડાનું કંઈ પણ ખાવ કડવું લાગે, પણ મલિન ન લાગે. અને દેહનો કોઈ ભાગ કાપીને હાથમાં લો જોવો ગમશે નહિ. અરે ! પોતાના જ મુખમાંથી મીઠો મનગમતા પેંડાનો ટૂકડો પણ મુખમાંથી નીકળ્યો એઠાં થયો પાછો મુખમાં ન મૂકાય. ભાઈ જ્ઞાનીઓ કોને એઠું કહે છે તે સાંભળ.
“સકલ જગત તે એંઠવત અથવા સ્વપ્ન સમાન, તે કહીએ જ્ઞાની દશા બાકી વાચા...ફાન.'
-શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર (શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર) આ વિશ્વરૂપ ચૌદરાજલોકના આકાશના એક એક સૂક્ષ્મ પ્રદેશને જીવે જન્મ મરણ કરીને સ્પર્યા છે. વળી દરેક પુગલને અનેકવાર જન્મ મરણ કરી ગ્રહણ કર્યા છે. તેને જ્ઞાનીઓ એઠું કહે છે, છતાં આ દેહમાં કંઈ અસુખ લાગતું નથી. કેટલાય જન્મ ધારણ કર્યા અને સ્વપ્ના સેવ્યા. આંખ બંધ થતા એ સ્વપ્ન સમાપ્ત, વળી નવું સ્વપ્ન શરૂ થાય છે. આમ જીવ ચારે ગતિમાં દેહ ધારણ કરી દુઃખ પામે છે. છતાં તે દુઃખરૂપ જણાતું નથી, તે કેવું અજ્ઞાન છે?
વળી કોઈને અવિનાશી દેહની પ્રાપ્તિ થઈ નથી. દેહનો સ્વભાવ જ વિનાશી છે. જન્મ ધર્યો છે તો તેનું પાલન પોષણ ભલે થાય તેમાં આસક્ત ન થવું. સાત્વિક રીતે પોષણ કરવું. સાત્વિક ખોરાકથી વિકાર ઓછા થશે અને આરાધના સારી થશે.
માનવનો દેહ મળે તે વ્યર્થ ન જાય. જમ્યો, મર્યો, પુનઃ જન્મ તે વ્યર્થ છે. આ શરીરનું સાધન વ્રત, તપ, જપ જેવા કાર્યોમાં, જ્ઞાન ધ્યાન
ચિંતનયાત્રા
૪૫
અશુચિ ભાવના
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
