________________
(૪) યોગાંગ આઠમું સમાધિ-અર્થાત ઉચ્ચ ધ્યાનની દશા :
આ દૃષ્ટિમાં નિર્વિકલ્પ સમાધિ છે. સમાધિ ધ્યાનનો પ્રકાર અને ધ્યાનનું ફળ પણ છે. ઉપયોગની ધારા તીવ્ર હોય છે. જ્ઞાન ઉપયોગની તદ્રુપતા તે ધ્યાન છે. ધ્યાતા ધ્યાન ધ્યેયની એકતા તે સમાધિ છે. આ ધ્યાન સ્વરૂપશૂન્યતા નથી પણ સ્વરૂપસહજતા છે. આ યોગદૃષ્ટિમાં આ સહજતા પૂર્ણરૂપે હોય છે.
અનાદિકાળની મોહની તીવ્રતારૂપ ઓઘદૃષ્ટિમાંથી નીકળી શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપની પ્રાપ્તિરૂપ મુક્તિસુખ પ્રત્યે લઈ જનારી યોગદષ્ટિની આ વિકટ યાત્રાનો સાધકે મહાપુણ્યયોગે મિત્રાદેષ્ટિથી આરંભ કર્યો હતો. વળી ગુરુગમે સ્થિરાદેષ્ટિમાં પ્રવેશ કર્યો. તેમાં મહાપુરૂષાર્થના બળે શુદ્ધ રત્નત્રયરૂપ સમ્યકત્વ, વેદ્યસંવેદ્યપદ તથા તત્વબોધના પ્રતાપે વિકાસ કરીને આઠમી પરાષ્ટિમાં મોક્ષસાધના સમાપ્ત થઈ. સાધકે મુક્તિના સુખને પ્રાપ્ત કર્યું. જે સુખ અવર્ણનીય છે, માત્ર અનુભવગમ્ય છે.
કર્મકલંકથી જન્માદિથી આત્યંતિકપણે મુક્તદશાને પામી અનંતઅનંત સમાધિસુખમાં શાશ્વતદશા પામી કૃતકૃત્ય થયા તેઓને ભાવપૂર્વક વંદન હો.
સૌ સાધક જીવો આ સુખના ઈચ્છુક થાય તેવી પ્રભુ પ્રત્યે પ્રાર્થના, તે સિવાય હાલ આપણું શું ગજું છે !
અંતમાં ગ્રંથકારશ્રી આ ગ્રંથ રચનાનું પ્રયોજન જણાવતા કહે છે કે મેં મારા સ્વાધ્યાય માટે ગ્રંથ રચના કરી છે. કોઈ ગ્રંથની રચના માટે તે વિષયનું વારંવાર ચિંતન ક્રવું પડે. પરંપરાના ગ્રંથોનો આધાર લેવો પડે. વળી નવા ગ્રંથની રચના માટે દઢપણે ચિંતન કરવું પડે તેથી તે વિષય અવિસ્મરણિય બની જાય તે માટે મેં આ ગ્રંથની રચના કરી છે. તેમાં સહેજે પરોપકાર થઈ જાય છે. સ્વ-પર શ્રેયરૂપ આ ગ્રંથરચનાની અભૂતતા છે. ચિંતક કે સંપાદને લાભ થયો છે તેમ આ ગ્રંથથી જિજ્ઞાસુઓને પૂરો લાભ થવાની નિતાંત સંભાવના છે.
ગ્રંથકારની પદ્ધતિ કે વીતરાગની આજ્ઞા વિરૂદ્ધ કંઈ પણ લખાયું હોય તે માટે ક્ષમા યાચના.
ઈતિ શિવમ્
૨૯૨
યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય Jain Education International
પરાષ્ટિ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
