________________
XXIXIXXIXIXIXXIKIKI
: ૮. વિષયો દ્વારા કેવો વિનાશ?
મૂળમાં કષાય (રાગદ્વેષ) અને વિષયોનું જોડલું જીવને વિષમ કર્મજાળમાં ફસાવે છે. ક્રોધાદિ કષાયમાં જીવ કેવો પરવશ બને છે તે જોયું. તે પ્રમાણે ઈન્દ્રયોને પરવશ થઈ જીવ કર્મબંધને ગાઢ કરે છે.
૧. સ્પર્શેન્દ્રિય ઃ અજ્ઞાનવશ જીવ એક એક ઈન્દ્રિય વશ થઈ મરણને શરણ થવા સાથે નવા કર્મબંધનું ઉપાર્જન કરે છે. જેમકે સ્પર્શેન્દ્રિયની બળવાન સંજ્ઞાથી હાથી કેવો ફસાય છે? જંગલવાસીઓ હાથીને પકડવા માટે મોટા પોલા ખાડા કરે તેના પર હાથીણી અથવા તેનું આબેહૂબ પૂતળું ગોઠવે, હાથી કામાતૂર થઈ હાથીણીને ભેટવા દોડે અને ખાડામાં પડે. જંગલવાસીઓ તેને પકડી તેના અંગોનો છેદ કરી નાંખે ત્યારે તે દારૂણ વેદના ભોગવે છે. સ્પર્શની વાસનાનું આ પરિણામ છે. તે જીવ મરણને શરણ થાય છે.
૨. રસનેન્દ્રિય માછીમારો જયાં માછલીઓનો વાસ છે ત્યાં કાંટામાં આહારનો પદાર્થ ભેરવે છે પછી તે કાંટો પાણીમાં ડૂબાડે છે. ત્યાં માછલીઓ તે પદાર્થ મેળવવા કાંટામાં મોં નાંખીને ફસાય છે. આ પ્રમાણે ઘણા પશુ પક્ષીઓ અને માનવ રસનેન્દ્રિયવશ ફસાય છે. મરણને શરણ થાય છે.
૩. ધ્રાણેન્દ્રિયઃ ભ્રમર કમળની પરાગમાં સુગંધવશ બેસે છે, તેમાં એવો લોભાય છે કે રાત થવા છતાં જતો નથી, પેલું કમળ બીડાઈ જાય છે તેમાં પૂરાઈને તે મરણને શરણ થાય છે.
૪. ચક્ષુરિન્દ્રિય : પંતગિયું દીવાની જલતી ઝગમગથી જયોતથી આકર્ષાઈ મરણને શરણ થાય છે.
૫. શ્રોત્રેન્દ્રિય જંગલના હરણાં શિકારીએ છેડેલા સૂરીલા સ્વરોથી આકર્ષાઈ સ્વરની દિશામાં દોડે છે. ત્યાં શિકારી તેમને પકડી તેમના ચામડા વગેરે માટે શરીરને છેદે ભેદે છે. આમ તે હરણાં મરણને શરણ થાય છે.
માનવ હવે તારી કથની જો. ભાઈ ! તું એમ માને છે કે એ તો પશુઓ છે તેમની મારા જેવી બુદ્ધિ ન હોવાથી બિચારા ફસાય છે. પણ તારી વાત તું જ વિચારજે કે જયારે હું ટી.વી. જેવા કામોત્તેજક સાધનો સામે બેસે છે ત્યારે તારી બુદ્ધિમાનની દશા પણ પશુ કરતાં પણ ભૂંડી બને છે તે આ રીતે :
૧૧૧ વિષયો દ્વારા કેવો વિનાશ?
-
-
-
-
-
-
--
----
-
--
-
-
--
-
--
પ્રશમરતિ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
